Evli Bireylerde Psikolojik Dayanıklılık, Olumsuz Otomatik Düşünceler ve Evlilik Doyumu İlişkisi

Year 2021, Volume: 5 Issue: 9, 91 - 101, 30.07.2021

Hayrettin Tutuş Yaşar Barut

Abstract

Bu çalışmanın amacı evli bireylerde psikolojik dayanıklılık, olumsuz otomatik düşünceler ve evlilik doyumu ilişkisinin belirlenmesidir. Araştırmada evli katılımcıların psikolojik dayanıklılık, otomatik düşünceler ve evlilik doyumu ilişkisi araştırılmıştır. Katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek için Kişisel Bilgi Formu ve değişkenleri belirlemek için Tezer tarafından geliştirilen Evlilik Yaşam Ölçeği, Hollon ve Kendall (1980) tarafından geliştirilmiş Otomatik Düşünceler Ölçeği ile Friborg ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilip, Basım ve Çetin (2011) tarafından Türkçe’ ye uyarlaması yapılan Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya 158 kadın 162 erkek olmak üzere 320 kişi katılmıştır. Yapılan çalışmada katılımcıların evlilik doyumu ortalamaları 4.27 olarak bulunmuştur. Psikolojik Dayanıklılık ölçeği alt boyutlarından olan Yapısal Stil, Sosyal Yeterlilik ile Aile Uyumu düzeylerinin katılımcıların Evlilik doyumunu arttırdığı tespit edilmiştir. Diğer alt boyutlar kendilik algısı, gelecek algısı ve sosyal kaynaklar değişkenleri ise evlilik doyumu değişkeni üzerinde herhangi bir etki oluşturmamaktadır. Yapılan çalışmada otomatik düşünceler ile evlilik doyumu arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir olumsuz otomatik düşüncelerin fazlalığı evlilik doyumunu azaltmaktadır.

Keywords

Evlilik doyumu, psikolojik dayanıklılık, otomatik düşünceler.

References

• Acar, H. (1998). Ankara’da sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu genel müdürlüğü’ne bağlı sosyal hizmet kuruluşlarında çalışan üniversite mezunu evli personelin evlilik doyumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Akbalık Doğan, Ö. (2010). Evli bireylerde olumlu yanılsama: İlişki bağlanımı ile nedensel ve sorumluluk yüklemeleri arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Anabilim Dalı, Ankara.
• Akkaya M. (2010). Bağlanma Stilleri, Stresle Başa çıkma Tarzları, Problem Çözme Becerileri ve İletişim Tarzlarının Boşanma Süreci Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Trabzon.
• Anar B. (2011). Evli Ve Çalışan Yetişkinlerin Toplumsal Cinsiyet Rolleri İle Evlilik Doyumu Ve İş Doyumu İlişkisinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Arkonaç, SA (2008). Sosyal psikolojideki insanları anlamak, Ankara: Nobel.
• Aydemir Sevim, S. (1996). Ttransaksiyonel analize dayalı bir eğitim programının evli çiftlerin ego durumları ve evlilik yaşamlarına ilişkin bazı değişkenlere etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Aydın, G.ve Aydın, O. (1990). Otomatik düşünceler ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 7(24), 51-55.
• Basım, H. N. Ve Çetin, F. (2011). “Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği'nin Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması”, Türk Psikiyatri Dergisi, 22, 104-114.
• Batur, S ve Demir, HK (2009). Bilişsel Davranışçı Terapiler, “2.bölüm”. Ed: Savaşır I, Soygüt G, Barışkın E. TPD Yayınları, Ankara, s.19.
• Budak S. (2005). Psikoloji Sözlüğü, (3. Baskı). Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları, s. 155.
• Çağ, P.ve Yıldırım, İ. (2013). Evlilik Doyumunu Yordayan İlişkisel ve Kişisel Değişkenler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2013, 4 (39), 13-23
• Curun, F. (2006). Yüklemeler, iletişim çatışmaları, cinsiyet ve cinsiyet rolü yönelimi ile evlilik doyumu arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cüceloğlu D. (2002). Yeniden İnsan İnsana (27. Baskı). İstanbul: Remzi Yayıncılık.
• Çelik, M. (2006). Evlilik doyum ölçeği geliştirme çalışması (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çelik, M. ve Yazgan İ. B. (2009). Evlilik doyum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 247-269.
• Friborg O, Barlaug D, Martinussen M ve diğerleri (2005) Resilience in Relation to Personality and Intelligence. Int J Methods Psychiatr Res, 14(1), 29-42.
• Gökmen, A. (2001). Evli eşlerin birbirine yönelik kontrolcülük ve bağımlılık algılarının evlilik doyumu üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günay, S., (2007). Evlilik Çatışması, Nedensellik-Sorumluluk Yüklemeleri, Eşlerin Evlilik İlişkisinden Sağladıkları Genel Doyuma İlişkin Görüşleri Ve Evliliğe İlişkin Değerlendirmeler Arasındaki İlişkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güven, N. ve Sevim, S. A. (2007). İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar ve Algılanan Problem Çözme Becerilerinin Evlilik Doyumunu Yordama Gücü, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (28), 49-61.
• Güvener, M. (2018). Evlilik Uyum Durumuna Göre Çiftlerin Depresif Durumları Ve Olumsuz Otomatik Düşünceleri Açısından Karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Hatipoglu, Z. (1993). Bazı demografik değişkenlerin ve evlilik çatışmasının evli eşlerin evlilik doyumundaki rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Hamamcı, Z. (2005). Dysfunctional reletionship belief in marital satisfactionand adjustment. Social Behavior And Personality.33. (4). 313- 328.
• Hollon, S.D., Kendall. P.C.(I980). Cognitive Self-Statments in Depression: Development of an Automatic Thoughts Ouestionnaire. Cognitive Thearphy and Research. 4,383-395.
• Kalkan, M. (2006). İlişkilerde İnanç Envanterinin (İİE) Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. Cilt: 3, No. 25, ss. 45–49.
• Kansız, M. ve Arkar, H. (2011). Mizaç ve karakter özelliklerinin evlilik doyumu üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 24-29.
• Karasar, N. (2005) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Odacı, H. (2007). Çocuk Suçları ve Şiddet Olayları. (Ed. Adem Solak). Okullarda Şiddet ve Çocuk Suçluluğu. Ankara: Hegem Yayınları.
• Okur İ. (2011). Ekonomik Krizin Ailelerin Ruhsal Durumuna Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özgüven, İ.E. (2009). Evlilik ve Aile Terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
• Öztan, B. (2000). Aile Hukuku. Ankara: Turan Kitabevi.
• Sarı, T. (2012). Evli Bireylerin Ebeveyn Algıları, Otomatik Düşünceleri ve Bağlanma Stillerinin Evlilik Doyumu İle İlişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Somer, O., Korkmaz, M., Dural, S. ve Can, S.(2009).Ölçme Eşdeğerliğinin Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Madde Cevap Kuramı Kapsamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(64), 61-75.
• Şahin, N. H. , Basım, H. N. & Çetin, F. (2009). Kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarında kendilik algısı ve kontrol odağı. Türk Psikiyatri Dergisi; 20(2):153-163.
• Tezer E. (1986). Evli Eşler Arasındaki Çatışma Davranışları: Algılama ve Doyum (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tezer, E. (1994). Evli esler arasındaki çatışmalar ile çeşitli demografik değişkenlerin evlilik doyumuna etkisi: Kadın eşin bir işte çalıştığı ve çalışmadığı eşler üzerinde bir araştırma. Psikiyatri, Psikoloji ve Psikofarmoloji Dergisi, 2, 209-217.
• Tezer E. (1996). Evlilik ilişkisinden sağlanan doyum: evlilik yaşamı ölçeği. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 1-7.
• Tutarel-Kışlak Ş. (1999). Evlilik Uyum Ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması.3P Dergisi, 7(1), 50-57.
• Yalçın, H (2014). Evlilik Uyumu İle Sosyodemografik Özellikler Arasındaki İlişki, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 250-261.