Daday Elmayazı Köyü Camii Kalem İşleri ve Mevcut Korunma Durumu Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 4, 835 - 853, 26.12.2020

Muhammet Bilgen Noyan Güven

Öz

Gerek eski dönemlere ait olsun gerekse günümüze daha yakın dönemlere ait olsun bütün kültür varlıklarının korunması, kayıt altına alınması, özelliklerinin araştırılarak bilim ve sanat camiası ile paylaşılması önemlidir. Kültür varlığı hangi döneme ait olursa olsun üzerinde geçmiş dönemlerin bilgilerini barındırır. Bu bilgiler kayıt altına alınıp belgelenmedikçe zamanla kaybolur ve unutulur. Tarihi yapılardaki kalem işleri de yapıldıkları dönemin sanatsal, kültürel ve estetik anlayışını en güzel şekilde temsil eden kültür varlıklarıdır. Bu araştırma, Kastamonu Daday ilçesi Elmayazı Köyü’nde yer alan, kültür varlığı olarak koruma altına alınmış Elmayazı Köyü Camii ve kalem işlerinin mevcut durumlarının belgelenmesi, kompozisyon özelliklerinin araştırılması ve kayıt altına alınması amacı ile yapılmıştır. Yapılan çalışma ile kayıt altına alınan bilgiler hem Kastamonu yöresindeki camilerin kalem işleri ile ilgili çalışma yapan araştırmacılara kaynak oluşturacak, hem de ilerleyen zamanlarda Camii ve kalem işlerinin olası bir hasar durumunda koruma – onarım süreçlerinin sağlıklı yapılabilmesi için veri sağlayacaktır. Elmayazı Köyü Camii ve kalem işlerinin tarihi, sanatsal ve estetik özellikleri, zaman içerisinde geçirdiği değişimler, mevcut korunma durumları ile ilgili bilgilere ulaşmak için arşiv belgeleri, kaynak kişilerden edinilen bilgiler ve farklı tarihlerde yapı ve kalem işlerinin yerinde incelenmesi sonucu elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Bu bulgular ve elde edilen veriler, yazılı ve görsel olarak belgelenmiştir. Kalem işlerinin yöredeki bazı köy camilerinde görülen kalem işleri ile büyük oranda benzerlik gösterdiği, yapıldıkları dönemin sanatsal, kültürel ve estetik özelliklerini yansıttıkları görülmüştür. Bu sebeple özgünlükleri bozulmadan korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Kalem işi, Elmayazı Köyü Camii, Koruma,, Onarım,, Süsleme.

Kaynakça

• Abdül-kebîr b. Abdülmecîd Alîvât (tam vefat tarihi bilinmiyor, hicrî 11. Yüzyıl âlimi) Sirâcü’l-ğuyûb fî a ‘mâli’l-kulûb, (t.y.) Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye Aksel, M. (2010). Anadolu Halk Resimleri, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Arık, R. (1988). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
• Baysal, A. F. (2017). Türk Tezyinat Sanatında Kalem İşleri, Konya: Palet Yayınları.
• Bilgen, M. (2010). Bazı Tarihi Yapılar Örneğinde Türkiye’de Sıva Üstü Kalem İşlerinin Korunması (Sorunlar-Çözüm Önerileri), Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir . Demiriz, Y. (1999). Osmanlı Kalem İşleri, Osmanlı Cilt 11, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 297-304
• Devellioğlu, F. (2012). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Elmayazı Köyü Camii (Daday) 2013-2014 Restorasyonu Restitüsyon ve Restorasyon Raporu. Kastamonu Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi.
• Elmayazı Köyü Camii Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon Projeleri Rapor ve Fotoğraf Albümü, Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi.
• Elmayazı Köyü Camii Fotoğraf Albümü, Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi.