Trakya'daki Senozoyik Volkanizması ve Bölgesel Yayılımı

Year 1992, Volume: 16 Issue: 2, 37 - 50, 15.11.1992

Tuncay Ercan

Abstract

Trakya yarımadasında yüzlekler veren ve Üst Eosen'den başlayarak çeşitli evrelerle Pliyosen sonuna değin devam eden Senozoyik volkanitlerinde jeokimyasal çalışmalar yapılmış ve volkanizmanın bölgesel yayılımı araştırılmıştır. Bölgede Üst Eosen-Üst Oligosen arasında yüzlekler veren volkanitler kalkalkalen ve Yüksek Potasyumlu Kalkalkalen nitelikte olup çoğunlukla kabuksal köken ağırlıklıdırlar ve bir çarpışma zonunda meydana gelmişlerdir. Üst Miyosen’de kabuk ve manto karışımı, şoşonitik nitelikli melez bir volkanizma oluşmuştur. Pliyosen'de ise manto köken ağırlıklı ve alkali nitelikli bazaltik volkanitler meydana gelerek Trakya'daki volkanik evrim tamamlanmıştır.

Keywords

Senozoyik, Volkanizma, Trakya

Cenozoic Volcanism in Thrace and its Regional Distribution

Abstract

This paper discusses the regional distribution and geochemical characteristics of the Cenozoic volcanism of Thrace that commenced in Upper Eocene continuing intermittently until the end of Pliocene. The volcanic rocks of the region that Upper Eocene-Upper Oligocene aged originated along a collision zone, are of calcalkaline to high potassic calcalkaline affinities. The volcanism of the period of Upper Miocene is originated from, the mantle, with considerable crustal contamination, and they are shoshonitic affinity. A basaltic volcanism originated from the mantle, of alkaline offinity occurred during the Pliocene constituting the final stages of Cenozoic activity in Thrace.

Keywords

Cenozoic, Volcanism, Thrace

References

• Auboin, S., 1973, Des tectoniques superposees et de leur signification par rapport aux modeles geophysiques; l’ exemple des Dinarides: Bull. Soc. Geol. France, 15, 426-460.
• Barberi, F., Innocenti, F., Ferrara, G., Keller, J. ve Villari, L., 1974, Evolution of the Aeolian arc volcanism (Southern Tyrrhenian Sea): Earth. Planet. Scien. Lett., 21, 269-276.
• Boncev, E., 1978, The post-Lutetian turning point in the evolution of the Balkanide mobile area: Geologica Balcanica, 8/3, 25-36.
• Bozkov, P., Petrov, P., Stoeva, V., Boikov, D. ve Lilov, D., 1985, New data on the volcanism in Glogovica graben (Kraiste): Rew. Bulgar. Geol. Soc., 46/1, 84-91.
• Chatzidimitriadis, E., 1973, Geologish lagerstat tenkundlich Studie die perlitvolken von den gebieten Dhadia, Westthraziens und Kaloni der insel Lesbos: Bull. Soc. Geol. Greece, 10/2, 28-47.
• Dabovski, C., Harkovska, A., Kamenov, B., Mavrudehiev, B., Stanisheva-Vassileva, G., ve Yanev, Y., 1991, A Geodynamic model of the Alpine magmatism in Bulgaria: Geol. Balcan., 21/4, 3-15.
• Del Moro, A., Innocenti, F., Kyriakopoulos, C., Manetti, P., ve Papadopoulos, P., 1988, Tertiary granitoids from Thrace (Northern Greece); Sr isotopic and petrochemical data: Neu. Jahr. Miner. Abh., 159/2, 113-135.
• Dewey, J.F. ve Burke, K.C., 1973, Tibetian, Variscan and Precambrian basement reactivation; products of continental collision: Jour. Geol., 81, 683-692.
• Dewey, J.F., ve Şengör, A.M.C., 1979, Aegean and surrounding regions: Complex multiplate and continuum tectonics in a convergent zone: Geol. Soc. Amer. Bull., 90, 84- 92.
• Di Giralomo, P., 1984, Magmatic character and geotectonic setting of some Tertiary Quaternary İtalian volcanic rocks; Orogenic, anorogenic and transitional association-A review: Bull. Volcan., 47/3, 421-432.
• Eleftheriadis, G. ve Lippold, H.J., 1984, Altersbestimmungen Zum Oligozanen Volkanismus der Sud-Rhodopen Nord-Griechenland: N. Jb. Geol. Paleont. Mh„ 1984/3, 197-191.
• Eleftheriadis, G„ Christofides, G. ve Kassoli Foumaki, A., 1984, Geochemistry of the High-K Calc-alkaline Basaltic sills and dykes in the South Rhodope Massif (N. Greece): Bull. Volcan, 47/3, 569-579.
• Eleftheriadis, G..ve Christofides, G., 1980, Rhyolitic dykes south of Kymi village (Thrace, N. Greece): Geologica Balcanica, 10/2, 71-78.
• Ercan, T., 1979, Bat ı Anadolu, Trakya ve Ege adalarındaki Senozoyik volkanizması: Jeoloji Mühendisliği Derg., 9, 23-46.
• Ercan, T., 1982, Kula yöresinin Jeolojisi ve volkanitlerin petrolojisi: İstanbul Yerbilimleri Derg., 3, 77-124.
• Ercan, T., Satır, M., Kreuzer, H., Türkecan, A., Güney E., Çevikbaş, A., Ateş, M. ve Can, B., 1985, Batı Anadolu Senozoyik volkanitlerine ait yeni kimyasal, izotopik ve radyometrik verilerin yorumu: Türkiye Jeol. Kur. Bült. 28/2, 121-136
• Ercan, T. ve Günay, E., 1985, Kuzeybatı Anadolu, Trakya ve Ege adalarındaki Oligomiyosen yaşlı volkanizmanın gözden geçirilişi: Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 5, 119-139.
• Ercan, T. ve Gedik, A., 1986, Karadeniz ve Trakya'da yapılan derin sondajlardan alman karotlardaki volkanik kayaçların petrolojisi ve volkanizmanın bölgesel yayılımı: Jeomorfoloji Derg., 14, 39-48.
• Ercan, T., Satır, M., Türkecan, A., Akyürek, B„ Çevikbaş, A., Günay E., Ateş, M. ve Can, B„ 1986, Ayvalık çevresinin jeolojisi ve volkanik kayaçların petrolojisi: Jeoloji Mühendisliği Derg., 27, 19-30.
• Fytikas, M., Giuliani, O., Innocenti, F., Manetti, P., Mazzuoli, R., Peccerillo, A. ve Villari, L„ 1980, Neogene volcanism of the northern and central Aegean region: Ann. Geol. Pays Hellen, 30, 106-129.
• Fytikas, M„ Innocenti, F„ Manetti, P., Mazzuoli, R., Peccerillo, A. ve Villari, L., 1984, Tertiary to Quaternary evolution of volcanism in the Aegean region: The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean, J.E. Dixon ve A.H.F. Robertson, Ed., Geological Society Special Pb„ 17. 687-699.
• Georgalas, G., 1950, Beitrage zur kenntnis eignier jungtertiarer erüptivgesteine der insel İmbros: Bull. Volcan., 10, 78-89.
• Harkovska, A., 1983, Spatial and temporal relations between volcanic activity and sedimentation in the stratified Paleogene from the central parts of Mesta graben (SW Bulgaria): Geologica Balcanica, 2. 3-20. Harkovska, A., Yanev, Y. ve Marchev, P„ 1989, General Features of the Paleogene orogenic magmatism in Bulgaria: Geol. Balcan; 19/1, 37-72.
• Irvine, T.N. ve Baragar, W.R.A., 1971, A guide to the chemical classification of the common volcanic rocks: Can. Jour. Earth Scien., 8, 523-548.
• Innocenti, F., Kolios, N., Manetti, P., Mazzuoli, R., Rita, F„ ve Villari, L„ 1984, Evolution and geodynamic significance of the Tertiary orogenic volcanism in northeastern Greece: Bull. Volcan., 47/1, 25-37.
• Kopp, K.O., 1964, Geologie Thrakiens V: Ergolgeologische bedingungen mit bemerkungen zum Studium prachische geologie; Erdöl und kohleerdgas-petrochemie; 17, JAHRG, 9.
• Kopp, K.O., Pavoni, N. ve Schindler, C., 1969, Das Ergene-Bechen: Beih. Geol. Jb„ 76, 136 s.
• Kuno, H., 1960, High-alumina basalt: Journal of Petrology, I, 121-145.
• Kolios, N„ innocenti, F., Manetti, P„ Peccerillo, A., ve Giuliani, O., 1980, The Pliocene volcanism of the Voras Mts. (Central Macedonis, Greece): Bull. Volcan., 43/3, 553-568.
• Le Bass, M.J., Le Maitre, R.W., Streckeisen, A., ve Zanettin, B., 1986, A chemical classification of volcanic rocks based on the total alkali-silica diagram: Journal of petrology, 27/ 3, 745-750.
• Le Pichon, X. ve Angelier., J, 1981, The Aegean Sea: Phil. Trans. Roy. Soc. London, A 300, 357-372.
• Lebküchner, R.F., 1974, Orta Trakya Oligoseninin jeolojisi hakkında: MTA Derg., 83, 1-29.
• Lilov, P., Yanev, Y. ve Marchev, P., 1987, K/Ar dating of the Eastern Rhodope Paleogene magmatism: Geol. Bale., 17, 49-58.
• Liatsikas, N., 1983, Beitrage zur kenntnis der Jungtertiaren erüptivgesteine in ter Umgebung von Fere (West Thrazien): Prakt. Ac. Athen, 13, 45-74.
• Macdonald, G.A. ve Katsura, J., 1964, Chemical composition of Hawaiian lavas: Journal of Petrology, 5, 82-133.
• Makris, J., 1977, Geophysical investigations of the Hellenides: Hamb. Geophys. Einzelehr., 34, 1-124.
• Marchev, P., Andreev, A., Lilov, P., Popov, M., ve Daieva, L., 1985, Petrology and geochemistry of Borovitsa shoshonitic series, Eastern Rhodope Mountains, Bulgaria, IAVCEİ 1985 Scientific Assembly Potassic Volcanism Mount Etna Volcano Abstracts Book.
• Marchev, P. ve Shanov, S., 1991, Potassium and silica variations in the Paleogenic Macedonian-Rhodopean-North Aegean Volcanic Belt; Geodynamic and petrogenetic implications: Geol. Balcan., 21/2, 3-11.
• Mattauer, M., 1983, Subduction de lithosphere continentalc decollement croutemonteau et chevauchement d'evhelle crustale dans la chaine de collision Hymalayenne: C.R.Acad, Sci, Paris, 296, 11, 481-486.
• Morrison, G., 1980, Characteristics and tectonic setting on the shoshonite rock association: Lithos, 13, 97-108.
• Önal, M., 1986, Gelibolu yarımadasındaki iki ana kayanın organik jeokimyası ve kil mineralleri ile incelenmesi: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 29/1, 97-104.
• Önal, M. ve Yılmaz, H., 1983, Gelibolu yarımadasında iki farklı yaşta İliş fasiyesindeki kil mineralleri ve gömülme derinliğine ait bazı ipuçları: Jeoloji Mühendisliği Derg., 18, 23-30.
• Palshin, I.G., Simov, S.D., Arakelyants, M.M. ve Chernyshev, I.V., 1974, Absolute age of Alpine activations in Rhodope median massif: Int. Geol. Rev., 17, 1101-1108.
• Pe-Piper, G., 1980, Geochemistry of Miocene shoshonites Lesbos, Geece: Contrib. Mineral. Petrol., 72, 387-396.
• Pearce, J.A., 1976, Statistical analyses of major element pattern in basalts: Journal of Petrology, 17/1, 15-43.
• Peccerillo, A. ve Taylor, S.R., 1976, Geochemistry of Eocene calcalkaline volcanic rocks from Kastamonu area, Northern Turkey: Contrib. Mineral Petrol., 58, 63-81.
• Petrov, P., 1979, Soma features in the distribution of magmatic, hydrothermal and seismic activity in the area between Balkanides and the Aegean arc: Geologica Balcanica 7/2, 99-116.
• Saner, S., 1985, Saros körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi: Kuzeydoğu Ege denizi, Türkiye: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 28/1,1-10.
• Soldatos, T. ve Christofides, G., 1986, Rb-Sr Geochronology and origin of the Elatio Plüton, central Rhodope, North Greece: Geol. Balcan., 16/1, 15-23.
• Sümengen, M. ve diğerleri, 1987, Gelibolu yarımadası ve güneybatı Trakya Tersiyer havzasının stratigrafisi, sedimentolojisi ve tektoniği: MTA Rapor No: 8128, (yayınlanmamış).
• Şengör, A.M.C., 1980, Türkiye'nin neotektoniğinin esasları: Türkiye Jeol. Kur. Yayını. 40 s., Ankara.
• Temek, Z„ 1949, Geological study of the region Keşan-Korudağ: Doktora Tezi, İstanbul Üniv. Fen Fak., İstanbul, 78 s.
• Temek, Z„ 1985, 1/500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası İstanbul paftası izahnamesi: MTA Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Umut, M., İmik, M., Kurt, Z., Özcan, İ„ Ateş, M., Karabıyıkoğlu, M. ve Saraç, G., 1984, Edime ili-Kırklareli ili-Lüleburgaz (Kırklareli ili)-Uzunköprü (Edime ili) civarının jeolojisi: MTA Rapor no: 7604 (yayımlanmamış).
• Umut, M., 1988, Kırklareli-C 4 paftası izahnamesi: MTA Genel Müdürlüğü 1/100 000 ölçekli Açınsama nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Ankara.
• Yanev, Y., Kradzova, B. ve Andreev, A., 1983, Distribution of alkalies and genesis of the acid affusives in part of the East Rhodope Paleogene depressions: Geologica Balcanica, 3, 15-44.
• Yanev, Y., Mavroudchiev, B. ve Nedyalkov, R., 1989, Paleogene Collision-related basalts and basaltic andesites in the Eastern Rhodopes, Bulgaria: Jour. Volcan. Geoth. Res., 37, 187-202.
• Yosifov, D., Tsvetkov, A., Grigorova, E., Stavrev, P. ve Nedev, V., 1980, Main features in the structure of the Earth's crust in the Rhodope Massif: Geotec. Tectonophys. Geodyn. Sofia, 12, 27-45.
• Vgenepoulos, A., 1977, Der Chemismus einiger sauren vulkanites aus dem Evrosgebist Westthrakiens, Greechenland: 6. Colloquium on the geology of the Aegean region; 3, 945- 954.