Harbiye Venüs’ün Doğuşu Mozaiği

Year 2025, Issue: 18, 115 - 148, 11.11.2025

Ömer Çelik

https://doi.org/10.26658/jmr.1813942

Abstract

Venüs’ün Doğuşu Mozaiği 2012 yılında tespit edilmiş ve kazısı 2015 yılında Hatay Müze Müdürlüğü uzmanları Ömer Çeli̇k ve Faruk Kılınç tarafından yapılmıştır. Hatay İli, Defne İlçesi, Harbiye Mahallesi 151 nolu parselde bulunan ve İS 2. yüzyıla tarihlendirilen mozaik, Hatay Bölgesi’nin mozaik yapım geleneğinin en güzel örneklerindendir. Hatay Bölgesi’nde yapılan Venüs’ün Doğuşu Mozaiği’nde Hesiodos’un Theogonia’daki yaratılış mitini, sanatçı kendisine örnek alarak işlemiştir. Venüs’ün Doğuşu Mozaiği Helenistik etkileri gösterirken, bu etki varlığını görsel sanatlar alanında günümüze kadar sürdürmüştür. Bu sebeple Hatay Mozaikleri; Helenistik, Roma Dönemleri ve günümüz arasında bir bağ görevi görmektedir.

Keywords

Mozaik , Tanrıça Venüs , Harbiye , Nereid , Triton.

The Birth of Venus Mosaic in Harbiye

Abstract

The Mosaic Birth of Venus was discovered in 2012 and excavated in 2015 by Hatay Museum Directorate experts Ömer Çelik and Faruk Kılınç. The Mosaic, found in Hatay Province, Defne District, Harbiye Neighbourhood, Parcel 151 and dated to 2nd Century AC, is one of the best example of making mosaic tradition of Hatay Region. In the Birth of Venus Mosaic made in Hatay Region, the artist used the Hesiod’s creation myth in Theogony as an example. While The Birth of Venus Mosaic shows Hellenistic influences, this influence has continued in the field of visual arts to present day. For this reason; Hatay Mosaics; It serves as a link between Hellenistic, Roman Periods and the present day.

Keywords

Mosaic , Goddess Venus , Harbiye , Nereid , Triton.

References

• Kaynaklar – Bibliography
• Arı 2019 B. B. Ü. Arı, “Geçmişten Güncele Venüs”, İdil 55, 321-330.
• Arslan 2017 F. Arslan, “Antakya Şehri’nin Kuruluşu ve Mekansal Gelişimi” T.C.A. Ankara, 571-596.
• Balty 1990 J. Balty, La Mosaique de Sarrin, Paris.
• Blázquez Martínez et al. 2004 J. M. Blázquez Martínez - M. P. San Nicolás Pedraz - G. López Monteagudo, “Representaciones mitológicas, leyendas de héroes y retratos de escritores en los mosaicos de época imperial en Siria, Fenicia, Palestina, Arabia, Chipre, Grecia y Asia Menor”, Sacralidad y Arqueología, Antig. Crist. (Murcia) XXI, 277-371.
• Cheney 2019 L. de G. Cheney, “Edward Burne-Jone’s The Mirror Venus: Phsiycal and Intangible Female Beauty”, Journal of Literature and Art Studies, 9, 1, 96-122.
• Davun 2023 B. Davun, “Eroa ‘Aşk’ ile Psykhe ‘Ruh’ Anlatısının Arkeolojik Veriler Işığında İkonografik ve Sanatsal Eleştirisel Yöntemle Çözümlenmesi”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 172, 135-146.
• Dayı 2002 S. E. Dayı, “Hatay Devleti ve Hatay’ın Anavatana Katılması”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 19, 331-340.
• Décor I C. Balmelle - M. Blanchard Lemée - J. Christophe - J.-P. Darmon - A.-M. Guimier Sorbets - H. Lavagne - R. Prudhomme - H. Stern, Le Décor Géométrique de la Mosaïque Romaine I, Paris, 1985.
• Dunbabin 1999 K. M. D. Dunbabin, Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge.
• Ergeç 2006 R. Ergeç, Belkıs – Zeugma ve Mozaikleri, İstanbul.
• Erhat 2015 A. Erhat, Mitoloji Sözlüğü, İstanbul.
• Genç – Korunur Ö. Genç - H. Korunur, “Antakya’nın Haçlılar Tarafından Ele Geçirilişi”, Studies of The Ottoman Domain 6, 10, 60-83.
• Güler 2023 F. Güler, ”Kuruluşundan XVIII. Yüzyıla Kadar Antakya İle Çevresinin Tarihi ve Ticareti’ne Genel Bakış”, Dünya Multidisipliner Araştırmalar Dergisi 6, 158-174.
• Gündüz - Güçlü 2009 A. Gündüz – E. Güçlü, “XVI. Yüzyılda Antakya Nahiyesi”, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6, 12, 289-323.
• Kaplan – Akal – Şener 2024 A. Kaplan – S. Akal – F. Şener, “Adana Bölge Müzesi’ndeki Mozaiklerde Balık Tutan Eros=Cupıdo (N)’Nun Düşündürdükleri”, Academic Social Resources Journal 9, 3, 254-266.
• Kara 2019 E. Kara, “Giorgione, Tiziano, Manet: Üç Sanatçı, Üç Venüs”, Journal of Arts 2, 1, 37-46.
• Karakaya - Güneş 2023 F. Karakaya - D. Güneş, “Leonardo Da Vinci’nin “Son Akşam Yemeği” Adlı Eserinin İkonografik Analizi Bağlamında Çözümlenmesi”, Uluslararası İletişim ve Sanat Dergisi 8, 63-73.
• Lavin 1963 I. Lavin, “The Hunting Mosaics of Antioch and Their Sources. A Study of Compositional Principles in the Development of Early Mediaeval Style”, DOP 17, 179-286.
• Newberry 2011 J. M. Newberry, Venus Anadyomene: The Mythological Symbolism from Antiquity to the 19th Century, Unpublished Master Thesis, University of Wisconsin, Wisconsin.
• Schneider 1983 L. Schneider, Die Domane als Weltbild, Wiesbaiden.
• Şahin 2004 D. Şahin, Amisos Mozaiği, Ankara.
• Şahin 2007 D. Şahin, Roma Dönemi Mozaik Betilerine Göre Nereid İkonografisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Şahin 2016 H. Şahin, “Sanatta Kitsch Olgusu Üzerine”, Akdeniz Sanat Dergisi 9, 17, 1-27.