Osmanlı Duvar Resimlerinde Antik Kent Kalıntılarının Bir Tema Olarak Kullanılması Üzerine

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 152 - 174, 31.03.2023

Tolga Uzun

Öz

Antik yapıların ve kalıntılarının resim sanatında bir tema olarak kullanılması 19. yüzyılda olağan bir durumdu. Avrupa’da Rönesans düşüncesinin Antik çağa olan ilgisi bilim, felsefe, edebiyat gibi alanların yanı sıra ilgisi bu unsurların resim sanatına yansımasıyla da kendini göstermişti. Fransız ihtilalinin getirdiği milliyetçilik ve ulus devlet modeli toplumların köklerini aramasına ve geçmiş medeniyetlerin izlerini sürmesine neden olmuştu. Mısır’ın Napolyon orduları tarafından işgalinin ardından arkeolojiye olan ilginin artması Avrupalılar için kesintisiz bir şekilde antik dönem ve kentlerinin gündemde kalmasını sağlamıştı. 19. yüzyılın oryantalist sanatçıları antik kent betimlemelerine resimlerinde geniş yer ayırmış, yeni ve etkin bir ifade aracı olan fotoğraf arkeolojik alanların görüntülerinin hızla yayılmasına neden olmuştu. Çalışmada, öncelikle antik kent kalıntılarının batı resminde bir tema olarak geçmişine yer verdikten sonra 19. yüzyılda Osmanlıların konuya olan ilgileri ve Osmanlı duvar resimlerinde antik kent kalıntılarının yansımaları üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Osmanlı Duvar Resimleri, Antik Kalıntı, Oryantalizm, Modernizm

Kaynakça

• Azakoğlu, N. (2006). Tarihi Eserlerin Fotoğraflanması (Erken Fotoğrafçılık Dönemi:1839-1899) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Fotoğraf Anasanat Dalı.
• Bahrani, Z., Çelik, Z. ve Eldem, E. (2011). Introduction: Archaeology and Empire. Scramble for the Past-A Story of Archaeology in the Ottoman Empire, 1753-1914, 13-43.
• Coşkun, İ. (2003). Modernliğin Kaynakları: Rönesans Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3 (6): 45-70.
• Çayan, S. (2014). Geleneksel Antep Evlerinde Duvar ve Tavan Resimleri. Uluslararası Çağlar Boyunca Hatay ve Çevresi Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri (21-24 Mayıs 2013), Hatay, 377-396.
• Çelik, Z. (2011). Defining Empire’s Patrimony: Late Ottoman Perceptions of Antiquities. Scramble for the Past-A Story of Archaeology in the Ottoman Empire, 1753-1914. 443-477.
• Çelik, Z. (2016). About Antiquities: Politics of Archaeology in the Ottoman Empire. Austin: University of Texas Press.
• Dillion, B. (2005). Fragments from a History of Ruin. Cabinet, (20): 1-10.
• Dündar, M. (2009). Sarı Köşk. Ekev Akademi Dergisi, 13 (40): 825-837.
• Dündar, M. (2011). Beylerbeyi Sarayı Tavan Resimleri. 7. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi (5-10 Ekim 2009), 825-837.
• Eldem, E. (2011). From Blissful Indifference to Anguished Concern: Ottoman Perceptions of Antiquities, 1799-1869. Scramble for the Past-A Story of Archaeology in the Ottoman Empire, 1753-1914, 281-329. Enginün, İ. (2012). Byron ve Hamid’in Sardanapal Piyesleri Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 15 (0), 13-44.
• Eyice, S. (1981). XVIII. Yüzyılda Türk Sanatı ve Türk Mimarisinde Avrupa Neo-Klasik Üslubu. Sanat Tarihi Yıllığı, 9-10: 163-190.
• Germaner, S. ve İnankur, Z. (1989). Oryantalizm ve Türkiye. İstanbul.
• Güngör, T. Ö. ve Okatan, S. (2020). Percy Bysshe Shelley’nin Bazı Şiirlerinde Otoriteye Karşı Muhalefet. Ankara II. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi 6-8 Mart 2020 Tam Metin Kitabı, 382-389. Hansen, M. F. (2016). Telling Time: Represantations of Ruins in The Grotesques of Sixteenth Century Italy. Journal of Aestetics &Culture, 8 (1): 1-11.
• Hui, A. (2021). Ways of Looking at Renaissance Ruins. Material Remains: Reading the Past in Medieval and Early Modern British Literature (J. P. Hartmann ve A. J. Johnston Ed.). İnce, E. (2022). Ludwig Van Beethoven’in OP.72 No:3 Leonere Uvertürü’nün Form ve Orkestra Şefliği Teknikleri Açısından İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Johnson, D. (1997). Jacques-Louis David, The Farewell of Telemachus and Eucharis. California.
• Karaaziz Şener, D. (2014). Soma Hızır Bey (Çarşı) Camii Duvar Resimleri Üzerine Bir Değerlendirme. Turkish Studies, 9 (10): 715-738.
• Kaya, G. S. (2011). Türk Resim Sanatı’nın Gelişmesinde Asker Ressamların Etkisi. Milli Saraylar, 7: 121-129.
• Korkmaz, B. (2003). Yıldız Sarayı Şale Köşkü Tavan ve Duvar Bezemelerinde Manzara Resimleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kutlu, B. (2007). Batı Anadolu’daki Arkeolojik Kazılar (1860-1910) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı.
• Küçükkaya, A. G. (1990). Edirne Kaleiçi Sivil Mimarisi’nde Greek Revival Tarzında Bir Yapı İlhan Koman’ın Doğduğu Ev. Mimarlık Dergisi, 90 (2): 61-63.