THE EFFECT OF PSYCHOLOGICAL RESILIENCE ON INDIVIDUAL DISASTER RESILIENCE

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 59 - 92, 31.12.2024

Özlem Bek Yağmur , Mesut Karaman

https://doi.org/10.24013/jomelips.1496375

Abstract

In this study, it was aimed to determine the effect of psychological resilience on individual disaster resilience in healthcare workers. The secondary aim of the study is to determine whether there is a significant difference between demographic factors and psychological resilience and individual disaster resilience. The study was conducted with the participation of 226 health workers. "Psychological Resilience Scale and Individual Disaster Resilience Scale" were used to collect the data. SPSS 26 and AMOS 24 programmes were used to evaluate the data. Data were analysed by descriptive statistics, independent sample t test, one-way analysis of variance, Pearson correlation and regression analysis. As a result of the study, it was determined that psychological resilience and individual disaster resilience were at a high level in healthcare workers. While there was no significant difference between psychological resilience and individual disaster resilience with "gender, marital status, age, education, working time in the institution, duty, economic status and disaster experience" in health care workers, psychological resilience level was significantly higher in those with higher total professional years, and psychological resilience and individual disaster resilience were significantly higher in those who received disaster-related training. It was determined that there was a significant and positive relationship between psychological resilience and individual disaster resistance and psychological resilience positively affected individual disaster resistance. As a result of the study, it is emphasised that increasing the level of psychological resilience and individual disaster resilience of healthcare workers is of critical importance. In this context, it is recommended to provide disaster-related trainings and drills with psychological-based approaches, while the findings of this study provide information to educators, managers and researchers in the field of health to support the resilience of health professionals against disasters.

Keywords

Healthcare workers, psychological resilience, individual disaster resilience

PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN BİREYSEL AFET DİRENCİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmada sağlık çalışanlarında psikolojik dayanıklılığın bireysel afet direnci üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada demografik faktörler ile psikolojik dayanıklılık ve bireysel afet direnci arasında anlamlı bir fark olup olmadığının ortaya konulması da çalışmanın ikincil amacıdır. Çalışma 226 sağlık çalışanı katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında “Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Bireysel Afet Direnci Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 26 ve AMOS 24 programları kullanılmıştır. Veriler; tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, pearson korelasyon ve regresyon analizi ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda sağlık çalışanlarında psikolojik dayanıklılık ve bireysel afet direncinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarında “cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim, bulundukları kurumda çalışma süresi, görev, ekonomik durum ve afet deneyimi” ile psikolojik dayanıklılık ve bireysel afet direnci arasında anlamlı bir fark olmadığı görülürken, toplam mesleki yılı yüksek olanlarda psikolojik dayanıklılık düzeyi, afet ile ilgili eğitim alanlarda ise psikolojik dayanıklılık ve bireysel afet direnci anlamlı düzeyde daha yüksektir. Psikolojik dayanıklılık ile bireysel afet direnci arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu, psikolojik dayanıklılığın bireysel afet direncini pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda sağlık çalışanlarının psikolojik dayanıklılık ve bireysel afet direnci düzeyinin arttırılmasının kritik öneme sahip olduğu vurgulanmaktadır. Bu bağlamda psikolojik temelli yaklaşımlarla afetle ilgili eğitim ve tatbikatların sağlanması önerilirken bu çalışmanın bulguları sağlık alanındaki eğitimcilere, yöneticilere ve araştırmacılara sağlık çalışanlarının afetlere karşı dirençliliğini destekleme konusunda bilgiler sunmaktadır.

Keywords

Sağlık çalışanları, psikolojik dayanıklılık, bireysel afet direnci

References

• Abramson, D. M., Grattan, L. M., Mayer, B., Colten, C. E., Arosemena, F. A., Bedimo-Rung, A., & Lichtveld, M. (2015). The resilience activation framework: a conceptual model of how access to social resources promotes adaptation and rapid recovery in post-disaster settings. The Journal of Behavioral Health Services & Research, 42, 42-57.
• Akil, K. & İnal, E. (2022). Sağlık bilimleri fakültesi acil yardım ve afet yönetimi bölüm öğrencilerinin afetlere bireysel dirençliliklerinin değerlendirilmesi: Çanakkale ve Aksaray örneği. Afet ve Risk Dergisi, 5(2), 681-692.
• Arslan, R., & Demir, G. (2022). G POWER ve MINITAB Uygulamalı Örnekleme Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları
• Bartone, P. T. (1999). Hardiness protects against war-related stress in Army Reserve forces. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 51(2), 72.
• Bartone, P. T., Roland, R. R., Picano, J. J., & Williams, T. J. (2008). Psychological hardiness predicts success in US Army Special Forces candidates. International Journal of Selection and Assessment, 16(1), 78-81.
• Beauchamp, E., Abdella, J., Fisher, S., McPeak, J., Patnaik, H., Koulibaly, P., ... & Gueye, B. (2019). Resilience from the ground up: how are local resilience perceptions and global frameworks aligned?. Disasters, 43, S295-S317.
• Bonanno, G. A., Romero, S. A., & Klein, S. I. (2015). The temporal elements of psychological resilience: An integrative framework for the study of individuals, families, and communities. Psychological Inquiry, 26(2), 139-169.
• Boon, H. J., Cottrell, A., King, D., Stevenson, R. B., & Millar, J. (2012). Bronfenbrenner’s bioecological theory for modelling community resilience to natural disasters. Natural Hazards, 60, 381-408.
• Bozdağ, F., & Ergün, N. (2021). Psychological Resilience of Healthcare Professionals During COVID-19 Pandemic. Psychological Reports, 124(6), 2567–2586. https:/doi.org/10.1177/0033294120965477.
• Breckenridge, J., & James, K. (2012). Therapeutic responses to communities affected by disasters: The contribution of family therapy. Australian and New Zealand Journal of Family Therapy, 33(3), 242-256.
• Brooks, S., Amlot, R., Rubin, G. J., & Greenberg, N. (2018). Psychological resilience and post-traumatic growth in disaster-exposed organisations: overview of the literature. BMJ Mil Health, 166(1), 52-56.
• Campbell-Sills, L., Forde, D. R., & Stein, M. B. (2009). Demographic and childhood environmental predictors of resilience in a community sample. Journal of Psychiatric Research, 43(12), 1007-1012.
• Cevizci, O., & Müezzin, E. E. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik belirtilerin ve psikolojik dayanıklılığın incelenmesi. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(3), 166-172.
• Chow, K. M., Tang, W. K. F., Chan, W. H. C., Sit, W. H. J., Choi, K. C., & Chan, S. (2018). Resilience and well-being of university nursing students in Hong Kong: a cross-sectional study. BMC Medical Education, 18, 1-8.
• Clayton, S., Devine-Wright, P., Stern, P. C., Whitmarsh, L., Carrico, A., Steg, L., ... & Bonnes, M. (2015). Psychological research and global climate change. Nature Climate Change, 5(7), 640-646.
• Cohen J. (1992). Statistical Power Analysis. Current Directions in Psychological Science 1(3), 98-101.
• Cutter, S., B., & Boruff, W.L. Shirley .(2003). Social vulnerability to environmental hazards. Social Science Quarterly. 84. pp. 242–261
• Çetin, F., Yeloğlu, H. O., & Basım, H. N. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• DiTirro, L. J. (2018). Conceptualizing Individual Disaster Resilience: Benchmarking Tools For Individual And Social Coping Capacity For A Disaster Resilient Society, Doctoral Dissertation, Purdue Universit Brian Lamb School Of Communication West Lafayette, Indiana, 1-116.
• Ekşi, A. (2020). Üniversite öğrencilerinde afetlere karşı bireysel direnç ve sosyal sermaye ilişkisinin değerlendirilmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(1), 44-54.
• Enarson, E. (2012). Women confronting natural disaster: from vulnerability to resilience. Boulder: Lynne Rienner Publishers, 1-245.
• First, J. M., First, N. L., & Houston, J. B. (2017). Intimate partner violence and disasters: A framework for empowering women experiencing violence in disaster settings. Affilia: Journal of Women and Social Work, 32(3), 390-403.
• First, J. M., Yu, M., & Houston, J. B. (2020). Development and validation of the disaster adaptation and resilience scale (DARS): A measure to assess individual disaster resilience. Disasters, 1-38.
• Gilbert, S. W. (2010). Disaster resilience: A guide to the literature. U.S. Department of Commerce National Institute of Standards and Technology (NIST), NIST Special Publication, Gaithersburg.
• Graber, R., Pichon, F., & Carabine, E. (2015). Psychological resilience. London: Overseas Development Institute, 3-27.
• Grimes, A., Sparke, V., Rouen, C., & West, C. (2020). Preparedness and resilience of student nurses in Northern Queensland Australia for disasters. International Journal of Disaster Risk Reduction, 48, 101585.
• Güngörmüş, K., Okanlı, A., & Kocabeyoğlu, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9-14.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
• Hegney, D. G., Buikstra, E., Baker, P., Rogers-Clark, C., Pearce, S., Ross, H., ... & Watson-Luke, A. (2007). Individual resilience in rural people: a Queensland study, Australia. Rural and Remote Health, 7(4), 1-13.
• Hobfoll, S. E., Stevens, N. R., & Zalta, A. K. (2015). Expanding the science of resilience: Conserving resources in the aid of adaptation. Psychological Inquiry, 26(2), 174-180.
• Hoffman, R., & Muttarak, R. (2017). Learn from the past, prepare for the future: Impacts of education and experience on disaster preparedness in the Philippines and Thailand. World Development, 96, 32-51.
• Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
• Kaminsky, M. (2003). Strategic mental health planning. Paper presented at the Johns Hopkins Conference on Mental Health and Disaster Preparedness, October 15, 2003, Baltimore.
• Kaminsky, M., McCabe, O. L., Langlieb, A. M., & Everly Jr, G. S. (2007). An evidence-informed model of human resistance, resilience, and recovery: The Johns Hopkins' outcome-driven paradigm for disaster mental health services. Brief Treatment and Crisis Intervention, 7(1), 1-11.
• Kaniasty, K. (2012). Predicting social psychological well-being following trauma: The role of postdisaster social support. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 4(1), 22.
• Karacaoğlu, K., & Köktaş, G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127.
• Karademir, T., & Açak, M. (2019). Üniversiteli sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 803-816.
• Karaırmak, Ö. (2010). Establishing the psychometric qualities of the Connor–Davidson Resilience Scale (CD-RISC) using exploratory and confirmatory factor analysis in a trauma survivor sample. Psychiatry Research, 179(3), 350-356.
• Kartal, M., & Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS uygulamalı örneklerle güvenirlik ve geçerlilik analizleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Killgore, W. D., Taylor, E. C., Cloonan, S. A., & Dailey, N. S. (2020). Psychological resilience during the COVID-19 lockdown. Psychiatry Research, 291, 1-2.
• Klein, R.J., Nicholls, R.J., Thomalla, F. (2003). Resilience To Natural Hazards: How Useful is This Concept?. Environmental Hazards, 5(1), 35-45.
• Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1-11.
• Kobasa, S. C., Maddi, S. R., & Kahn, S. (1982). Hardiness and health: a prospective study. Journal of Personality and Social Psychology, 42(1), 168.
• Leykin, D., Lahad, M., Cohen, O., Goldberg, A., & Aharonson-Daniel, L. (2013). Conjoint community resiliency assessment measure-28/10 items (CCRAM28 and CCRAM10): A self-report tool for assessing community resilience. American Journal of Community Psychology, 52, 313-323.
• Liddell, J., & Ferreira, R. J. (2019). Predictors of individual resilience characteristics among individuals ages 65 and older in post-disaster settings. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 13(2), 256-264.
• Lin, J., Ren, Y., Gan, H., Chen, Y., Huang, Y., & You, X. (2020). Factors influencing resilience of medical workers from other provinces to Wuhan fighting against 2019 novel coronavirus pneumonia. BMC Psychiatry, 1-15.
• Maddi, S. R., & Kobasa, S. C. (1984). The hardy executive. Homewood, IL: Jones-Irwin Maddi, S. R., Harvey, R. H., Khoshaba, D. M., Lu, J. L., Persico, M., & Brow, M. (2006). The personality construct of hardiness, III: Relationships with repression, innovativeness, authoritarianism, and performance. Journal of Personality, 74(2), 575-598.
• Mao, X., Hu, X., & Loke, A. Y. (2022). A concept analysis on disaster resilience in rescue workers: the psychological perspective. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 16(4), 1682-1691. Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Masten, A. S. (2018). Resilience theory and research on children and families: Past, present, and promise. Journal of Family Theory & Review, 10(1), 12-31.
• Matsukawa, A., Nagamatsu, S., Ohtsuka, R., & Hayashi, H. (2024). Disaster Resilience Scale for individuals: A fundamental requirement for a disaster-resilient society. International Journal of Disaster Risk Reduction, 107, 1-16.
• McFarlane, A.C., & Norris, F.H. (2006). Definitions and concepts in disaster research. In F.H. Norris, S. Galea, M.J.
• Friedman, P.J. Watson (Eds.). Methods for Disaster Mental Health Research (ss. 3-19). New York: Guilford. https://books.google.com.tr/books?
• Mızrak, S. (2017). Afete dirençli toplum oluşturmak için bireysel yeterlilikler. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Çanakkale.
• Nishimi, K., Choi, K. W., Cerutti, J., Powers, A., Bradley, B., & Dunn, E. C. (2021). Measures of adult psychological resilience following early-life adversity: how congruent are different measures?. Psychological Medicine, 51(15), 2637-2646.
• Norris, F. H., Stevens, S. P., Pfefferbaum, B., Wyche, K. F., & Pfefferbaum, R. L. (2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology, 41, 127-150.
• Özişli, Ö. (2022). Sağlıkta Şiddetin Nedenleri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 8(1), 62-68.
• Plough, A., Fielding, J. E., Chandra, A., Williams, M., Eisenman, D., Wells, K. B., ... & Magaña, A. (2013). Building community disaster resilience: perspectives from a large urban county department of public health. American Journal of Public Health, 103(7), 1190-1197.
• Richardson, G. E., & Waite, P. J. (2002). Mental health promotion through resilience and resiliency education. International Journal of Emergency Mental Health, 4(1), 65-76.
• Rodriguez-Llanes, J. M., Vos, F., & Guha-Sapir, D. (2013). Measuring psychological resilience to disasters: are evidence-based indicators an achievable goal?. Environmental Health, 12, 1-10.
• Rutter, M. (1987). Psychosocial resilience and protective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57(3), 316-331.
• Salloum, A., & Lewis, M. L. (2010). An exploratory study of African American parent—child coping strategies post-Hurricane Katrina. Traumatology, 16(1), 31-41.
• Sezgi̇n, F. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 489-502.
• Sisto, A., Vicinanza, F., Campanozzi, L. L., Ricci, G., Tartaglini, D., & Tambone, V. (2019). Towards a transversal definition of psychological resilience: a literature review. Medicina, 55(11), 1-22.
• Şen, G. (2022). Toplumda suç korkusu ve sosyal sermaye dinamikleri açısından afet direnci: Burdur-Antalya kent merkezi örneği. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2004). Posttraumatic growth: conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15(1), 1-18.
• Troy, A. S., Willroth, E. C., Shallcross, A. J., Giuliani, N. R., Gross, J. J., & Mauss, I. B. (2023). Psychological resilience: An affect-regulation framework. Annual Review of Psychology, 74, 547-576.
• Tümlü, G. Ü., & Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 205-213.
• United Nations International Strategy for Disaster Reduction (UNISDR). (2004). Terminology: Basic Terms of Disaster Risk Reduction. UNISDR: Geneva.
• United Nations International Strategy for Disaster Reduction (UNISDR), (2015), Reading the Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030, Geneva Switzerland,
• Yayla, U. (2020). Bireysel afet direnç değerlendirmesi: Gümüşhane örneği. Doktora Tezi. Gümüşhane Üniversitesi. Gümüşhane.
• Yıldırım, P. K., Yıldırım, E., Otrar, M., & Şirin, A. (2015). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42(42), 277-297.
• Yiğitbaş, Ç., Ağçay, B. Ç., Erdoğan, Y., Taş, Z., Özdemir, D. H., Gökçe, T. G., & Eren, Ü. Ç. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde psikolojik dayanıklılık. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(3), 220-225.
• Yöndem, Z. D., & Bahtiyar, M. (2016). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve stresle başetme. The Journal of Academic Social Science Studies, 4(45), 53-62.
• Yu, X.N., Lau, J.T., Mak, W.W., Zhang, J., & Lui, W.W. (2011). Factor structure and psychometric properties of the Connor-Davidson Resilience Scale among Chinese adolescents. Comprehensive psychiatry, 52(2), 218-224.