TOPLUMSAL BİLİM SÖYLEMİNDE YERELLİK

Year 2000, Volume: 1 Issue: 3, 103 - 116, 12.05.2014

Himmet Hülür

Abstract

Bu çalışmada toplumsal bilimleri yerelleştirme çabalarının ortaya koydukları bilgi ve toplum imgesi eleştirel bir açıdan anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bilginin meşruluk ölçütlerini toplumsal-kültürel alanda görerek evrensel bir bilim anlayışını reddeden bu yaklaşımlar kültürel değerleri temsile dayalı bir söylem geliştirirler. Toplumsal bilimlerde yerelcilik; yerelleşme, küreselleşme, uluslararasılaşma süreçleri olarak kavramsallaştırılan olgularla ilgili kuramsal tartışmalar dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Özgül ve benzeşmez yaşam değerlerinden hareketle otantik bir toplumbilimsel bilgi üretmeyi amaçlayan yerelci bir söylem evrensel ve nesnel bir bilimi reddederken; bilim, felsefe ve sanat alanlarında hakim olmaya başlayan postmodernist bakış açılarından yararlanmaktadır. Her türlü bilim ve sanat çabasının siyasal, ahlaki ve toplumsal boyutuna evrensel doğruluk iddialarına karşı öncelik veren bu yaklaşımlar toplumbilimsel bilgi ve bu bilginin üretildiği toplumsal çevre arasındaki karşılıklı ilişkiyi vurgularlar. Doğruluk iddiaları bu ilişkinin bir parçası olarak sunulur. Batının toplumsal bilimler üzerindeki egemenliğine karşı direnme ve bu bilimleri yerelleştirme çabalarına daha çok Asya ve Afrika ülkelerinden toplumbilimciler öncülük etmektedirler. Farklı yerelliklerden yola çıktıları halde bu çabaların ortak görüşü toplumsal bilimlerin gelişmesinde ve uluslararası bilgi akışında önce sömürgeciliğin sonra ise merkez ve çevreler arasındaki eşitsiz ilişkilerin belirleyici rol oynadığıdır. Bu çalışmada, toplumsal bilimleri yerelleştirme girişimlerinin temel mantığı eleştirel bir açıdan değerlendirilmektedir. Yerelci söylemlerin ortaya koydukları eleştiri ve çözüm önerilerinin yöntembilimsel ve kuramsal anlamları kadar doğrudan veya dolaylı siyasal ve etik göndermeleri de önem kazanmaktadır. Toplumbilimsel olduğu kadar toplumsal düzeylerde bir taraftan küreselleşme diğer taraftan ise yerelleşme olarak ortaya konulan gelişmelere eleştirel partikülerist bir anlama ve değerlendirme çabasıyla yaklaşılmaktadır.

Keywords

Yerelcilik; Toplumsal Bilimlerde Yerelleşme; Yerel Toplumbilimi, Özgün Kültürel Değerler, İmgeler Olarak Değerler; Bilimin Siyasal ve Etik Yönleri.