BİST’da Üretim ile Hizmet Sektörlerinden Seçilen Şirketlerde Uygulanan Kalite Yönetim Sisteminin, Bu Şirketlerin Entelektüel Sermayelerine Etkisinin Panel Veri Yöntemiyle Analizi

Year 2015, Volume: 6 Issue: 1, 385 - 406, 01.12.2015

Fatih Burak Gümüş Osman Turgut

Abstract

Son zamanlarda finans literatüründe, yapısal sermaye entelektüel sermayenin üç unsurundan birisi olarak görülmekte ve Kalite Yönetim Sistemi (KYS) yapısal sermaye içerisinde konumlandırılmaktadır. Bu çalışma, Borsa İstanbul (BİST)’da hisse senetleri işlem gören bazı şirketler üzerinde yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, KYS’nin şirketlerin entelektüel sermayeleri üzerindeki etki seviyesinin tespit edilmesidir. Çalışma, BİST’te 05.12.2013 tarihi itibariyle işlem gören 479 şirketin “imalat sanayii şirketleri” ve “hizmet şirketleri” olarak 208’i üzerinde yapılmıştır (208 şirket, Borsa İstanbul’daki toplam şirketlerin %43,42’sini oluşturmaktadır).Bu şirketlerden “İmalat Sanayii”ndeki sadece 20 şirkette ve ‘bankalar ve özel finans kurumları’ndaki sadece 8 şirkette analiz için gerekli verilerin tamamına ulaşılabilinmiştir. Bu 28 şirketin KYS’ye başladıkları yıldan önceki t(-4-3-2-1) ilâ sonraki t(+1+2+3+4) yıllarını kapsayan 8 yıllık periyottaki verileri üzerinde analiz gerçekleştirilmiştir. Panel veri analizi sonuçlarına göre, “imalat sanayii”nde yer almakta olup analiz edilen 20 şirketin entelektüel sermayeleri üzerinde KYS’nin pozitif etkisi tespit edilmiştir. Fakat “banka ve özel finans kuruluşları” sektöründe yer alan şirketlerde benzer sonuç elde edilmemiştir.

Keywords

Panel Veri Analizi, Entelektüel Sermaye, Kalite Yönetim Sistemi

Panel Data Analysis of the Effects of Quality Management Systems Implemented in the Selected BIST Manufacturing and Service Companies on the Intellectual Capital of Those Companies

Abstract

Recently in the literature, structural capital has been acknowledged to be one of the three components of intellectual capital, and Quality Management System (QMS) is defined within the framework of structural capital. The present study was conducted on some companies listed on BIST. The objective of this study is to determine the level of impact of QMS on the intellectual capitals of companies. The study was conducted on the “production companies” and “service companies” on BIST, which make up a total of 208 out of 479 companies listed on BIST as of 05.12.2013. Among the companies in the “manufacturing industry”, only 20 companies, and among the “banks and private financial institutions”, only 8 companies could provide all data required for the analysis. Analysis was conducted on the data of these 28 companies for the period of 8 years from 4 years prior to the commencement of the implementation of the QMS t(-4-3-2-1) and up to 4 years after it t(+1+2+3+4). According to the results of panel data analysis, the positive impacts of QMS on intellectual capital of analysed 20 companies in the “manufacturing industry” has been determined. But on 8 companies in the “banks and private financial institutions” has not been determined similar result.

Keywords

Panel Data Analysis, Intellectual Capital, Quality Management System

References

• Aslanoğlu, S.; Zor, İ. (2006). “Bilgi Varlıklarının Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (29):152-165.
• Aşıkoğlu, R. Kurt, M., Özcan, K. vd. (2008). “Entelektüel Sermaye Teori, Uygulama ve Yeni Perspektifler”, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Bontis, N. (1999). “Intelectual Capital: An Exploratory Study That Develops Measures and Models”, Management Decision, 36/2, 63-76 (S. Karacan, “Entelektüel Sermaye ve Yönetimi”, Mâlî Çözüm Dergisi, 14(69), Ekim-Kasım-Aralık 2004.
• Brooking, A. (2002). “The Management of Intellectual Capital, Long Range Planning”, 30(3): 364‟ten alıntılayan Çırıkçı, M., Daştan, A., “Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması”, Bankacılar Dergisi, Sayı:43, (Aktaran: Aslanoğlu, S., Zor, İ. (2006). “Bilgi Varlıklarının Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (29): 152-165).
• Bukh, P.N., Larsen, H.T., Mouritsen, J. (2001). “Constructing Intelectual Capital Statement”, Skandinavian Journal of Management, Issue:17, (Aktaran: Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz”,MuhasebeFinansman Dergisi, 29:152-165).
• Chatfield, C. (1980). “The Analysis of Time Series: An Introductios”, Second Edit., New York: Chapman and Hall (Aktaran: Sevüktekin, M., Çınar, M. (2014). “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi”, Dora Yayınları,
• Chwalowski, M. “Intellectual Capital Matters”, The Electricity Journal, 10(10): 89 (Aktaran: Çıkrıkçı, M., Daştan, A. (2002). “Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması” Bankacılar Dergisi, 43: 18-32.
• Enders, W. (2010). “Applied Econometric Time Series”, Third Edition, New York: Wiley (Aktaran: Çil Yavuz, N. (2014). “Finansal Ekonometri”, Der Yayınları, İstanbul)
• Eren, E., Akpınar, S. (2004). “Yapısal Sermayenin İşletme Performansı Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması”, Öneri, 6(22): 9-17.
• Greene, W.H. (2003). “Econometric Analysis”, Prentice Hall, Fifth Edition, ABD. (Aktaran: Özer, M., Biçerli, K. (2003). “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 55-86.
• Griffits, W.E.R., Carte H. (1993). “Learning and Practicing Econometrics”, John Wiley, New York.
• Gujarati, D.N. (2003). “Basic Econometrics”, McGraw Hill, Fourth Edition, ABD (Aktaran: Pazarlıoğlu, M.V., Kiren Gürler, Ö. (2007). “Telekomünikasyon Yatırımları ve Ekonomik Büyüme”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(508): 35-43.
• Gujarati, D.N. (1995). “Basic Econometrics”, Third Edition, New York, McGraw-Hill “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi”, Dora Yayınları, Bursa)
• Sevüktekin, M., Çınar, M. (2014).
• Karacaer, S., Aygün, M. (2009). “Entellektüel Sermayenin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2):127-140
• Kinney, T. (1999). “Knowledge Management, Intellectual Capital and Adult Learning”, Adult Learning, Vol:10, Issue:2 (Aktaran: Aslanoğlu, S., Zor, İ. (2006). “Bilgi Varlıklarının Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (29):152-165).
• Özer, M., Biçerli, K. (2003-2004). Türkiye‟de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 55-85.
• Öztürk, M.B., Demirgüneş, K. (2008). “Kurumsal Yönetim Bakış Açısıyla Entelektüel Sermaye”, http://malidestek.marka.org.tr/files/articles/24..ENT. .SERM..5_2011127185554585.pdf.
• Parlak, S. (2013). “Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite Yönetim Sistemi Standartları”, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa
• Pazarlıoğlu, M.V., Kiren Gürler,Ö.(2007).“Telekomünikasyon Yatırımları ve Ekonomik Büyüme”, Finans Politik Ekonomik Yorumlar,44(508): 35- 43.
• Sevüktekin, M., Çınar, M. (2014). “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi”, Dora Yayınları, Bursa.
• Stewart, A.T. (1997). “Entelektüel Sermaye”, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, Mess Yayınları, İstanbul.
• Sullivan, P.H., (2000). “Value Driven Intellectual Capital: How to Convert Intangible Corporate Assets into Market Value”, John Wiley & Sons, Inc. New York
• Türk, Z., Bengü, H. (2010). “Entelektüel Sermaye Ölçümü, Muhasebesi, Raporlanması ve Yönetimi”, Adana Nobel Kitabevi, Adana.
• Yereli, A., Gerşil, G. (2005). “Entelektüel Sermayeyi Ölçme Raporlama Yöntemleri”, Celal Bayar Üniversitesi, İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(2)
• Yıldız, S. (2010). “Entelektüel Sermaye Teori ve Araştırma”, Türkmen Kitabevi, İstanbul.