Fuat Sezgin'e Göre İslam Düşüncesi ve Batı Üzerindeki Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 13 - 44, 30.04.2020

İlhan Yıldız

Öz

Fuat Sezgin’e göre, herhangi bir uygarlık kendi başına ortaya
çıkmaz. Hele dış etkilere kapalı olan bir uygarlığın ortaya çıkması ve
gelişmesi söz konusu dahi olamaz. İslam uygarlığı, birçok farklı uygarlıklara
beşiklik etmiş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bunlar Eski Hint, Eski Yunan ve
Sasani uygarlıklarıdır. Müslümanlar, aynı şekilde, bu eski uygarlıkların
entelektüel mirasına sahip oldular. Böylelikle Yunancadan, Hintçeden ve
Farsçadan Arapçaya birçok klasik eseri tercüme etmişlerdir. Bu çeviriler
sonunda, İslam dünyasında aydınlanma dönemi başladı. Bilim ve felsefe için olumlu
bir ortam hazırlandı. Özgün İslam bilim ve felsefesinin en kıymetli kitaplarının
bu dönemde yazıldığı söylenebilir. Haçlı seferleri sırasında ortaya çıkan İslam
ile Batının mücadelesi, İspanya ve Sicilya'nın Müslümanlar tarafından
fethedilmesinden sonra başka bir düzeye ulaşmıştır. İşte tam da bu dönemde matematik,
tıp, coğrafya, astronomi, kimya, mantık ve felsefe başta olmak üzere bilim ve
felsefe alanında Müslümanlar tarafından yazılmış olan en temel kitapların
tercüme edilmesi için Avrupa’da okulların kurulduğunu görmekteyiz. Salerno ve
Toledo başta olmak üzere bu tercüme okullarının finansal desteği ile İslam
dünyasından toplanan kitapların neredeyse bütün Batı dillerine tercümesi
yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tercüme Okulları, İslam Bilimi, İslam Felsefesi, Avrupa Felsefesi

Kaynakça

• Açıkgenç, Alparslan, İslam Medeniyetinde Bilgi ve Bilim, İSAM Yay., 2018. Adıvar, A. Adnan, Osmanlı Türklerinde İlim, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1991.Balta, İbrahim. Batı Uygarlığı, İslam Medeniyetinin Çocuğudur. Aksiyon Dergisi, 19 Nisan 2004, Sayı. 489.Bayraktar, Mehmet, İslam Felsefesine Giriş, TDV Yay., 2017.Biruni, Tahdidü Nihyetü’l-Emakin, TTK Yay., Ankara, 2013.En- Nedim, el-Fihrist, Çıra Yay., İstanbul, 2017.Farabi, İlimlerin Sayımı (İhsau’l-Ulum), (çev. Ahmet Arslan), Divan Kitap, 2004.Gazali, el- Munkız mine’d-Dalal (Dalaletten çıkı yolu), (çev.Osman Arpaçukuru), İstanbul, 2018.İbni Haldun, Mukaddime, İlgi, Kültür, Sanat Yay., İstanbul, 2018.İzgi, Cevat, Osmanlı Medreselerinde İlim, I-II, İz Yay., 1997.Kalın, İbrahim, Ben, Öteki ve Ötesi: İslam-Batı İlişkileri Tarihine Giriş, İnsan Yayınları, İstanbul, 2016.Kenan, Seyfi, “İslam Dünyasının Duraklama Sebepleri Üzerine Ünlü İlimler Tarihçisi Fuat Sezgini Dinlemek”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2003, c.1/4.Kışlakçı Turan, “Prof. Dr. Fuat Sezgin, Dünya Bilimler Tarihi Yeniden Yazılmalı dedi”, Yeni şafak Gazetesi, 15 Nisan 2006.Korkmaz, Tayfur, "20. y.y. İslam Bilim Tarihi Çalışmaları George Sarton ve Fuat Sezgin Örneği", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi)Özdemir, Mehmet, Endülüs Müslümanları, TDV Yay., Ankara, 2017.Sezgin, Fuat, Amerika’nın Müslümanlar Tarafından Kristof Kolomb Öncesi Keşfi, 28 Temmuz 2006 İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Yerleşkesi, 14.04.2006 (konferans) Sezgin, Fuat, Bilim Tarihi Sohbetleri (Söyleşi: Sefer Turan), Timaş Yayınları, 16. Baskı, İstanbul, 2018a.Sezgin, Fuat, İslam Bilim Tarihi Üzerine Konferanslar, Timaş Yay., İstanbul, 2012.Sezgin, Fuat, İslam’da Bilim ve Teknik, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, Nisan 2008.Sezgin, Fuat, İslam Kültür Dünyasının İlimler Tarihindeki Yeri, İslamiyat Dergisi, Cilt.7, Sayı 2. S.413- 422, Nisan-Haziran 2004 Sezgin, Fuat, İslam Medeniyetinin Duraklama Sebepleri, Hadis Tetkikleri Dergisi, S. 205- 211 Sezgin, Fuat, İslam Tarihinde Rivayetlerin Değeri, 5. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, S. 243- 252, 9. Seri, 1960 Sezgin, Fuat, İslam Tarihinin Kaynağı Olmak Bakımından Hadisin Ehemmiyeti, İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, Cilt. 2, S. 19- 35, 1957 Sezgin, Fuat, Müslümanların İlimler Tarihindeki Yeri, Bilim ve Sanat Dergisi, Cilt 1:3, Sene 1985, S.203-217.Tekden, Kemal, İnsanın Sırrı, Tüzdev Yay., Kayseri, 2015.Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1988.Yılmaz, İrfan. Yitik hazinenin Kâşifi: Fuat Sezgin, (1. Basım) Yitik Hazine Yayınları, İzmir, 2009.