Rıza Üretiminden Karşı Propagandaya: Sinemada Milliyetçilik Söylemleri ve Halkla İlişkiler

Year 2020, Volume: 13 Issue: 2, 534 - 560, 01.07.2020

Aytuğ Mermer Üzümlü

Abstract

Bu çalışma sinema sektörünün sadece bireylerin iyi vakit geçirmesini sağlayan bir kitle iletişim aracı değil aynı zamanda kimliklerin ve imajların inşası, meşruiyeti ve dolaşımı ile birçok farklı ideolojiye hizmet eden bir halkla ilişkiler aracı olduğu iddiası üzerinde yükselmektedir. Dolayısıyla sinema endüstrisi her yeni ürünü ile unutulmaya yüz tutmuş bir fikri canlandırma, olmayan bir fikri hayata geçirme, gerçekliği olduğu gibi resmetme ya da gerçekliği deforme etme gibi işlevlere sahip bulunmaktadır. Çalışmada sinema endüstrisindeki genel üretim kalıplarının dışında ve bu doğrultuda meşru söylem karşıtı anlam inşa eden Shooter (2007) filminden yola çıkılarak milliyetçiliğin hangi durumlarda hangi söylemlerle görünür hale gelerek temsil edildiği sorusuna yanıt aranmaktadır. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde sinema endüstrisinde imaj üretimi, rıza üretimi ve karşı propagandaya yönelik genel bir çerçeve çizilmekte ve bu uygulamaların resmi söylemi dolaşımda tutma pratiklerine yer verilmektedir. Bölümün devamında milliyetçilik ve milliyetçilik türleri hakkında kavramsal tartışmalara yer verilmekte ve sinema endüstrisinde milliyetçilik söyleminin bir halkla ilişkiler faaliyeti olarak kullanımı örneklerle aktarılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde araştırmanın örneğini oluşturan Shooter filminde milliyetçilik temelinde aktarılan mesajlar niteliksel yöntemlerden içerik analizi tekniği ile çözümlenmektedir. Araştırma sonucunda, ABD hükümetlerinin sınır ötesi operasyonlarının temelinde ülkenin yayılmacı milliyetçilik anlayışı bulunduğu ve bunun yurttaşların bir kısmı tarafından meşru bulunmadığı anlamının inşa edildiği ortaya çıkmaktadır.

Keywords

halkla ilişkiler, sinema, milliyetçilik, rıza üretimi, Shooter

References

• Balibar E and Wallerstein I (2000) Irk Ulus Sınıf Belirsiz Kimlikler, Nazlı Ökten (çev), Metis Yayınları, İstanbul.
• Bernays E (1947) The Engineering of Consent, Annuals of The American Academy of Political and Social Science, 250, 113-120.
• Bilgin N (2014) Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Calhoun C (2007) Milliyetçilik, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Castells M (2006) Kimliğin Gücü: Enformasyon Çağı, Ekonomi, Toplum ve Kültür, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Copeaux E (1998) Türk Tarih Tezinden Türk İslam Sentezine, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Diken B ve Lausten C (2010) Filmlerle Sosyoloji, Metis Yayınları, İstanbul.
• Gellner E (2012) Milliyetçiliğe Bakmak, Simten Coşar ve Saltuk Özertürk (çev), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Hayes C (1995) Milliyetçilik Bir Din, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Heywood A (2017) Politics, Bekir Özipek ve Mete Yıldız (çev), Liberte Yayınları, İstanbul.
• Hobsbawm E (2003) Sermaye Çağı 1848–1875, Bahadır Sina Şener (çev), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Kellner D ve Ryan M(2010) Politik Kamera: Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Kellner D (1996) Media Culture, Routledge, London.
• Kohn H (1965) Nationalism: Its Meaning and History, Princeton, New Jersey.
• Nairn, T (1981) The Break-up of Britain: Crisis and Neo-Nationalism, Verso Publishing, London.
• Özkırımlı U (2013) Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Selçuk S (2011) Milliyetçilik Üzerine: Bir Literatür Taraması, Journal of Yaşar University, 23, 3855-3865.
• Smith A D (2010) Milli Kimlik, Bahadır Sina Şener (çev), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Snyder L (1968) The Meaning of Nationalism, Greenwood Press, New York.
• Steinfels P (1979) The Neoconservatives, Simon and Schuster Pub, New York.
• Vatalin J M (2006) Küresel Stratejinin Üç Aktörü: Hollywood, Pentagon ve Washington, Babıâli Kültür, İstanbul.
• Yazıcı İ (1997) Kitle İletişiminde İmaj: Kuramsal Bir Yaklaşım, Bilim Yayınları, İstanbul.