Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 289 - 304, 30.06.2020

Şaduman Yıldız

Öz

Ülkelerin istikrarlı bir şekilde büyüyebilmeleri ve makroekonomik dengeleri koruyabilmeleri açısından cari açığın sürdürülebilirliği önemlidir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’de 1987 – 2018 dönemine ait aylık veri setini kullanarak cari açığın sürdürülebilir olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda reel ihracat ile reel ithalat arasındaki uzun dönemli ilişki, yapısal kırılmaları da dikkate alan Fourier eşbütünleşme testi aracılığıyla araştırılmış ve cari işlemler açığının sürdürülebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Daha sonra cari işlemler açığının güçlü formda mı yoksa zayıf formda mı sürdürülebilir olduğunu ortaya koyabilmek için değişkenlerin uzun dönemdeki katsayıları FMOLS analizi ile tahmin edilmiş ve ithalat değişkeninin katsayısı 0.69 olarak bulunmuştur. Söz konusu bu değer, Türkiye’de yapılan 1$’lık ithalata karşılık 0.69 $’lık ihracat geliri elde edildiğini ve Türkiye’de ihracatın ithalata bağlı olarak gerçekleştiğini ifade ederken cari açığın ise zayıf formda sürdürülebilir olduğunu yani ihracat gelirlerinin ithalat giderlerinin belirli bir kısmını karşıladığını ortaya koymaktadır. Daha sonra ele alınan değişkenler arasında nedensellik sınaması yapılmış ve nedensellik ilişkisi olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, Türkiye’de cari işlemler açığının zayıf formda sürdürülebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Söz konusu bu durum ülke ekonomisi açısından önemli bir problemdir. Bu yüzden cari işlemler açığının güçlü formda sürdürülebilirliğinin sağlanması ülke ekonomisi için büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Makroekonomi,, Cari İşlemler Açığı, Sürdürülebilirlik,, Fourier Eşbütünleşme

Kaynakça

• Açıkgöz, Ş. ve Akçağlayan, A. (2014). Türkiye’de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği, Ege Academic Review, 14 (1).
• Akçayır, Ö. ve Albeni, M. (2016). Türkiye’de Kronikleşen Cari Açıkların Sürdürülebilirlik Analizi, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(3).
• Altunöz, U. (2014). Cari Açık Sorununun Temel Nedenleri ve Sürdürülebilirliği: Türkiye Örneği, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 115-132.
• Baigonushova, D., Ganiev, J. ve Aydın, N. (2017). Kırgızistan’da Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği, International Conference on Eurasian Economies, Istanbul - Turkey, July 10-12 2017.
• Berke, B. (2009). Türkiye’de Cari Açığın Sürdürülebilirliği: Parçalı Eşbütünleşme Analizi, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (18), 117-145.
• Christopoulos, D.K. and Leon-Ledesma, M. (2010). Current Account Sustainability in the US: What Did We Really Know About It?, Journal of International Money and Finance, 29, 442-459.
• Çeştepe, H., Ursavaş, U. ve Güdenoğlu, E. (2014). Türkiye’de Cari Açık ve Dış Borç Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi, 1. Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Buluş Matbaacılık, 100-109.
• Djeutem, E.T. ve Nguimkeu, P.E. (2013). On the Sustainability of Current Account Deficits in Cameroon, International Journal of Economics and Financial Issues, 3(2), 486-495.
• Emirkadı, Ö. (2017). Türkiye Ekonomisinde Cari Denge Açığı Yapısal mı, Konjonktürel mi?, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 229-249.
• Ersoy, H. (2013) Küresel Kriz: Dış Borçlar ve Cari Açık Perspektifinden Türkiye Analizi, Maliye ve Finans Yazıları, 1(100), 95-114.
• Fountas, S. and Wu, J. L. (1999). Are the U.S. Current Account Deficits Really Sustainable?, International Economic Journal, (13) 3.