THE RELATIONSHIP BETWEEN SUSTAINABLE DEVELOPMENT AWARENESS LEVELS AND ENVIRONMETAL ORGANISATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOURS OF HEALTHCARE WORKERS

Year 2025, Volume: 11 Issue: 22, 164 - 172, 31.10.2025

Ceylan Nur Akyüz , Zeynep Arslan , Emine Gökmen , Yunus Emre Öztürk

https://doi.org/10.48121/jihsam.1743620

Abstract

This is crucial due to the high resource consumption in healthcare. When using resources, environmental damage must also be considered. Healthcare professionals play a crucial role in this regard. Raising awareness and raising healthcare professionals' awareness of sustainability will not only help reduce the environmental damage caused by healthcare but also contribute to the efficient use of resources, ensuring their continued success for future generations. This study aims to examine the relationship between healthcare professionals' awareness of sustainable development and their environmental organizational citizenship behaviors.
This study employed quantitative research methods and included healthcare professionals working in Turkey. Data were collected using a 55-item survey consisting of an 8-question demographic information form, a 37-question Sustainable Development Awareness Level Scale, and a 10-question Environmental Organizational Citizenship Behavior Scale. Data were collected via online and face-to-face surveys, and the sample was determined using a convenience sampling model. Because the population size was uncertain, the sample size was calculated using the G-Power program. Based on analysis results from other studies in the literature, reaching 262 participants was deemed sufficient, and data obtained from 361 participants was used. IBM SPSS 27.0 was used for statistical analysis of the research data.
The relationship between healthcare professionals' sustainable development awareness levels and environmental organizational citizenship behaviors will be effective in integrating sustainability into the healthcare field and reducing environmental damage during the delivery of healthcare services.
The study found a positive, low-level, and statistically significant relationship between sustainable development awareness and environmental organizational citizenship behaviors. Increasing individuals' awareness also positively affects environmental organizational responsibility behaviors.

Keywords

Awareness , environment , healthcare worker , sustainability

Ethical Statement

Permission for the study was obtained from the Selçuk University Faculty of Health Sciences Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee. Participants were informed that participation in the study was entirely voluntary. Participants had the right to withdraw from the study at any time. Permission for the scales used in the study was also obtained from the corresponding authors via email. This research was published as an abstract at the 10th International Congress on Health Sciences and Management held in Sivas on 21-24 May 2025.

Supporting Institution

No support was received for the study.

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA FARKINDALIK DÜZEYLERİ İLE ÇEVRESEL ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Sağlık hizmetlerinde kaynak kullanımının fazla olması nedeniyle oldukça önemlidir. Kaynaklar kullanılırken aynı zamanda çevreye verilen zarar da gözetilmelidir. Bu konuda sağlık çalışanlarına oldukça önemli bir iş düşmektedir. Sağlık çalışanlarını sürdürülebilirlik konusunda bilinçlendirmek ve farkındalıklarını artırmak sağlık alanının çevreye verdiği zararı azaltmamıza katkı sağlarken aynı zamanda kaynakların verimli kullanılmasını sağlayarak gelecek nesillere de aktarılmasına katkıda bulunacaktır. Bu çalışma ile sağlık çalışanlarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri ve çevresel örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Bu çalışma nicel araştırma yöntemiyle yapılmış olup, Türkiye’de görev yapan sağlık çalışanlarını kapsamaktadır. Çalışmada veriler toplanırken 8 soruluk demografik bilgi formu, 37 soruluk Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalık Düzey Ölçeği ve 10 soruluk Çevresel Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği olmak üzere 55 maddeden oluşan bir anket kullanılmıştır. Veriler online ve yüz yüze anket şeklinde toplanmış olup örneklem kolayda örneklem modeli ile belirlenmiştir. Evrenin sayısı belirsiz olduğundan örneklem büyüklüğü G-Power programı kullanılarak hesaplanmıştır. Literatürdeki diğer çalışmalara dayalı olarak yapılan analiz sonuçlarına göre 262 kişiye ulaşmak yeterli görülmüş ve 361 kişiden elde edilen veriler kullanılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel analizinde IBM SPSS 27.0 paket programı kullanılmıştır.
Sağlık çalışanlarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri ile çevresel örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, sürdürülebilirliğin sağlık alanına entegre edilmesinde ve sağlık hizmetlerinin sunumu sırasında çevreye verilen zararın azaltılmasında etkili olacaktır.
Araştırma sonucunda, sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyi ile çevresel örgütsel vatandaşlık davranışları arasında pozitif, düşük düzeyde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Bireylerin farkındalık düzeylerinin artması çevresel örgütsel sorumluluk davranışlarını da olumlu yönde etkilemektedir.

Keywords

Sürdürülebilirlik , farkındalık , çevre , sağlık çalışanı

References

• Akgül, U., (2010). Sürdürülebilir kalkınma: Uygulamalı antropolojinin eylem alanı. Antropoloji, 24, 133-164
• Aslan, Y., Zeybek, D. ve ark. (2023). Sağlık sektörü çalışanlarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi: üniversite hastanesi örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(3), s. 1069-098
• Basım, H. ve Şeşen, H., (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 4, s.83-101
• Dede, N., (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı: kuramsal bir çalışma, Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1, s. 294-04
• Demirbaş, Ç., (2015). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, s.300-16
• Erdoğan, P. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sinizm ve tükenmişlik üzerine etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Geçer, H. ve Esatoğlu, A., (2010). Hemşirelerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi, A.Ü. Dikimevi Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Dergisi, 2, s.35-51
• Gültekin, 2023. Üretim firmalarında çalışanların sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeylerinin ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Gürler, 2023. Sınıf öğretmeni adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık ve doğal kaynaklar kavramına yönelik metaforik algılar. Yaşadıkça Eğitim, 37(2), s.364-87
• Gürlük, S., (20110). Sürdürülebilir kalkınma gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilir mi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 85-99
• Haartman, V., Sammalisto, k. ve ark, (2017). A lngitudinal comparison of sustainability learning between men and women in engineering and nursing programmes, MDPI, 9(8), s.1-10
• Kılıçlar, A. ve Harbalıoğlu, M., (2014). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: antalya’daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), s.1-19
• Sancar, O. ve Bekaroğlu, B., (2020). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, JOEEP, 5, s.99-101
• Seydioğulları, H. S. (2013). Sürdürülebilir kalkınma için yenilenebilir enerji. Planlama Dergisi, 23(1), 19-25.
• Sezgin, F. ve Kılınç, A., (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, KEFAD, 13, s.103-27
• Sherman, J. D., Thiel, C., MacNeill, A., Eckelman, M. J., Dubrow, R., Hopf, H., Lagasse, R., Bialowitz, J., Costello, A., Forbes, M., Stancliffe, R., Anastas, P., Anderko, L., Baratz, M., Barna, S., Bhatnagar, U., Burnham, J., Cai, Y., Cassels-Brown, A., … Bilec, M. M. (2020)
• Tamer, G., (2020). Sağlık örgütlerinde kurumsal sürdürülebilirlik. International Academic Studies on Natural and Health Sc iences. Gece Akademi, 183-03.
• Tiftik, C., (2022). Sağlık sektörü işletmelerinde sürdürülebilirlik: sistematik derleme çalışması. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 404-26.
• Tokgöz, E. ve Seymen, O., (2013). Örgütsel güven örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: bir devlet hastanesinde araştırma, 10(39), s.61-76
• Turgut, M. ve Akbolat, M., (2017). Örgütsel vatandaşlık davranışı örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sessizlik ilişkisine yönelik sağlık çalışanları üzerine bir araştırma, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(3), s.357-84.