Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 2000-2018 döneminde gerçekleşen reel gayri safi yurtiçi hasıla değerleri ile beşeri sermayenin öncü göstergelerinden kabul edilen sağlık harcamaları ve araştırma-geliştirme harcamaları arasındaki ilişkinin varlığını ve yönünü tespit edebilmek, ayrıca değişkenlerde meydana gelen değişimlerin yüzde kaçının kendisi, yüzde kaçının diğer değişkenler tarafından açıklandığını analiz edebilmektir. Bu doğrultuda TÜİK veri tabanından 2000-2018 dönemine ait yıllık veriler ile gerçekleştirilen ekonometrik analiz neticesinde reel gayri safi yurtiçi hasıla ve sağlık harcamaları arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi; toplam ar-ge harcamaları ve reel gayri safi yurtiçi hasıla değişkenleri için reel gayri safi yurtiçi hasıladan toplam araştırma ve geliştirme harcamalarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi; toplam ar-ge harcamaları ve toplam sağlık harcamaları arasındaki nedensellik ilişkisi incelendiğinde ise toplam sağlık harcamalarından toplam ar-ge harcamalarına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi sonuçlarına ulaşılmıştır. Varyans ayrıştırması sonuçları incelendiğinde oluşturulan model için ilk dönemde reel gayri safi yurtiçi hasıla değişkeninin varyansının 100%’ü kendisi tarafından açıklanması nedeniyle en dışsal değişken olduğunun göstergesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca ilk dönem kendi varyansının 100%’ünü açıklarken on ikinci dönem itibariyle bu oran %86.91’e gerilemiştir. Bu son dönemde reel gayri safi yurtiçi hasıla değişkeninin varyansının %0.86’sı sağlık harcamaları değişkeni tarafından açıklanırken, %12.22’si araştırma-geliştirme harcamaları değişkeni tarafından açıklanmıştır. Dolayısıyla ele alınan zaman dilimi ve değişkenler kullanılarak gerçekleştirilen analiz çerçevesinde incelendiğinde reel gayri safi yurtiçi hasıla değişkeninde meydana gelen değişimde toplam sağlık harcamalarının ve toplam ar-ge harcamalarının rolünün dönemler itibariyle arttığı, son periyotta reel gayri safi yurtiçi hasıladaki değişimin yaklaşık olarak yüzde 0.86’sının sağlık harcamaları, yüzde 12’sinin ise toplam ar-ge harcamalarındaki değişkeni ile açıklanabileceği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Economics |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | December 31, 2020 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 4 Issue: 11 |