Memories About Exile of Circassians

Year 2025, Volume: 10 Issue: 16, 169 - 184, 31.05.2025

Lev A. Tihomirov Translator: Murat Topçu

Abstract

Here is a part of memories of Lev Alexandrovich Tihomirov (1852–1923), an outstanding Russian investigator of the Circassian accident. His extremely important intellectual heritage was available because of the works of the modern historians – firstly M. B. Smolin.
Memories of L.A. Tihomirov represent a double value. First of all, as evidence of a human who was born in 1852 in Gelendzhik and saw the tragedy with his own eyes. Secondly, as a qualified analysis and unbiased assessment of events that cause heated debate. Using the formula «Exile of Circassians» L. Tihomirov was first in Russian historic science who raised the question of genocide of Circassian people during the war in the Caucasus.

Keywords

Circassians , Caucasian-Russian War , Circassia , Russia , genocide

Воспоминания об изгнании черкесов

Abstract

Предлагаем вниманию читателя отрывок из воспоминаний Льва Александровича Тихомирова (1852–1923 гг.), выдающегося русского мыслителя, очевидца и исследователя черкесской катастрофы. Его крайне важное для понимания исторической судьбы России и Черкесии интеллектуальное наследие стало доступно благодаря труду ряда современных историков – в первую очередь, М.Б. Смолина.
Мемуары Л.А. Тихомирова представляют двоякую ценность. Во-первых, как живое свидетельство человека, родившегося в 1852 г. в Геленджике и ставшего очевидцем разыгравшейся трагедии черкесского народа. Во-вторых, как высококвалифицированный анализ и беспристрастная оценка событий, по поводу которых в современной исторической науке нет общего мнения, то и дело возникают жаркие споры.
Используя формулу «изгнание черкесов», Лев Александрович первым в российской исторической науке поставил вопрос о геноциде адыгского народа в период Кавказской войны.

Keywords

черкесы , Черкесия , Кавказско-русская война , Россия , геноцид

Çerkeslerin Sürgünü Hakkında Anılar [Memories About Exile of Circassians]

Abstract

Seçkin bir Rus düşünürü, Çerkes felaketinin görgü tanığı ve araştır-macısı olan Lev Aleksandroviç Tihomirov'un (1852–1923) anılarından bir bölümü okuyucunun dikkatine sunuyoruz. Rusya ve Çerkesya'nın tarihi kaderini anlamak için son derece önemli olan entelektüel mirası, bir dizi çağdaş tarihçinin - öncelikle M.B. Smolin'in - çalışmaları sayesinde erişile-bilir hale geldi.
L.A. Tihomirov'un anıları iki yönlü bir değere sahiptir. Birincisi, 1852'de Gelencik'te doğan ve Çerkes halkının trajedisine tanık olan bir insanın canlı tanıklığı olarak; ikincisi, modern tarih biliminde hakkında ortak bir görüş bulunmayan ve zaman zaman hararetli tartışmaların yaşandığı olayların yüksek nitelikli bir analizi ve tarafsız bir değerlendirmesi olarak.
Lev Tihomirov, "Çerkeslerin sürgünü" formülünü kullanarak, Rus ta-rih biliminde ilk kez Kafkas Savaşı döneminde Çerkes halkına yönelik soykırım sorununu gündeme getirmiştir.

Keywords

Çerkesler , Çerkesya , Kafkas-Rus Savaşı , Rusya , soykırım

References

• Vestnik KBGİ (Kabardey-Balkar Devlet Enstitüsü Bülteni 2016. 3 (30), s. 83-91.
• Tihomirov L. Vospominaniya / Vstup. st. V.N.Figner; Tsentrarhiv. – M.; L.; Gos. izd-vo, 1927. – 515 s.