Afrika’da Fransa Kolonilerinde Ulusal Bayrakların, Şekil, Sembol Ve Renkleri Üzerine Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 190 - 204, 29.12.2025

Halil Aytekin , Aleyna Gündüz

https://doi.org/10.51726/jlr.1832256

Abstract

Tarihte coğrafi keşiflerle başlayan sömürgecilik, Avrupa devletlerinin kendilerinden daha güçsüz toplumlar üzerinde siyasi, ekonomik ve kültürel hâkimiyet kurma amacıyla giderek genişlemiştir. Afrika’da fiili sömürgeleştirme süreci ise 1884-1885 yıllarında düzenlenen Berlin Konferansı ile resmiyet kazanmıştır. Zengin doğal kaynakları ve stratejik coğrafi konumu nedeniyle Afrika kıtası, Avrupa güçlerinin yoğun ilgisine maruz kalmıştır. Bir ülkenin tarihinde önemli bir dönüm noktası olan sömürgecilik, söz konusu toplumun kaderini köklü biçimde değiştirmekte; ulusal kimliği, kültürel yapıyı ve hatta bayrağın tasarımını dahi etkileyebilmektedir. Bu çalışmada, sömürgeciliğin daha spesifik olarak Fransız sömürge yönetiminin günümüz Afrika bayrakları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Sömürge dönemi nedeniyle bu ülkelerin tarih boyunca pek çok kez bayrak değiştirdiği gözlemlenmiştir. Bu bağlamda Çad, Gine, Mali, Gabon, Madagaskar, Togo ve Komorlar olmak üzere yedi ülke ele alınmıştır; ilk bayrakları, sömürge döneminde kullanılan veya önerilen bayrakları ile günümüzdeki bayrakları renkler, amblemler ve semboller açısından karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ayrıca dini semboller içeren bayrakların sömürge dönemi boyunca nasıl korunduğu ya da dönüştürüldüğü ve biçim ile renk açısından değişime uğrayan bayrakların tarihsel gelişimi değerlendirilmiştir.

Keywords

Afrika , sömürgecilik , sömürge ülke bayrakları , fransız bayrağı , ulusal sembol

A Study on the Shapes, Symbols and Colors of National Flags in French Colonies in Africa

Abstract

Colonialism, which began with geographical discoveries in history, gradually expanded as European states sought to establish political, economic, and cultural dominance over societies weaker than themselves. The process of actual colonization in Africa gained official recognition with the Berlin Conference held in 1884-1885. Due to its rich natural resources and strategic geographical location, the African continent attracted intense interest from European powers. Colonialism, a significant turning point in a country's history, fundamentally changes the destiny of the society in question; it can affect national identity, cultural structure, and even the design of the flag. This study examines the impact of colonialism, more specifically French colonial rule, on today's African flags. It has been observed that these countries changed their flags many times throughout history due to the colonial period. In this context, eight countries Chad, Guinea, Mali, Gabon, Madagascar, Togo, Seychelles, and Comoros were examined; their first flags, the flags used or proposed during the colonial period, and their current flags were analyzed comparatively in terms of colors, emblems, and symbols. Furthermore, the study evaluates how flags containing religious symbols were preserved or transformed throughout the colonial period and assesses the historical development of flags that underwent changes in form and color.

Keywords

Africa , colonialism , colonial country flags , french flag , national symbol

References

• Ali, P. (2018). French colonialism to neo-colonialism in Mali: An analytical study, Journal of European Studies (JES), 34 (2), 112-129
• Artokça, İ. (2012). Togo Cumhuriyeti (Afrika Ülke Raporları Serisi, No.3). Türk Asya Stratejik Araştırmlar Merkezi (TASAM)
• Blanchard, J. C. (2019). Drapeaux et armoiries des pays issus de la décolonisation de l’Afrique équatoriale française et de l’Afrique occidentale française. Un marqueur d’indépendance ? HAL Open Science hal-02778524
• Crampton, W. (1989). Drapeaux et Pavillon. Galimard.
• Demir, A. (2011). Sömürge devletlerinin kullandığı sömürgecilik araç ve metotları vaka analizi: Belçika Krallığının Kongo’daki sömürge dönemi. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 7(14), s.117-147.
• Ferro, M. (2002). Sömürgecilik tarihi, Çeviren: Muna Cedden. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gündüz, A. (2016). Sömürgecilik Kavramı Ve Sömürgeci Devletlerin Uyguladıkları Taktikler “Ortadoğu Örneği”, Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS), Yıl 9, Sayı XXV, ss. 763-784. DOI No: http://dx.doi.org/10.14225/Joh853
• Klen, M. (2016). Le drapeau français. Revue Défense Nationale, (788), 103-106. https://doi.org/10.3917/rdna.788.0103
• Lange, D. (1984). The kingdoms and peoples of Chad. D. T. Niane (Ed.), General history of Africa, IV: Africa from the twelth to the sixteen century (s. 238-266), UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000060262
• Legum, C. (1965). Pan-Africanism: A short political guide (Revised ed.). Frederick A. Praeger.
• McGowan, W. (1981). Fula resistance to French expansion into Futa Jallon 1889-1896. The Journal of African History, 22(2), 245-261. https://www.jstor.org/stable/181585
• Özcan, A. (2023). Bütün yönleriyle sömürgecilik. Fatih Belediyesi Kültür Yayınları.
• Pastoureau, M. (1989). Du vague des drapeaux. Le Genre humain, 1989/2(20), 119-134. https://doi.org/10.3917/lgh.020.0119
• Ryan, S. (Ed.). (2005). Complete flags of the world (3rd ed.). Dorling Kindersley.
• Şahin, G. (2018). Afrika’nın sömürgeleştirilme sürecinde Berlin Konferansı (1884-1885) ve Afrika basınına yansımaları. History Studies, 10(1), 247-268. https://doi.org/10.9737/hist.2018.579
• Taşdelen, A. R. (2024). Yeni dünya’nın şafağında Afrika. BRIQ Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi, 5(2), 102-129.
• Uygur, E., & Uygur, F. (2014). Fransız Sömürgecilik Tarihi Üzerine Bir Araştirma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173(173), 273-286. https://doi.org/10.20296/tsad.97569
• Wanki, J. N. (2023). The right to development in Francophone Africa: Post-colonial agreements, sovereign authority and control over natural resources. African Human Rights Law Journal, 23(2), 228-255. https://doi.org/10.17159/1996-2096/2023/v23n2a1
• https://www.gofriday.fr/blog/tout-sur-le-drapeau-des-pays
• https://www.nationalgeographic.fr/histoire/culture-generale-vexillologie-ce-que-les-drapeaux-disent-de-leur-pays
• https://flagmakers.co.uk/buy-flags/togo/
• https://www.worldatlas.com/flags/gabon
• https://info241.com/tout-sur-l-histoire-et-la-signification-drapeau-gabonais,6131
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Mali_Empire.svg
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Drapeau_du_Mali
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Malian_flags#/media/File:Flag_of_French_Sudan_(1958%E2%80%931959).svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Malian_flags#/media/File:Flag_of_Mali_(1959%E2%80%931961).svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Guinean_flags#/media/File:Improved_Flag_of_the_Imamate_of_Futa_Djallon_(1896-1912).svg
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Drapeau_de_la_Guin%C3%A9e
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Flag_of_Togo.svg
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Flag_of_Togo_(1957%E2%80%931958).svg
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Flag_of_Togo_(1958%E2%80%931960).svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/Flag_of_Gabon
• https://en.wikipedia.org/wiki/Flag_of_Gabon#/media/File:Flag_of_Gabon_(1959%E2%80%931960).svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/Flag_of_Madagascar
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Malagasy_flags#/media/File:Merina_Kingdom_flag.svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Malagasy_flags#/media/File:Flag_of_the_Madagascar_Protectorate_(1885-1896).svg
• https://en.wikipedia.org/wiki/Flag_of_the_Comoros
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Comorian_flags#/media/File:Flag_of_the_Comoros_(1963%E2%80%931975).svg