Tanzimat Dönemi Kamu Politikalarında Bir Aktör Olarak Bürokrasi

Year 2015, Volume: 6 Issue: 1, 527 - 544, 01.12.2015

Veysel Erat

Abstract

Kamu politikası yirminci yüzyılda ortaya çıkan ve Türkiye’de 2000’li yıllarla birlikte ilgi gören bir alandır. Yönetimin yaptığı veya yapmamayı seçtiği şey olarak tanımlanan kamu politikası belirli aşamaları içeren ve bireyden uluslararası yapılara birçok aktörün yer aldığı bir süreç şeklinde işlemektedir. Bürokrasi kamu politika sürecinin karar verme ve uygulama aşamalarında etkili olan bir aktördür. Bu çalışmada kamu politikalarında etkili bir aktör olan bürokrasi, özgün bir tarihsel dönem çerçevesinde incelenmektedir. Bu açıdan bürokrasinin asli bir unsuru olduğu Tanzimat dönemi seçilmiştir. Böylece Tanzimat dönemine ve bürokrasiye yeni bir alanın penceresinden bakılarak alan yazınına katkı sağlamak amaçlanmıştır.Çalışmada öncelikle kamu politikasının genel olarak ne olduğu ve ikinci bölümüne bürokrasinin kamu politika sürecinde nerede yer edindiği ve hangi hallerde etkisinin artacağı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde Tanzimat dönemi genel kamu politikaları ve son bölümde de dönemin bürokratlarının artan etkisi incelenmiştir.

Keywords

Kamu Politikası, Politika Süreci, Aktör, Bürokrasi, Tanzimat

Bureaucracy as an Actor in Tanzimat Period Public Policies

Abstract

Public policy is a field that emerged 20th century and gained interest in Turkey with coming of 2000s. Public policy which is defined as choice of doing or not doing decided by administration is a process that includes several phases and actors from inviduals to international structures. Bureaucracy is an effective actor in decision and application phases of public policy process. This study aims to investigate bureaucracy which is an effective actor of public policy, from an authentic historical period perspective. From this standpoint, Tanzimat period was selected as it was bureaucracies primary aspect. So that it was aimed to contribute to literature by observing Tanzimat period from a perpective of a new field of bureaucracy. In this study, firstly it was stated that what is public policy as a general and then in the second part it was emphasized on where bureacracy stands in the public policy process and in which states its effectiveness will increase. In the third part Tanzimat period general public policies and in the last part the increasing influence of bureaucrats were observed.

Keywords

Public Policy, Policy Process, Actor, Bureaucracy, Tanzimat

References

• Ahmad, F. (2006). Bir Kimlik Peşinde Türkiye, Çev. Sedat Cem Karadeli, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Akbulut, Ö.Ö. (2009). Siyaset ve Yönetim İlişkisi, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Akçagündüz, E. (2010). “Kamu Tercihi Teorisi Ve Türkiye Üzerine Olan Etkisi Üzerine Bir İnceleme”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2): 29-35.
• Altın, H. (2008). 1869 Maarif-İ Umumiye Nizamnamesi Ve Öğretmen Yetiştirme Tarihimizdeki Yeri, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(1): 271- 283.
• Anderson, J.E. (1994). Public Policymaking, Houghton Mifflin Company, 7. Edition, Boston.
• Heywood, A. (2012). Siyasetin Temel Kavramları, Çev. Hayrettin Özler, Adres Yayınları, Ankara.
• Heywood, A. (2013). Siyaset. Çev. Bahattin Seçilmişoğlu, Adres Yayınları, 8. Baskı, Ankara.
• Aslan, O.E. (2012). Devlet Bürokrasi ve Kamu Personel Rejimi, İmge Kitabevi, 2. Basım, Ankara.
• Aslan, S., Yılmaz, A. (2001). “Tanzimat Döneminde Osmanlı Bürokratik Yapı ve düşüncesinin Değişimi”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1): 287- 297.
• Baytal, Y. (2000). “Tanzimat ve II. Abdülhamid Dönemi Egitim Politikaları”, OTAM, 11: 23-32.
• Berber, A. (2013). Klasik Yönetim Düşüncesi, Alfa Basım, İstanbul.
• Birkland, T.A. (2011). An Introdiction to the Policy Process, M.E. Sharpe, 3. Edition, New York.
• Bozkurt, V. (1998). “Cumhuriyet Döneminde Bürokrasi- Siyasal Elit Halkla İlişkileri: 1923-1960”, Yeni Türkiye, 23-24: 3571-3577.
• Hogwood, B.W. (1995). “Public Policy”, Public Administration, 73: 59-73
• Brooks, H., Cooper, C.L. (1987). Science for Public Policy, Pergamon Press, Oxford.
• Cochran, C.E., Mayer, L.C., Carr, T.R., Cayer, N.J., Mckenzie, M.J., Peck, L.R. (2012). American Public Policy, 10. Edition, Wadsworth, Boston.
• Çaha, Ö. (1994). “Osmanlı’da Sivil Toplum”, A.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 49(3-4): 79-99.
• Çevik, H.H., Demirci, S. (2012). Kamu Politikası, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
• DeGroff, A., Cargo, M. (2009). “Policy Implementation: Implications for Evaluation”, New Directions for Evaluation, 124: 47-60.
• Demir, F. (2011). “Bürokrasi-Demokrasi İlişkisi ve Bürokratların Seçilmişlerce Kontrolü Sorunu”, Yönetim ve Ekonomi, 18(2): 63-84.
• Demir, F., Vurgun, L., Akpınar, M., Uslu, E.E (2012). “Yönetsel Bir Olgu Olarak “Bürokratik Seçkincilik” ve Kamu Görevlilerinde Seçkinci Eğilimler”, 5(2): 83-108.
• Demirpolat, A., Akça, G. (2008). “Osmanlı Toplumunda Devlet ve Ulema” EKEV Akademi Dergisi, 12(36): 119- 132.
• Demirel, D. (2011). “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma (1839 - 1923)”, Türk İdare Dergisi, 473: 97- 111.
• Doğan, C. (2011). “II. Mahmut Dönemi Osmanlı Merkezileşme Politikasının Doğu Vilayetlerinde Uygulanması”, 6(4): 505-521.
• Duman, Z. (2004). “İdris Kücükömer in Sivil Toplum Anlayışı”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1): 47- 52.
• Duyar, İ. (1995). “Kamu Politikaları Uygulamasında Birleştirici Bir Teoriye Doğru”, AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2): 107-123.
• Dye, T. (2008). Understanding Public Policy, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
• Ergun, T. (2004). Kamu Yönetimi Kuram/Siyasa/Uygulama, TODAİE, Ankara.
• Eroğlu, O. (2012). “Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinden Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Kamu Maliyesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (Özel Sayı), s. 57-89.
• Eryılmaz, B. (2008). Bürokrasi ve Siyaset, 3. Baskı, Alfa, İstanbul.
• Es, M. (2008). “Osmanlı Devleti’nde Mahalli İdareler”, Yerel Siyaset, 27: 29-38.
• Fidan, S., Şahin, K., Çelik, F. (2011). “Osmanlı Modernleşmesinin Temel Olgularından Biri Bürokrasi”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23): 113-128.
• Fischer, F., Miller, G.J., Sidney, M.S. (2007). Handbook of Public Policy Analysis, CRC Prss, Boca Raton.
• Friedman, B.L. (2006). “Policy Analysis as Organisational Analysis”, The Oxford Handbook of Public Policy, (Ed. Micheal Moran, Martin Rein ve Robert E. Goodin), Oxford University Press, New York, s. 482-495.
• Gençoğlu, M. (2011). “1864 ve 1871 Vilâyet Nizamnamelerine Göre Osmanlı Taşra İdaresinde Yeniden Yapılanma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(1): 29-50.
• Göküş, M. (2010). “Osmanlı İmparatorluğu’ndan Modern Türkiye’ye Yöneten-Yönetilen İlişkilerinin Gelişimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 15(3): 227-249.
• Gülener, S. (2007). “Türk Siyaseti’nde Merkez-Çevre İlişkilerinin Seyri ve 27 Mayıs 1960 Darbesi”, Bilgi, 14(1): 36-66.
• Habermas, J. (2010). “Kamusal Alan”, Kamusal Alan, (Ed. Meral Özbek), 2. Baskı, Hil Yayınları, İstanbul, s. 95-102.
• Handel, M.J. (2003). Tho Sociology of Organisations, Sage Publications.
• Heper, M. (1973). Modernleşme ve Bürokrasi, Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara.
• Heper, M. (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği, 4. Baskı, Doğubatı, Ankara.
• Hill, M., Hupe, P. (2002). Implementing Public Policy, SAGE Publications, London.
• Howlett, M., Ramesh, M. (1995). Studying Public Policy, Oxford University Press, Ontario.
• Hülür, H., Akça, G. (2005). “İmparatorluktan Cumhuriyete Toplum ve Ekonominin Dönüşümü ve Merkezileşmenin Dinamikler”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi: 311- 341.
• İnalcık, H. (1941). “Tanzimat Nedir?”, Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yıllık Çalışmaları Dergisi, Tarih Araştırmaları Cildi, s. 237- 263.
• İnalcık, H. (1943). Tanzimat ve Bulgar Meselesi, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Jabareen, Y.T. (2011). Public Policy in Divided Societies, Arab Center for Law and Policy, 2. Edition, Nazareth.
• Jann, W., Wegrich, K. (2007). “Theories of the Policy Cycle”, Handbook of Public Policy Analysis, (Ed. Frank Fischer, Gerald J. Miller ve Mara S. Sidney), CRC Prss, Boca Raton, s. 43-62.
• Kaptı, A. (ed.) (2012). “Kamu Politika Sürecinde Klasik Yaklaşım Modeli”, Kamu Politikası Süreci, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, s. 25-46.
• Kaptı, A. (ed.) (2012). Kamu Politikası Süreci, Seçkin, 2. Baskı.
• Kaptı, A., Alaç, A.E. (2013). “Kamu Politikalarının Uygulama Aşaması”, Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Mete Yıldız ve Mehmet Zahid Sobacı (Der.), Adres Yayınları, Ankara, s. 228-243.
• Karpat, H.K. (2010). Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Karpat, H.K. (2012). Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kılıç, S. (2005). “1864 Vilayet Nizamnamesinin Tuna Vilayetinde Uygulanması ve Mithat Paşa”, A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 24(37): 99-111.
• Köseoğlu, Ö. (2013). “Meslek, Sanat ve Disiplin Olarak Kamu Politikası: Türkiye’ye İzdüşümleri”, Bilgi, 26: 4-36.
• Lindblom, C.E., Woodhouse, E.J. (1993). The Policy- Making Process, 3. Edition, Prentice Hall, New Jersey.
• Lipsky, M. (2005). “Street- Level Bureaucrats as Policy Makers”, Classics of Public Policy, (Ed. J.M.K.S. Layne, C.P. Borick), Longman, New York, s. 51-61.
• Mardin, Ş. (1990). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Mises, L. (2000). Bürokrasi. Liberte Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
• Muşmal, H. (2008). “Tanzimat Reformlarının Uygulanması Hakkında Konya Valisi Selim Paşa’ya Verilen Talimât-ı Seniyye”, Sosyal Bilimler Dergisi, 19: 105- 116.
• Mutlusu, A.F. (1996). “Türkiye’de Bürokratik Merkeziyetçiliğin Siyasal Gelişmeye Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Mutlusu, A.F. (2001a). “Yönetsel Yapıların Oluşumunu Ve Niteliğini Belirleyen Etkenler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3): 72-94. Mutlusu, A.F. (2001b).
• Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Bürokrasinin
• Modernleşme Sürecinde Rolü, Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat
• Dergisi, 1(4): 9- 24.
• Ortaylı, İ. (1974). Türkiye’nin İdare Tarihi, Ankara.
• Özbek, M. (Ed.) (2010). “Kamusal Alanın Sınırları”, Kamusal Alan, 2. Baskı, Hil Yayınları, İstanbul, s. 19-90.
• Özbudun, E. (2011). Türkiye’de Parti ve Seçim Sistemi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Parlak, B., Sobacı, Z. (2005). Kuram ve Uygulamalarda Kamu Yönetimi Ulusal ve Global Perspektifler, Aktüel Yayınları, Bursa, .
• Parsons, W. (2001). Public Policy, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
• Pustu, Y. (2007). “Osmanlı-Türk Devlet Geleneğinde Modernleştirici Unsur Olarak Bürokratik Elitler”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2): 197 – 214.
• Pülzl, H., Treib, O. (2007). “Implementing Public Policy”, Handbook of Public Policy Analysis, (Ed. Frank Fischer, Gerald J. Miller ve Mara S. Sidney), CRC Prss, Boca Raton, s. 89-108.
• Smith, K.B., Larimer, C.W. (2009). The Public Policy Theory Primer, Westview Press, Boulder.
• Sunay, C. (2002). “Belediyeciliğin Doğuşu Sürecinde Osmanlı Mirası”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (3): 113-133.
• Taş, K. (2002). “Tanzimat ve Batılılaşma Hareketlerine Sosyolojik Bir Yaklaşım”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7,:87- 94.
• Terzi, M.A. (2012). Türkiye Devlet Geleneğinde Bürokrasi ve Memur, Sistem Ofset, Ankara.
• Tortop, N., İsbir, E.G., Aykaç, B. (1999). Yönetim Bilimi, Yargı Yayınevi, 3. Basım, Ankara.
• Torun, İ. (2008). “Max Weber’e göre İktisadi Zihniyetin Rasyonalizasyonu”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15: 15-34.
• Weber, M. (2013). Bürokrasi ve Otorite, 6. Baskı, Adres Yayınları, Ankara.
• Woodrow, W. (1961). “İdarenin İncelemesi”, Woodrow Wilson Seçme Yazılar, Çev. Nermin Abadan, Ankara Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Siyasi İlimler Serisi 1, Yenilik Basımevi, Ankara, s. 53-73.
• Yıldız, M., Sobacı, M.Z. (Der.) (2013). Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Adres Yayınları, Ankara,
• Zürcher, E.J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Çev. Yasemin Saner Gönen, 7. Baskı, İletişim, İstanbul.