Lise Öğrencilerinde Nomofobi ve Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisi: 12.Sınıflar Üzerine Bir Çalışma

Year 2025, Volume: 9 Issue: 21, 509 - 521, 31.08.2025

Sinan Bilici

https://doi.org/10.57135/jier.1686415

Abstract

Tüm dünyada ve ülkemizde akıllı telefonların yoğun kullanımı günlük yaşamı kolaylaştırırken bir yandan da farklı korku, endişe kaynakları ve sağlık sorunları ile karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada bu sorunlardan ikisi olan nomofobi (telefondan uzak kalma korkusu) ve sosyal medya bağımlılığının araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Örneklem grubu 12.sınıf öğrencileridir. Veriler ulaşılabilir örneklem yöntemiyle toplam 541 öğrenciden elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, nomofobi ölçeği ve sosyal medya bağımlılığı ölçeği kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren veri setinde SPSS yazılımı kullanılarak bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon testi gibi parametrik testler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen başlıca sonuçlara göre, öğrencilerin genel nomofobi düzeyleri orta seviyede çıkmıştır. Akıllı telefonda ve sosyal medyada geçirilen süreler arttıkça nomofobi düzeylerinin ve sosyal medya bağımlılıkların arttığı görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin nomofobi düzeyleri ile sosyal medya bağımlılıkları arasında anlamlı düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilere yönelik teknoloji kullanımı, zaman yönetimi ve dijital detoks konularında bilinçlendirme eğitimlerine ağırlık verilmesi önerilmektedir.

Keywords

akıllı telefon , bağımlılık , nomofobi , sosyal medya

Relationship Between Nomophobia and Social Media Addiction in High School Students: A Study on 12th Graders

Abstract

While intensive use of smartphones worldwide facilitates daily life, it also brings forth various sources of fear, anxiety, and health issues. This study aims to investigate two of these problems: nomophobia (fear of being without a phone) and social media addiction. The study was conducted using quantitative research methods and a relational survey model. The sample group consisted of 12th-grade students. Data were obtained from a total of 541 students using the accessible sample method. Personal information forms, the nomophobia scale, and the social media addiction scale were used as data collection tools. Parametric tests such as independent sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), and Pearson correlation test were conducted using SPSS software on the data set showing normal distribution. According to the main results obtained, the general level of nomophobia among students was found to be moderate. It was observed that as the time spent on smartphones and social media increased, the levels of nomophobia and social media addiction also increased. Additionally, a significant positive correlation was found between students' levels of nomophobia and social media addiction. It is recommended to focus on awareness training for students regarding technology use, time management, and digital detox.

Keywords

smartphone , addiction , nomophobia , social media

References

• Adnan, M., & Gezgin, D. M. (2016). Modern çağın yeni fobisi: Üniversite öğrencileri arasında nomofobi prevalansı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49 (1), 141-158. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 85-100.
• Akman, E. (2019). Akıllı telefonsuz kalma korkusunun (nomofobi) akademik başarıya etkisi: süleyman demirel üniversitesi siyaset bilimi ve kamu yönetimi öğrencileri üzerinden bir değerlendirme. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 256-275.
• Aksoğan, M., & Atıcı, B. (2022). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 519-530.
• Andreassen, C.S. and Pallesen, S. (2014). “Social Network Site Addiction-An Overview”. Current Pharmaceutical Design, 4053-4061.
• Alptekin, G., Türkmen, D., & Arslantaş, H. A. (2021). Baby boomers, x, y, z kuşaklarının sosyal medya kullanım düzeyleri ve tercihleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(51), 253-278.
• Al-Mamun, F., Mamun, M. A., Prodhan, M. S., Muktarul, M., Griffiths, M. D., Muhit, M., & Sikder, M. T. (2023). Nomophobia among university students: Prevalence, correlates, and the mediating role of smartphone use between Facebook addiction and nomophobia. Heliyon, 9(3).
• Apak, E., & Yaman, Ö. M. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Nomofobi Yaygınlığı ve Nomofobi ile Sosyal Fobi Arasındaki İlişki: Bingöl Üniversitesi Örneklemi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(3).
• Asar, M., Mert M., Çelen, A., Demircanlı, B., Çerit, S. D., & Lebeoğlu, M. E. (2023). Lise öğrencilerinin nomofobi algıları. Premium e-Journal of Social Science (PEJOSS), 7(29), 341-355.
• Aydın, M. K., & Kuş M. (2023). Öğrencilerin telefonsuz kalma korkusunu (nomofobi) inceleyen çalışmaların sistematik bir analizi. Journal of Computer and Education Research, 11(21), 275-296.
• Babayiğit, A., Buran, A., Müezzin, E. E., Çakıcı, m., Fatmaoğulları, t., & Balkır, F. (2019). KKTC’de nomofobi yaygınlığı, saldırganlık ve öfkenin sosyal medya bağımlılığı ile ilişkisinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20, 87-90.
• Bajaj, S., Maheshwari, S. K., & Maheshwari, P. S. (2020). Prevalence of nomophobia among college students: An exploratory cross-sectional survey. Indian Journal of Psychiatric Nursing, 17(1), 29-32.
• Bragazzi N.L. & Del-Puente G. (2014). A proposal for including nomophobia in the new DSM-V. Psychology Research and Behavior Management, 7, 155-160. https://doi.org/10.2147/PRBM.S41386
• Buctot, D. B., Kim, N., & Kim, S. H. (2020). The role of nomophobia and smartphone addiction in the lifestyle profiles of junior and senior high school students in the Philippines. Social Sciences & Humanities Open, 2(1), 100035.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., & Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (15. Baskı). Pegem Yayıncılık.
• Coenen, M., & Görlich, Y. (2022). Exploring nomophobia with a German adaption of the nomophobia questionnaire (NMP-QD). Plos one, 17(12), e0279379.
• Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367.
• Dixit, S., Shukla, H., Bhagwat, A., Bindal, A., Goyal, A., Zaidi, A., & Shrivastava, A. (2010). A study to evaluate mobile phone dependence among students of a medical college and associated hospital of central India. Indian Journal of Community Medicine, 35(2), 339.
• Erdem. H., Türen U., & Kalkin, G. (2017). Mobil telefon yoksunluğu korkusu (nomofobi) yayılımı: Türkiye’den üniversite öğrencileri ve kamu çalışanları örneklemi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(1), 1.
• Essel, H. B., Vlachopoulos, D., Tachie-Menson, A., Nunoo, F. K. N., & Johnson, E. E. (2022). Nomophobia among Preservice Teachers: a descriptive correlational study at Ghanaian Colleges of Education. Education and Information Technologies, 27(7), 9541-9561.
• Fettahoğlu, M. Ş., Çıkmaz, G., & Ateş, N. B. (2019). Sosyal medya bağimliliği ve nomofobi’nin akademik ertelemeye etkisi. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 6(42), 2875-2896.
• Frankel J.R, Wallen N.E & Hyun H.H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.) [DX Reader version]. https://rezkyagungherutomo.files.wordpress.com.
• Gezgin, M. D., Şahin, L. Y., & Yıldırım, S. (2017). Sosyal ağ kullanıcılarının nomofobi düzeylerinin çeşitli faktörler açısından incelenmesi.
• Göktaş, H., & Demirer, V. (2023). Lise öğrencilerinin nomofobi, akıllı telefon bağımlılığı ve akademik başarı düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 13(1), 209-232.
• Güllüce, A. Ç., Kaygın, E., & Borekci, N. E. (2019). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyi ile öznel iyi olma durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi: ardahan örneği. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37(4), 651-673.
• Gürol, A., Apay, S. E., Özdemir, S., Uslu S., & Güven, R. (2020). Üniversite öğrencilerinde nomofobi ve sosyal anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 701-705.
• Hoşgör, H. (2020). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyini etkileyen faktörler ve ders performansları üzerinde nomofobinin etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3167-3197.
• Kaur, A., Ani, A., Sharma, A., & Kumari, V. (2021). Nomophobia and social interaction anxiety among university students. International Journal of Africa Nursing Sciences, 15, 100352.
• Kaviani, F., Robards, B., Young, K. L., & Koppel, S. (2020). Nomophobia: is the fear of being without a smartphone associated with problematic use?. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(17), 6024.
• Kıraç, R. (2019). Nomofobinin dikkat eksikliğine etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,14 (20), 1097-1114.
• King, A. L. S., Valença, A. M., & Nardi, A. E. (2010). Nomophobia: the mobile phone in panic disorder with agoraphobia: reducing phobias or worsening of dependence?. Cognitive and Behavioral neurology, 23(1), 52-54.
• King, A. L. S., Valenca, A. M., Silva, A. C. O., Baczynski, T., Carvalho, M. R., & Nardi, A. E. (2013). Nomophobia: Dependency on virtual environments or social phobia?. Computers in human behavior, 29(1), 140-144.
• Köyönü, B., Eser M., Özbal, A. F., & Ektirici, A. (2022). Eyvah telefonum kayboldu! Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 76-87.
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2017). Social networking sites and addiction: Ten lessons learned. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 311. doi:10.3390/ijerph14030311.
• Lee, S., Kim, M., Mendoza, J. S., & McDonough, I. M. (2018). Addicted to cellphones: Exploring the psychometric properties between the nomophobia questionnaire and obsessiveness in college students. Heliyon, 4(11).
• Mahgoub, N., Abdel Tawab, A. M., Abd El Haleem, A., Hanafy, D. A., El Dabaa, L. K., Mahmoud, H. M., & Abd ElRahman, S. F. (2019). Relationship between Problematic Internet Use and Nomophobia Levels among The Faculty Youth. International Journal of Internet Education, 18(1), 1-22.
• Nelliyanil, M., & Anil, M. (2020). Prevalence of Nomophobia and its Association with Loneliness, Self Happiness and Self Esteem among Undergraduate Medical Students of a Medical College in Coastal Karnataka. Indian journal of public health research & development, 11(3).
• Sadan, Ş., & Ayas T. (2021). Nomofobi konusu üzerine çalışılmış lisansüstü tezlerin yapısal incelemesi. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 8(2), 1-22.
• Santl, L., Brajkovic, L., & Kopilaš, V. (2022). Relationship between nomophobia, various emotional difficulties, and distress factors among students. European journal of investigation in health, psychology and education, 12(7), 716-730.
• Sarıbay, B., & Durgun, G. (2019). Dokunmatik toplumların fobileri: netlessfobi, nomofobi ve fomo kavramları üzerine bir içerik analizi çalışması. Special Issue on Business and Organization Research.
• Sırakaya, M. (2018). Ön lisans öğrencilerinin nomofobi düzeylerinin akıllı telefon kullanım durumlarına göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 714-727.
• Şengör, Y. (2020). İyi oluşun yordayıcıları olarak yalnızlık ve nomofobi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (Vol. 5, pp. 481-498). [DX Reader version]. https://www.pearsonhighered.com/
• Tuco, K. G., Castro-Diaz, S. D., Soriano-Moreno, D. R., & Benites-Zapata, V. A. (2023). Prevalence of nomophobia in university students: a systematic review and meta-analysis. Healthcare informatics research, 29(1), 40.
• TÜİK (2024). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492
• Özdemir, Ş. (2021). Sosyal medya çağında kuşakların medya kullanım alışkanlıklarının incelenmesi. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 9(20), 281-308.
• Özgenel, M., Canpolat, Ö., & Ekşi, H. (2019). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions.
• Özsavran, M., & Ayyıldız, T. (2022). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile okul başarısı arasındaki ilişki. Bağımlılık Dergisi, 23(2), 130-138.
• We Are Social (2025). Digital 2025. https://datareportal.com/reports/digital-2025-global-overview-report Uslu, M., (2021). Türkiye’de sosyal medya bağımlılığı ve kullanımı araştırması. Turkish Academic Research Review, 6(2), 370-396.
• Uyar S., & Özen, M. Y. (2023). Gelişmeleri Kaçırma Korkusu (Fomo) ve Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisi: Meta Analiz. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1428-1436.
• Vagka, E., Gnardellis, C., Lagiou, A., & Notara, V. (2023). Prevalence and factors related to Nomophobia: arising issues among young adults. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, 13(8), 1467-1476.
• Yalçın, R. C., Fayganoğlu, P., & Begenirbaş, M. (2022). Üniversite öğrencilerinin teknoloji ile imtihanı: Duygusal zekâ ve nomofobi ilişkisi. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 82-98.
• Yaman, Z., & Kavuncu, B. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal gelişmeleri kaçırma korkusunun ve sosyal ağ kullanım amacının nomofobi düzeyine etkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 555-570.
• Yıldırım, S., & Kişioğlu, A. N. (2018). Teknolojinin getirdiği yeni hastalıklar: nomofobi, netlessfobi, fomo. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 473-480.
• Yıldız, K., Kurnaz, D., & Kırık, A. M. (2020). Nomofobi, netlessfobi ve gelişmeleri kaçırma korkusu: Sporcu genç yetişkinler üzerine bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 321-338.
• Yılmaz, M., Köse. A., & Doğru, Y. B. (2018). Akıllı telefondan yoksun kalmak: nomofobi üzerine bir araştırma. Academic Journal of Information Technology, 9(35), 31-47.
• Yildirim, C. & Correia A-P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130–137.
• Yildirim, C., Sumuer, E., Adnan, M., & Yildirim, S. (2016). A growing fear: Prevalence of nomophobia among Turkish college students. Information Development, 32(5), 1322-1331.
• Yin, K. T., Yahaya, A. H., Sangryeol, C., Maakip, I., Voo, P., & Maalip, H. (2019). smartphone usage, smartphone addiction, internet addiction and Nomophobia Inuniversity Malaysia Sabah (UMS). Southeast Asia Psychology Journal, 7, 2-13.