Kayseri Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi’nde Korunan 18. Yüzyıla Ait Beş Adet Yazma Eserin Tezyini Açıdan İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 692 - 710, 31.12.2022

Bedriye Özbek Muhammet Bilgen

Öz

Müze, kütüphane, arşiv ve özel koleksiyonlarda muhafaza edilen yazma eser bakımından Türkiye oldukça zengindir. Kütüphanelerimizde korunan yazma eserlerimizin önemli bir miktarı bilgisayar ortamına aktarılmıştır ve bu aktarım devam etmektedir. Böylelikle bütün yazma eserlerin araştırmacıların hizmetine sunulması hedeflenmektedir. Kayseri Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi’nde korunan 18. yüzyıla ait beş adet el yazması eserin cilt ve tezhipleri bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Ağırlıklı olarak klasik üslupta çalışılmış olan bu beş adet eserin 18. yüzyıl dönem özelliklerini yansıttığı görülmektedir. Eserlerin cilt süslemeleri ve tezhipleri dönem, üslup, motif, renk, kompozisyon işçilik ve desen tasarımı açısından incelenmiştir. Desen tasarımlarının ve motif özelliklerinin daha net anlaşılabilmesi ve kompozisyon özelliklerinin detaylı olarak kayıt altına alınabilmesi amacı ile analiz çizimleri yapılmıştır. 18. yüzyıla ait beş adet el yazması eserin cilt süslemelerinin ve tezhiplerinin çizimlerle desteklenerek detaylı bir şekilde ele alınıp incelendiği (analiz edildiği) bu çalışma, Türk sanatları alanında çalışan sanatçı ve araştırmacılara kaynak olacaktır. Ayrıca zamanın yıkıcı etkisine yenik düşme riski ile karşı karşıya olan el yazması eserlerimizin detaylı olarak kaydedilip gelecek nesillere doğru aktarımı sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cilt, Yazma Eser, 18. Yüzyıl, Raşit Efendi Kütüphanesi

Kaynakça

• Aksoy, Ş. (1977). Kitap Süslemesinde Türk-Barok ve Rokoko Üslubu. Türkiye İş Bankası Kültür ve Sanat. S. 6
• Alparslan, E. (2018). Türk Cilt Sanatında “Soğuk Şemse” Tekniği ve Kayseri Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesinde Bulunan “Soğuk Şemse” Ciltler Üzerine Bir Araştırma: Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 21, S. 193-206
• Anameriç, H. (2015). Yazma Eserlerin Kataloglanmasında Marc Standardı 500 Genel Notlar Alanı ve Bileşenlerinin Kullanımı. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. C. 55. S:2
• Arıtan S. A. (1993). Ciltcilik. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV yayınları
• Arıtan S. A. (2010). Kur’ân-ı Kerim Cildleri, Marife dergisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi yayınları. S. 3. s. 327-364 yıl.10
• Bilgen M., Dilber M., Öztürk M. (2017). Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi’nde Bulunan Osmanlı Dönemine Ait Bazı El Yazması Eserlerin Cilt Süslemeleri. Uluslararası Taş Köprü Pompeipolis Bilim Kültür Sanat Araştırmaları Sempozyumu.Kastamonu: 10-12 Nisan. s. 2271-2283
• Binark, İ. (1975). Eski Kitapçılık Sanatlarımız. Ankara: Kazan Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları
• Cunbur, M. (1990). Milli Kültür Unsurlarımız üzerinde genel görüşler. Milli Kültürümüzde Kitap Sanatları. Ankara: Atatürk Kültür ve Merkezi yayını. S. 46
• Cunbur, M. (1969). Kayseri’de Raşit Efendi Kütüphanesi ve Vakfiyesi. Ankara: Vakıflar dergisi. S.8. s. 185-195
• Çitak, G. (2013). Kayseri Rasit Efendi Kütüphanesinde Bulunan XIX. Yüzyıla Ait Kur’an-ı Kerim Tezhiplerinin İncelenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı
• Duran, G. (2015). 18. Yüzyıl Tezhip Sanatı. Özcan, R. A. (Ed.) Hat ve Tezhip Sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 397-416