Rusûhî İsmail Ankaravî’nin Mantıkla İlgili Bilinmeyen Bir Eseri: “Kitâbu Istılâhâti’l-Mantık”

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 2, 85 - 104, 01.12.2011

Şamil Öçal

Öz

Anahtar Kelimeler

İsmail Rusûhî-i Ankaravî, Kitâbu Istılâhâtı’l-mantık, Mantık, Felsefe , İslam düşüncesi , Tanım, Aristoteles, Gazalî, İbn Teymiyye, Mevlânâ.

An Unknown Work of Rasuhi Ismail Ankaravi Concerning Logic : “Kitâbu Istılâhâti’l-Mantık”

Öz

In this study, I will introduce the unknown work of İsmail Rusuhî-i Ankaravî (d. 1631) “Kitâbu Istılâhâtı’l-Mantık” concerning the basic concept and principels of logic. This study includes , as an introductory knowledge, the history of the logic in the Islamic thought and the thought of the Muslim thinkers including Rasûhî Ismail Ankaravi concerning Logic. You will find the transcription of the text that written in Ottoman Turkish in the last pages of this studies.

Anahtar Kelimeler

İsmail Rusûhî-i Ankaravî, Kitâbu Istılâhâtı’l-mantık, Logic, Philosophy, Islamic Thought , Definition, Aristotle, al-Gazzâlî, Ibn al-Taymıyya, Rûmî.

Kaynakça

• Banarlı, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, I-II, İstanbul 1987.
• Bediüzzaman, Füruzanfer,Mevlânâ Celâleddin, çev. Feridun Nafiz Uzluk, (Çevirenin önsözü), İstanbul 1997.
• Bingöl , Abdulkuddus , “Osmanlı Dünyasında Mantık Bilimi ve Eğitimi” , Felsefe Dünyası, Yıl, 1995, S. 29. s.32 vd.
• Bursalı Mehmed Tahir, Meşâyih-i Osmâniyeden Sekiz Zâtın Terâcim-i Ahvâli, İstanbul 1318.
• Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul 1333-1342.
• Esrâr Dede, Tezkire-i ùuarâ-yı Mevleviyye, hz. Dr. İlhan Genç, Ankara 2000.
• Galitekin, A. Nezih, “İsmail Rusûhî Ankaravî”, Yedi İklim, C. VIII, Sayı. 56, İstanbul 1994.
• Gazalî, el-Mustesfâ, fi İlmi’l-usûl , Daru’l-kütübü’l-İlmiyye, Beyrut 1993. Gölpınarlı, Abdülbaki, Mevlânâ’dan Sonra Mevlevîlik, İstanbul 1983.
• İbn Teymiyye, Cehdu’l-Karîna fi Tecrîdi’n-nasîha, (İbn Taymiyya Against the Grek Logicians) İngilizceye çev. Wael b. Hallaq, Oxford University Pres, New York 1993.
• er-Redd ale’l-mantıkiyyîn thk. Refik el-Acem , Darü’l-fikri’l-Lübnânî, Beyrut 1993
• İsmail Rusûhî Ankaravî, Mesnevî-i ùerîf ùerhi, I-VI+Tekmile, İstanbul 1289/1872. Köz , İsmail, Mantık Felsefesi, Selis yayınları , Ankara 2003.
• Küyel (Türker) , Mübahat “Farabi’nin Bazı Mantık Eserleri”, DTCF Dergisi, (C.XVI, S. 3-4 Eylül - Aralık 1958) s. 167 vd.
• Mevlânâ, Mesnevî, C. V. Çev. Veled İzbudak, notlarla gözden Geçiren A. Gölpınarlı, MEB İstanbul 1990.
• Öner, Necati Klasik Mantık, 9. Baskı , Vadi Yayınları, Ankara 2009.
• Sami, ùemseddin, Kâmûsü’l-A’lâm, C. 1, İstanbul 1306.
• Summak Abdülkadir, Miftâhu’l-belâğa ve Misbâhu’l-fesâha -Transkripsiyonlu Metin, Yayınlanmamış Yüksek. Lisans Tezi , Harran Üniv. SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Ana bilim Dalı, Eski Türk Edeb. Bilim Dalı, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Muhsin Kalkışım, ùanlıurfa 1999.
• Temizel, Ali, Mevlânâ ve Mevlevîlikle İlgili Eski Harfli Türkçe Eserler ve Müellifleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 1997.
• Toktaş , Fatih, İslam Düşüncesinde Felsefe Eleştirileri, Klasik Yayınları , İstanbul 2004.
• Türk Ansiklopedisi, C. 3, Ankara 1967.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul 1990 (I-VIII, İstanbul 1977- 1998).
• Türk Dil Kurumu Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğu, hzl. Müjgan Cunbur, Dursun Kaya, Niyazi Ünver, Hacı Yılmaz, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 1999.
• Yetik, Erhan, “Ankaravî, İsmâil Rusûhî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul 1991.
• Yetik, Erhan, İsmail-i Ankaravî, Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri, İstanbul 1992.
• Yöntem, Ali Cânip, “Ankara’da Yetişen Meşhûr Sîmâlardan: Ankaravî İsmail Efendi”, Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleler, hz. Ahmet Sevgi-Mustafa Özcan, İstanbul 1996.