Futbol ve Karakter: Oyuncuların Prososyal ve Antisosyal Davranış Eğilimleri

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 45 - 55

Adem Altunbaş , Coşkun Yılmaz , Mustafa Barış Somoğlu

https://doi.org/10.55142/jogser.1725609

Abstract

Bu araştırma, amatör ligde futbol oynayan sporcuların sporda karakter özellikleri ile prososyal ve antisosyal davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından ilişkisel tarama modeli kullanılmış ve 409 amatör erkek futbolcudan veri toplanmıştır. Araştırma gurubu amatör futbol kulüplerinde futbol oynayan 18 yaş üstü katılımcılardan oluşmaktadır. Araştırmada örneklem belirleme yöntemi olarak kolayda örneklem belirleme yöntemi kullanılmıştır. Katılımcıların sporda karakter özelliklerini belirlemek için spor karakter ölçeği, prososyal ve antisosyal davranışlarını değerlendirmek için ise sporda prososyal ve antisosyal davranışlar ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 25,0 programı ile yapılmış, normallik dağılımı testleri uygulanarak analizler gerçekleştirilmiştir. Bulgular, sporcuların karakter özellikleri ile prososyal davranışları arasında pozitif yönlü, antisosyal davranışları ile ise negatif yönlü anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle dürüstlük, merhamet, sportmenlik ve adalet gibi karakter boyutlarının prososyal davranışları anlamlı şekilde yordadığı görülmüştür. Bununla birlikte, antisosyal davranışların sporcuların karakter özellikleriyle ters orantılı olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları, sporda etik değerlerin ve olumlu karakter gelişiminin, sporcuların takım arkadaşları ve rakipleriyle olan etkileşimlerinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu doğrultuda, sporda karakter gelişimini destekleyen eğitim programlarının yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Keywords

Amatör futbolcular, Antisosyal davranışlar, Prososyal davranışlar, Spor etiği, Sporda karakter

The Effect of Character on Prosocial and Antisocial Behaviors in Football Players

Abstract

This study investigates the influence of character traits on prosocial and antisocial behaviors among athletes competing in amateur football leagues. Employing a relational survey model within a quantitative research framework, data were collected from 409 male amateur football players aged 18 and above. Participants were selected through a convenience sampling method. The Sport Character Scale was used to assess character traits, while the Prosocial and Antisocial Behavior in Sport Scale measured behavioral tendencies in sports contexts. Data analyses were conducted using SPSS 25.0, with normality tests applied to ensure appropriate statistical procedures. Findings revealed a significant positive relationship between character traits and prosocial behaviors, and a significant negative relationship with antisocial behaviors. Notably, dimensions such as honesty, compassion, sportsmanship, and fairness emerged as strong predictors of prosocial conduct. Conversely, antisocial behaviors were inversely associated with the athletes’ character levels. The results underscore the critical role of ethical values and character development in fostering positive interactions among athletes, both within teams and with opponents. In light of these findings, the study recommends the widespread implementation of educational programs aimed at promoting character development in sports.

Keywords

Sport character, Prosocial behaviors, Antisocial behaviors, Amateur football players, Sports ethics

References

• Acar, K., Mor, H., Karakaş, F. ve Baynaz, K. (2023). Takım ve Bireysel Sporcuların Empatik Eğilimleri ile Prososyal-Antisosyal Davranışları Arasındaki İlişki. Gazi Journal of Physical Education and Sport Sciences, 28(2), 150-159. https://doi.org/10.53434/gbesbd.1211102
• Balcikanli, G. S. (2013). The Turkish adaptation of the Prosocial and Antisocial Behavior in Sport Scale (PABSS). International Journal of Humanities and Social Science, 3(18), 271-276.
• Boardley, I. D. & Kavussanu, M. (2011). Moral disengagement in sport. International Review of Sport and Exercise Psychology, 4(2), 93–108. https://doi.org/10.1080/1750984X.2011.570361
• Bütüner, S. Ö. (2008). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Danioni, F. & Barni, D. (2019). The relations between adolescents’ personal values and prosocial and antisocial behaviours in team sports. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(5), 459–476. https://doi.org/10.1080/1612197X.2017.1367951
• Dervişoğlu, M., Erdoğan, C. S. & Sezer, S. Y. (2022). Elazığ İlindeki Amatör Futbolcuların Egzersiz Bağımlılığı Düzeylerinin İncelenmesi. Spor, Sağlık ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1–8.
• George, D. ve Mallery, M. (2010) SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 Update, 10th Edition, Pearson, Boston.
• Görgüt, İ. & Tuncel, S. (2017). Spor karakter ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 149-156. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000319
• Jang, C.Y. (2013). Development and validation of the sport character scale. Doctoral Thesis, The University of Utah, USA.
• Kangalgil, M., Temel, A., Emre, T. ve İnan, T. (2023). Altyapı Sporcularının Ahlaki Karar Alma ve Ahlaktan Uzaklaşma Tutumlarının İncelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 11(29), 14-29. https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.898598
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar, teknikler ve ilkeler (32. bs.). Nobel Yayıncılık. Kavussanu M. (2006). Motivational predictors of prosocial and antisocial behaviour in football. Journal of sports sciences, 24(6), 575–588. https://doi.org/10.1080/02640410500190825
• Kavussanu, M. & Boardley, I. D. (2009). The Prosocial and Antisocial Behavior in Sport Scale. Journal of sport & exercise psychology, 31(1), 97–117. https://doi.org/10.1123/jsep.31.1.97
• Kavussanu, M. & Stanger, N. (2017). Moral behavior in sport. Current opinion in psychology, 16, 185–192. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.05.010
• Kavussanu, M., Stanger, N. & Ring, C. (2015). The effects of moral identity on moral emotion and antisocial behavior in sport. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 4(4), 268–279. https://doi.org/10.1037/spy0000040
• Latorre-Román, P. Á., Bueno-Cruz, M. T., Martínez-Redondo, M. & Salas-Sánchez, J. (2020). Prosocial and Antisocial Behaviour in School Sports. Apunts. Educación Física y Deportes, 139, 10-18. https://doi.org/10.5672/apunts.2014-0983.es.(2020/1).139.02
• Li, J. & Shao, W. (2022). Influence of Sports Activities on Prosocial Behavior of Children and Adolescents: A Systematic Literature Review. International journal of environmental research and public health, 19(11), 6484. https://doi.org/10.3390/ijerph19116484
• Navarro, N., Trigueros, R., Cangas, A. J. & Aguilar-Parra, J. M. (2020). Adaptation and Validation of the Prosocial and Antisocial Behavior Scale in Sports for the Spanish Context. Sustainability, 12(7), 2859. https://doi.org/10.3390/su12072859
• Ramolale, M., Malete, L. & Ju, U. (2021). Mediational Role of Mental Toughness on the Relationship Between Self-Efficacy and Prosocial/Antisocial Behavior in Elite Youth Sport. Frontiers in psychology, 12, 745323. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.745323
• Reinboth, M. & Duda, J. L. (2006). Perceived motivational climate, need satisfaction and indices of well-being in team sports: A longitudinal perspective. Psychology of Sport and Exercise, 7(3), 269–286. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2005.06.002
• Rutten, E. A., Schuengel, C., Dirks, E., Stams, G. J. J. M., Biesta, G. J. J. & Hoeksma, J. B. (2011). Predictors of antisocial and prosocial behavior in an adolescent sports context. Social Development, 20(2), 294–315. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2010.00598.x
• Rutten, E. A., Stams, G. J., Dekovic, M., Schuengel, C., Biesta, G. J. J. & Hoeksma, J. B. (2008). On- and Off-field Antisocial and Prosocial Behavior in Adolescent Soccer Players: A Multilevel Study. Journal of Adolescence, 31(3), 371-387. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2007.06.007
• Sezer, S. Y. & Çelikel, B. E. (2021). Covid 19 Sürecinde Elazığ İlindeki Futbolcuların Boş Zaman Yönetimlerinin İncelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 5(3), 135-142.
• Shields, D. L., Bredemeier, B., LaVoi, N. M. & Power, F. C. (2005). The Sport Behavıor Of Youth, Parents, And Coaches: The Good, the Bad, and the Ugly. Journal of Research Education, 3.
• Shields, D.L.L., ve Bredemeier, B.J.L. (1995) Character Development and Physical Activity. Human Kinetics Publishers, Champaign, IL, England.
• Stanger, N., Jowett, G. E., Kaiseler, M. & Williams, T. L. (2024). Linking Perfectionism with Moral Behaviors in Sport: The Mediating Role of Burnout and Moral Disengagement. Research Quarterly for Exercise and Sport, 95(3), 646–655. https://doi.org/10.1080/02701367.2023.2294096
• Stupuris, T., Šukys, S. & Tilindienė, I. (2013). Relationship between adolescent athletes’ values and behavior in sport and perceived coach’s character development competency. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 4(91),37-45.
• Temel, A., Emre, T. & Emre, R. (2021). Examining the moral decision making attitudes of football coaches. Turkish Studies, 16(2), 757–771. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.49990
• Zhong, J. & Wang, Q. (2025). The influence of coach created motivation climate on student-athlete's antisocial behavior with moral disengagement as a mediator and moderator. Scientific reports, 15(1), 21030. https://doi.org/10.1038/s41598-025-98419-9