Osmanlı Batılılaşmasında Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Paris Sefaretnamesi’nin Önemi

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 2, 249 - 263, 01.12.2011

Türkan Polatcı

Öz

Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin Fransa Sefaretname’si, Osmanlı elçilerinin yazdıkları ve sefaretleri hakkındaki raporlarının bulunduğu eserlerin en güzel örneği ve üzerinde en fazla durulanlarındandır. Mehmed Efendi’nin söz konusu sefaretnamesi edebi ve tarihi kıymet bakımından oldukça önemlidir. Osmanlı’nın Batılılaşma sürecine önemli katkıları bulunduğu kabul edilen sefaretname, bu özelliğinden dolayı XIX. yüzyılda gelişecek seyahat anlatımlarına da üslûp açısından oldukça etki etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Elçi, Sefaretname, Yirmisekiz Mehmed Çelebi, Fransa, Batılılaşma, Matbaa, Opera.

The Importance of Yirmisekiz Celebi Mehmed Efendi’s Paris Sefaretname in the Westernization of the Ottoman Empire

Öz

France Embassy Mission of Yirmisekiz Mehmed Celebi is one of the best and the most studied pieces of embassy missions containing embassy reports written by Ottoman Ambassadors. The named embassy mission of Mehmed Celebi is considered to be of great importance for literary and historical value. The Embassy Mission considered to have a major influence on the Westernization of Ottoman Empire is affected the style of the XIX century travel writings substantially as a reflection of the said feature.

Anahtar Kelimeler

Ambassador, Sefaretname, Yirmisekiz Mehmed Çelebi, France, Westernization, Pres, Opera.

Kaynakça

• AFYONCU, Erhan “Osmanlı Bürokratlarının Gözüyle Opera”, Tarih ve Medeniyet, Sayı: 45, Aralık 1997, s. 50-51.
• Ahmed Efendi, Ruzname: III. Selim'in Sırkâtibi Ahmed Efendi Tarafından Tutulan Rûznâme.(Yay. Haz. V. Sema Arıkan), TTK, Ankara 1993.
• AKYAVAù, Beynun, Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi, Ankara 1993.
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu- Batı Yayınları, İstanbul 1978.
• DİRİM, Fikret, “Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi’nin oğlu Said Paşa ve torunu Mesud Bey’in Hal Tercümeleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bitirme Tezi, 1951.
• GERÇEK, Selim Nüzhet , Türk Matbaacılığı, İstanbul 1928.
• GÖÇEK, Fatma Müge, East Encounters West, France and the Ottoman Empire in the Eighteen Century, Oxford University Press, Washington 1987.
• GÜNERGUN, Feza, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, İstanbul Ünv. Edebiyat Fak., 2006.
• Göçek, a.g.e., s. 72-81.
• HAMMER, Joseph Von, Büyük Osmanlı Tarihi, ( Hazırlayan: Mümin Çevik, Erol Kılıç), VIII, İstanbul 1998.
• KARADAöLI, Özgecan, Türkiye’ye Müzikli Sahne Sanatlarının Girişi- Dikran Çuhacıyan Öncesi ve Sonrası, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Ünv., Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
• LEWIS, Bernard ,Müslümanların Avrupayı Keşfi, Çev. İhsan Duru, Ayışığı Kitabevi, İstanbul 2000.
• Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, (Yayına Hazırlayan: Nuri Akbayar), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
• PAKALIN, Mehmet Zeki, “Sefaretnâme”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, İstanbul 1993, , s. 138-139.
• POLATCI, Türkan, ùehdî Osman Efendi’nin Rusya Sefareti ve Sefaretnamesi (1757-1758), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Ünv. Sosyal Bilimler Ens., Tokat 2003.
• RADO, ùevket, Yirmisekiz Mehmed Çelebi’nin Fransa Seyahatnamesi, Hayat Tarih Mecmuası Yayınları, İstanbul 1970.
• Râşid, Tarih- Râşid, Matbaa-i Amire, İstanbul 1283.
• SAVAù, Ali İbrahim, Mustafa Hatti Efendinin Viyana Sefaretnamesi, TTK, Ankara 1999.
• SEVENGİL, Refik Ahmet, Türk Tiyatrosu Tarihi: Opera San’atı ile İlk Temaslarımız, Maarif Basımevi, 1959.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Yayınları, İstanbul 2001, (Dokuzuncu Basım).
• TUNCER, Hidayet, Sefaretnameler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bitirme Tezi, İstanbul 1939.
• UNAT, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, TTK, Ankara 1992.
• YURDAYDIN, Hüseyin G., Türkiye Tarihi III- Osmanlı Devleti (1600- 1908), Cem Yayınları, İstanbul 1997.