Resimli Çocuk Kitaplarında Afet Kavramının İncelenmesi

Year 2023, Volume: 7 Issue: 15, 255 - 262, 30.08.2023

Derya Kayıran

https://doi.org/10.57135/jier.1329578

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi temelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında, afetleri konu alan çocuk kitaplarının hangi afet türlerini işlediklerini belirlemek hedeflenmiştir. Henüz yaşamının ilk yıllarında afetlere dair bilgileri edinmiş çocuklar, yaşamlarının ileriki yıllarında afetlerin önlenmesi ve afetlere karşı tedbirlerin alınması konusunda daha duyarlı olabilmekte ve bu sayede toplumsal bilincin oluşturulmasına yönelik tutumlara daha meyilli olabilmektedirler. Bu açıdan bakıldığında çocuğun tüm gelişimsel alanlarını göz önünde bulundurarak hazırlanmış edebi türlerin, afetlere dair bilgilerin öğretilmesinde önemli bir yere sahip olduğu düşünülmektedir. İlgili literatürde afetleri konu alan çalışmalara bakıldığında, araştırmaların ya bir programı afetler açısından incelediği, ya da belirlenmiş ders kitaplarını afet bilinci açısından incelediği görülmektedir. Yapılan literatür taramaları süresince bu araştırmadaki gibi çocuklar için hazırlanmış kitapların hangi afetleri ele aldığını incelediğini araştıran bir çalışmaya rastlanamamıştır. Halbuki afetleri konu alan çocuk kitaplarının hangi afetler üzerine yoğunlaştığını bilmek, çocuklara hangi afetler hakkında bilgi kazandırılmaya çalışıldığının görülmesine, eğer bu hususta bir eksiklik olduğu düşünülürse bunun giderilmesine yönelik çalışmaların yapılmasına olanak verir. Bu amaçlar doğrultusunda afetler ile ilgili hazırlanmış çocuk kitapları çalışmanın alt problemlerine göre analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin gösterilmesinde frekans analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, afetleri konu edinen çocuk kitaplarında çocuklara; deprem, sel, fırtına, yangın, yanardağ patlaması, kuraklık ve tsunami afetleriyle ilgili bilgiler kazandırılmaya çalışıldığı bulgusuna erişilirken, en yüksek frekansta bilinç kazandırılmaya çalışılan afetlerin sırayla deprem (14), fırtına (7), sel (5), yangın (5), yanardağ patlaması (3), kuraklık (1) ve tsunami (1) olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın, ilerde çocuklara yönelik hazırlanacak çocuk kitaplarında afet konusunun en etkili işlenmesinde yol gösterici olacağına inanılmaktadır.

Keywords

AFET, AFET EĞİTİMİ, EĞİTİM MATERYALİ, ÇOCUK KİTABI

References

• Akengin, H., & Suer, S. (2011). An experimental research on readiness levels of students in terms of geographical concepts and development of these concepts. Marmara Geographıcal Revıew, 2 (24), 26-48.
• Aker, A.T., & Karakaya, I. (2017). Toplumsal Travmalar ve Afette Psikososyal Destek Projesi Uygulama Rehberi. Erişim Tarihi: 01.07.2023. Erişim Adresi: https://www.kizilay.org.tr/upload/Dokuman/Dosya/20725363_afetlerde-psikososyal-destek-uygulama-rehberi.pdf
• Alım, M., Özdemir, Ü. & Yılar, M. B. (2008). 5. sınıf öğrencilerinin bazı coğrafya kavramlarını anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 151-162.
• Değirmençay, Ş. A. ve Cin, M., (2016). Türkiye’deki Deprem Eğitimi Araştırmaları: Betimsel İçerik Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 301-314.

• Dikmenli, Y. & Gafa, İ. (2017). Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 21-36.

• Dilidüzgün, Ş., Karagöz, M., & Genç, Ş. (2016). Türkçe ders kitaplarında yazınsal metinleri okuma-anlama etkinliklerinin öğrenciler üzerindeki şiddet etkisi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 8(3), 115-137.
• Doğan, E. & Koç, H. (2017). Sosyal bilgiler dersinde deprem konusunun dijital oyunla öğretiminin akademik başarıya etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20 (8), 90-100.

• Efthymis, L., Michael, S., Alexia, G., Panagiotis, P., Vassiliki, A., Kate, V., & Spyros, P. (2014). Disaster Data Centre —An Innovative Educational Tool for Disaster Reduction through Education in Schools. (September), 35–40.
• Gönen, M., & Aydos, E. H. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1). https://doi.org/10.13159/susbid.26
• Hamele, M., Gist, R. E., & Kissoon, N. (2019). P ro v i s i o n o f C a re f o r C r i t i c a l l y I l l C h i l d ren i n Disasters. 35, 659–675. https://doi.org/10.1016/j.ccc.2019.06.003
• Inter-Agency Standing Committee. (IASC) (2007). IASC Mental Health Guidelines: IASC Guidelines on Mental Health and Psychosocial Support in Emergency Settings.www.who.int/mental_health/emergencies/guidelines_iasc_mental_health_ psychosocial_june_2007.pdf
• Karakuş, U. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afet kavramlarına ilişkin algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(3), 735-751.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. 24. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık. Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim. Engin Yayıncılık
• Kitagawa, K. (2016). Situating preparedness education within public pedagogy. Pedagogy, Culture & Society, 1366(November), 1–13. https://doi.org/10.1080/14681366.2016.1200660
• Koç, H., Şeker, G., Evci, N., & Doğan, M. (2020). Afet Eğitimi Konulu Araştırmaların İçerik Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(2), 637-655.
• Lök N, Başoğul C, Öncel S, (2016). Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkileri Ve Psikososyal Desteğin Önemi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8, 2, 155-61.
• Meng, L., & Muñoz, M. (2016). Teachers’ perceptions of effective teaching: a comparative study of elementary school teachers from China and the USA. Educational Assessment, Evaluation and Accountability.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Önal, İ., Şenyurt Topçu, Ö. (2013). Eğitimi gerçekleştirmek: Öğretim programlarında okul kütüphanelerinin yeri. Bilgi Dünyası, 14(2), 306-328.
• Özgür, E., B., (2014). Psikolojik İlk Yardım: Saha Çalışanları İçin Rehber, Türk Psikolojik DanıĢma ve Rehber Derneği, Atalay Matbaacılık.
• Peek, L. (2008). Children and disasters: Understanding vulnerability, developing capacities, and promoting resilience—An introduction. Children Youth and Environments, 18(1), 1-29.
• Perry, D. B., & Szalavitz, M. (2018). Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk. I Koridor Yayıncılık.
• Sever, S. (2002). Çocuk kitaplarına yansıtılan şiddet. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 25-37.
• Solfiah, Y., Risma, D., Hukmi, Kurnia, R. (2020). Early childhood disaster management media through Picture story books. Journal Pendidikan Usia Dini. 14 (1). https://doi.org/10.21009/JPUD.141.10
• Sözen, M. Ç. (2019). Afet lojistik sistem tasarımı için çok seçenekli konik hedef programlama yaklaşımı. Yayımlanmamış Master Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Tomé-Fernández, M., Senís-Fernández, J., & Ruiz-Martín, D. (2019). Values and Intercultural Experiences Through Picture Books. Reading Teacher, 73(2), 205–213. https://doi.org/10.1002/trtr.1813
• UNISDR, (2015), Sedai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030. United Nations Office for Disaster Risk Redcution, Geneva, Switzerland.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 9. Baskı. Seçkin Yayınları