Determination of Some Qualitative and Quantitative Characteristics of Rangelands Located at Different Altitudes of Little Mount Ararat

Year 2025, Volume: 15 Issue: 2, 706 - 718, 01.06.2025

Bülent Allahverdi , Süleyman Temel

https://doi.org/10.21597/jist.1608141

Abstract

No vegetation study has been carried out on Igdir natural rangelands before. This study aimed to determine some qualitative and quantitative properties of rangelands located at different altitudes of Little Mount Ararat (Site I: 1000 m, Site II: 1500 m, and Site III: 2000 m). In the study, the Quadrat method was used to determine the botanical composition of the pastures. As a result of the research, a total of 85 species (9 grasses, 11 legumes, and 65 other family plants) were identified. Percentages of grasses in the botanical composition in site I, II and III were found to be 18.02%, 45.86% and 72.45%, respectively, the proportions of legumes 5.50%, 12.28% and 4.93%, and the proportions of other family taxons 6.48%, 41.86% and 22.62%. According to the rangeland sites, canopy coverage ratio varied between 9.88-70.50%, green herbage yield between 150.36-464.28 kg/da, dry hay yield between 52.84-165.68 kg/da, crude protein ratio between 6.94-15.95%, crude protein yield between 8.43-18.84 kg/da, neutral detergent fibre ratio between 34.59-56.62% and acid detergent fibre ratio between 24.30-38.55%. Grazing capacity and required rangeland areas per unit animal were determined as 1.35 BBHB and 18.45 da in the I. rangeland site, 5.26 BBHB and 4.75 da in the II. rangeland site, and 4.25 BBHB and 5.88 da in the III. rangeland site, respectively.

Keywords

Floristic and botanical composition , Hay yields , Forage value , Grazing capacity

Project Number

ZİF0324A02

Küçük Ağrı Dağı’nın Farklı Rakımlarında Yer Alan Meraların Bazı Kalitatif ve Kantitatif Özelliklerinin Belirlenmesi

Abstract

Iğdır doğal meralarında öncesinde hiçbir vejetasyon çalışması yürütülmemiştir. Bu çalışma ile Küçük Ağrı Dağı'nın farklı rakımlarında yer alan (I. kesim 1000 m, II. kesim 1500 m, III. kesim 2000 m) meraların bazı kalitatif ve kantitatif özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada meraların botanik kompozisyonunu belirlemek amacıyla Kuadrat yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda toplam 85 tür (9 buğdaygil, 11 baklagil ve 65 diğer familyalar) tespit edilmiştir. I., II. ve III. mera kesimlerinde buğdaygillerin ağırlığa göre botanik kompozisyondaki oranları sırasıyla %18.02, %45.86 ve %72.45, baklagillerin oranları sırasıyla %5.50, %12.28 ve %4.93 ve diğer familyaların oranları ise sırasıyla %76.48, %41.86 ve %22.62 olarak bulunmuştur. Mera kesimlerine göre toprağı kaplama oranı %9.88-%70.50, yaş ot verimi 150.36-464.28 kg/da, kuru ot verimi 52.84-165.68 kg/da, ham protein oranı %6.94-%15.95, ham protein verimi 8.43-18.84 kg/da, nötr çözücülerde çözünemeyen lif oranı %34.59-%56.62 ve asit çözücülerde çözünemeyen lif oranı %24.30-%38.55 arasında değişim göstermiştir. Otlatma kapasitesi ve birim hayvan başına gerekli mera alanı miktarları I. mera kesiminde sırasıyla 1.35 BBHB ve 18.45 da, II. mera kesiminde sırasıyla 5.26 BBHB ve 4.75 da ve III. mera kesiminde ise sırasıyla 4.25 BBHB ve 5.88 da olarak belirlenmiştir.

Keywords

Floristik ve botanik kompozisyon , Ot verimleri , Yem değeri , Otlatma kapasitesi

Ethical Statement

Bu çalışma için gerek yoktur

Supporting Institution

Iğdır Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeler Koordinasyon Birimi

Project Number

ZİF0324A02

Thanks

ZİF0324A02 No.lu bu çalışma Iğdır Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeler Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir. Bizler, BAP Birimine Finansman katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

References

• Acar, Z., Sabancı, C. O., Tan, M., Sancak, C., Kızılşimşek, M., Bilgili, U., Ayan, İ., Karagöz, A., Mut, H., Önal Aşcı, Ö., Başaran, U., Kır, B., Temel, S., Bengisu, Y., Ayşe, G., Kırbaş, R. & Pelen, M. A. (2015). Yem bitkileri üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak, Ankara, s. 508-547
• Andiç, C. (1993). Tarımsal Ekoloji. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 106, 178s, Erzurum.
• Anonim. (2023a). Iğdır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. https://igdir.tarimorman.gov.tr/Menu/20/Ilimiz Erişim Tarihi: (27.06.2023)
• Anonim. (2023b). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü.
• AOAC. (1997). Official Methods of Analysis. Association of Official Analytical Chemists. 16. ed. 3. revision. Arlington, VA, USA.
• Charalampos, A. K. & Konstantoula, A. D. (2020). The effect of altitude on the botanical composition of forage and the variation of its chemical composition in a subalpine grassland. IOSR Journal of Agriculture and Veterinary Science, 13(7): 36-48.
• Chen, M., He, X., Sun, H., Sun, Y., Li, L., Zhu, J., Xia, G., Guo, X. & Zang, H. (2022). Phytochemical analysis, UPLC-ESI-Orbitrap-MS analysis, biological activity, and toxicity of extracts from Tripleurospermum limosum (Maxim.) Pobed. Arabian Journal of Chemistry, 15(5): 103797.
• Çaçan, E. & Başbağ, M. (2016). Bingöl ili merkez ilçesi Yelesen-Dikme köylerinin farklı yöney ve yükseltilerde yer alan mera kesimlerinde botanik kompozisyon ve ot veriminin değişimi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (1):1-9
• Çaçan, E. & Kökten, K. (2014). Bingöl ili merkez ilçesi Çiçekyayla köyü merasının ot verimi ve otlatma kapasitesinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(Özel Sayı-2): 1727-1733.
• Çelik, A. (2015). Ankara’da Otlanan ve Otlanmayan İki Meranın Botanik Kompozisyonu İle Ot Veriminin Karşılaştırılması. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Dongdong, C., Qi, L., Zhe, L., Fuquan, H., Xin, C., Shixiao, X., Xinquan, Z. & Liang, A. (2020). Variations of forage yield and nutrients with altitude gradients and their ınfluencing factors in alpine meadow of Sanjiangyuan, China. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 20:2164-2174.
• Dovel, J. (1996). Cutting height effect on wetland meadow forage yield and quality. Journal of Range Management, 49: 151-156.
• Ercan, A. (2018). Eskişehir İli Seyitgazi İlçesi Karaören Köyü Merasının Bitki Örtüsü Özellikleri ve Mera Durumunun Belirlenmesi. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• FAO. (2008). Land and Plant Nutrition Management Service. Available from, www.fao.org/ag/agl/agll/spush. (25.09.2023).
• Fayetörbay, D. (2007). Palandöken Dağında Farklı Rakıma Sahip Mera Kesimlerinin Bitki Örtülerinin Karşılaştırılması. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Fenetahun, Y., Yong-Dong, W. & Xinwen, X. U. (2020). Assessment of impact of ecological elevation on grass species diversity in Yabello rangeland, Southern Ethiopia. International Journal of Biodiversity and Conservation, 12 (2): 118-127.
• Ghafari, S., Ghorbani, A., Moameri, M., Mostafazadeh, R. & Bidarlord, M. (2018). Composition and structure of species along altitude gradient in Moghan-Sabalan rangelands, Iran. Journal of Mountain Science, 15 (6): 1209-1228.
• Graves, J. D. & Taylor, K. (1986). A Comparative Study of Geum rivale L. and Geum urbanum L. to determine factors controlling their altitudinal distribution, I. growth in controlled and natural environments. New Phytologist, 104: 681-691.
• Hoffman, G. R. & Stanley, L. D. (1978). Effects of cattle grazing on shore vegetation of fluctuating water level reservoirs. Journal of Range Management, 31: 412-416.
• Karabulut, H. İ. (2022). Kop Dağı Meralarının Rakım ve Yöneye Göre Bitki Örtülerinin Durumu ve Otun Kimyasal Kompozisyonunun Mevsimsel Değişimi. (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Karahan, A. D. (2023). Diyarbakır İli Çüngüş İlçesinde Bulunan Savucak Dağı Meralarının Farklı Yöneylerindeki Bitki Tür ve Kompozisyonları İle Ot Verim Ve Kalitelerinin Belirlenmesi. (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Kaya, Y. & Gümüş, İ. (1990). Ağrı Dağı ve çevresi florasına katkılar. X. Ulusal Biyoloji Kongresi, 18-20 Temmuz, cilt: 2, s. 101-109.
• Koç, A. (1995). Topoğrafya İle Toprak Nem ve Sıcaklığının Mera Bitki Örtülerinin Bazı Özelliklerine Etkileri. (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Okatan, A. (1987). Trabzon meryemana deresi yağış havzası alpin meralarının bazı fiziksel ve hidrolojik toprak özellikleri ile vejetasyon yapısı üzerine bir araştırma. T. C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, No: 664, Seri No: 62, Ankara
• Önal Aşçı, Ö. & Acar, Z. (2018). Kaba Yemlerde Kalite. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. ISBN - 978-605-01-1227-6
• Özalp, M. & Bilgin, F. (2016). Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2): 135-147.
• Özgür, F., Karagül, R. & Özcan, M. (2017). Alanya yöresinde farklı yükseltilerde bulunan meraların bitki kompozisyonları ve ot verimleri. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 13(1): 18-27.
• Palta, Ş., Yaman, İ. & Baş, E. (2023). Yükseltiye göre meraların toprak ve vejetasyon özelliklerinin karşılaştırılması. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 25(1): 153-169.
• Richards, L. A. (1954). Origin and natüre of saline and alkali soil, In: Diagnosis and improvement of saline and alkali soil. Agricultural Handbook, No: 60, USDA, Washington, D.C., USA, s. 1-6.
• Sönmeyen, B. G. (2019) Kuruca Yaylası Merasının (Antalya-Kaş) Vejetasyon Yapısı Üzerine Bir Araştırma. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Sönmez, B. (2008). Türkiye Çoraklık Kontrol Rehberi. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Teknik Yayın No: 33, Ankara.
• Sürmen, M. (2004). Yerleşim Yerinden Uzaklığa Göre Kümbet Köyü (Erzurum) Mera Bitki Örtüsünün Değişimi. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Şengönül, K., Kara, Ö., Palta, Ş. & Şensoy, H. (2009). Bartın Uluyayla yöresindeki mera vejetasyonunun bazı niceleyici özelliklerinin saptanması ve ekolojik yapının belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 11(16): 81-94.
• TAGEM. (2023). Yem Bitkileri Üretimi, Mevcut Durumu Ve İklim Değişikliği Kapsamında Alınacak Önlemleri Değerlendirme Çalıştayı Sonuç Raporu. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Tan, M., Severoğlu, S. & Yazıcı, A. (2019). Çayır ve meralarda yetişen bazı baklagil ve buğdaygil yem bitkilerinin besleme değerlerinin belirlenmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 9(3): 1776-1784.
• Taşdelen, S. S. (2021). Siirt İli Merkez İlçesi Doluharman Köyü Merasının Farklı Yükseltilerine Göre Verim ve Botanik Kompozisyonunun Değişimi. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.
• Temel, S. & Keskin, B. (2019). Annual evaluation of nutritional values of Salsola ruthenica evaluated as a potential feed source in arid-pasture areas. Fresenius Environmental Bulletin, 28(10): 7137-7144.
• Temel, S. & Şahin, K. (2011). Iğdır ilinde yem bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. YYÜ Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1): 64-72.
• Temel, S. & Şimşek, U. (2011). Iğdır ovası toprakların çoraklaşma süreci ve çözüm önerileri. Alinteri Journal of Agricultural Science, 21(B): 53-59.
• Temel, S., Keskin, B., Tohumcu, S.A., Tan, M., Ünal, M. & Yılmaz, İ.H. (2017). Iğdır İli Çayır Mera Bitkileri Klavuzu. Öncü Basım Yayım Tanıtım Ltd. Şti., 1. Baskı, ISBN: 978-605-9028-57-8.
• Temel, S., Ünal, M., Keskin, B., Gürbüz, R. & Eren, B. (2021). Iğdır İli Çayır Mera Bitkileri Klavuzu II. Iğdır Üniversitesi Rektörlüğü, 1. Baskı (Aralık, 2021), ISBN: 978-625-7096-04-1.
• TUİK. (2023). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 Erişim Tarihi: (17.10.2023).
• Türk, M., Bayram, G., Budaklı, Ç. E. & Çelik, N. (2003). Sekonder mera vejetasyonunda farklı ölçüm metodlarının karşılaştırılması ve mera durumunun belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17: 65-78.
• TZOB. (2023). 2015-2018 Zirai ve İktisadi Raporlar. Türkiye Ziraat Odaları Birliği, http://tzob.org.tr/zirai-iktisadi-raporlar Erişim Tarihi: (08.09.2023)
• Ülgen, N. & Yurtsever, N. (1995). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Teknik Yayın No: 28, Ankara.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B. & Aslan, S. (2012). Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21 (2): 41-49.
• Van Soest, P. J., Robertson, J. D. & Lewis, B. A. (1991). Methods for diatery fibre, neutral detergent fibre and non-starch polysaccharides in relation to animals nutrition. Journal of Dairy Science, 74: 3583-3597.
• Yunusbaev, U. B., Musina, L. B. & Suyundukov, Y. T. (2003). Dynamics of steppe vegetation under the effect of grazing by different farm animals. Russian Journal of Ecology, 34: 43-4.
• Zengin, H. (1993). Erzurum ve Aşkale Yöresinde Tabii Çayır ve Meralarda Bulunan Bitkiler, Yoğunlukları ve Oluşturdukları Topluluklar Üzerinde Çalışmalar. (Yüksek Lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi.