The Impact of The Farm's Crop Production on Its Dairy Sheep Production: A Case Study

Year 2024, Volume: 21 Issue: 5, 1222 - 1234

Bekir Sıtkı Ayağ , Türker Savaş

https://doi.org/10.33462/jotaf.1496490

Abstract

A large proportion of agricultural production in Turkey is based on small farms, 38% of which produce both crop and livestock products. In this study, the effects of crop production on sheep production were investigated in farms whose main activity is dairy sheep production. For this purpose, 60 dairy sheep farms with similar production systems were selected in the Ezine district of Çanakkale. These farms were visited for two years at the beginning of gestation (September), parturition period (January) and weaned lamb marketing period (April) and descriptive information, area, flock size changes and biological parameters related to the flock were observed. While 21% of the farms were landless, the total area of the remaining farms was 327.7 ha and the average area was 7 ha. There were no significant differences between the two years in the number of ewes (NE), and the proportion of lambing ewes (LE) (P>0.05). The size of the farm has a negative effect on the amount of MPE (P=0.0159). The presence of irrigated land has a negative effect on LE, but a positive effect on average live weight of lambs sold (ALWS), live weight of lambs sold per ewe (LWSE) and gross income per ewe (P≤0.0397). The larger the forage production area, the higher the NE (P≤0.05). The quantity of milk sold per ewe is negatively influenced by the presence of olive groves (P=0.0321). While LE is negatively influenced (P=0.0017), ALWS (P=0.0463) and LWSE (P=0.0843) are positively influenced by the size of cereal area. In Turkey, the proportion of landless farmers remains high, especially among small ruminant farmers. Although the farms can be defined as dairy sheep farms, the income from lamb production is higher than that from milk production. In this sense, dairy sheep production systems need to be analyzed in detail. Some crop production groups support the parameters for lamb production. Presumably, the fact that lamb income is higher than milk income causes breeders to focus on lamb production.

Keywords

Production system, Small ruminants, Land availability, Irrigable land, Crop production

Ethical Statement

There is no need to obtain permission from the ethics committee for this study.

Supporting Institution

-

Thanks

We would like to thank the Çanakkale Sheep and Goat Breeders Association for providing vehicle support for farm visits and our breeders for their cooperation during data collection.

İşletmenin Bitkisel Üretiminin Süt Koyunculuğuna Etkisi: Örnek Bir Çalışma

Abstract

Türkiye tarımsal üretiminin çok büyük bir kısmı küçük ölçekli işletmelere dayanmakta olup bunların da %38’i bitkisel ve hayvansal üretimi birlikte gerçekleştirmektedirler. Bu çalışmada ana faaliyet alanı süt koyunculuğu olan işletmelerde gerçekleştirilen diğer bitkisel üretim faaliyetlerinin koyunculuğa etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla Çanakkale’nin Ezine ilçesinde faaliyet gösteren ve üretim sistemi bakımından birbirlerine benzeyen 60 süt koyunu işletmesi seçilmiştir. Bu işletmeler iki yıl süre ile gebelik başı (eylül), doğum dönemi (ocak) ve sütten kesim-kuzu pazarlama döneminde (nisan) ziyaret edilerek tanımlayıcı bilgileri, ekim alanları, sürü büyüklüğü değişimi ve sürüye ilişkin biyolojik parametreler gözlenmiştir. İşletmelerin %21’i topraksız iken geriye kalanların toplam arazi varlığı 327.7 ha, ortalama arazi varlığı 7 ha’dır. İşletmelerin koç altı koyun sayıları (KAKS), ve doğuran koyun oranlarında (DKO) iki yıl arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir (P>0.05). İşletmenin arazi büyüklüğü KBSS miktarını olumsuz etkilemektedir (P=0.0159). Sulanabilir arazi varlıkları ise DKO üzerinde olumsuz, satılan ortalama kuzu canlı ağırlığı (SOKCA), koyun başına satılan kuzu canlı ağırlığı (KBSKCA) ve koyun başına brüt gelir (KBBG) üzerinde olumlu etkide bulunmaktadır (P≤0.0397). Yem bitkileri ekim alanı büyüdükçe KAKS da büyümektedir (P≤0.05). KBSS zeytinlik varlığından olumsuz etkilenmektedir (P=0.0321). DKO tahıl ekim alanı büyüklüğünden negatif olarak (P=0.0017), SOKCA (P=0.0463) ve KBSKCA (P=0.0843) tahıl ekim alanı büyüklüğünden pozitif yönde etkilenmektedir. Türkiye’de topraksız çiftçi oranı özellikle küçükbaş hayvancılık ile iştigal eden çiftçilerde sürmektedir. İşletmeler süt koyunculuğu olarak tanımlanabilirlerse de kuzu geliri süt gelirinden daha yüksektir. Bu anlamda süt koyunculuğu üretim sistemlerinin detaylı analizi gerekmektedir. Bazı bitkisel üretim grupları kuzu üretim parametrelerini desteklemektedir. Muhtemelen sütten ziyade kuzunun getirisinin büyük olması yetiştiricilerin kuzu üretimine ağırlık vermesine neden olmaktadır.

Keywords

Üretim sistemi, Küçükbaş hayvan, Toprak varlığı, Sulanabilir arazi varlığı, Bitkisel üretim

Ethical Statement

Bu çalışma için etik kuruldan izin alınmasına gerek yoktur.

Supporting Institution

-

Thanks

İşletme ziyaretleri için araç desteği sunan Çanakkale Koyun ve Keçi yetiştiricileri Birliği'ne ve veri toplama sırasında işbirlikleri için yetiştiricilerimize teşekkür ederiz.

References

• Acar, Z., Tan, M., Ayan, İ., Uğur, Ö. Önal, Ö. Aşçı, H., Başaran, U., Gülümser, E., Can, M. ve Kaymak, G. (2020). Türkiye’de Yem Bitkileri Tarımının Durumu ve Geliştirme Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak, s. 529-553, Ankara.
• Anonim (2022a). Türkiye Tarımsal Görünüm Saha Araştırması. Kredi Kayıt Bürosu, Frankfurt School of Finance & Management. https://www.kkb.com.tr/Resources/ContentFile/KKB_2022_TARIMSAL_GORUNUM_SAHA_ARASTIRMA_KASIM_2022.pdf (Erişim tarihi: 02.06.2024).
• Anonim (2022b). FAOSTAT. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (Erişim Tarihi: 03.06.2024). Anonim (2023). Bitkisel Üretim Verileri. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/ BUGEM.pdf (Erişim tarihi: 23.05.2024).
• Anonim (2024). Çiğ Süt Üretim İstatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/ (Erişim tarihi: 03.06.2024).
• Arıtunca, D. ve Karabacak, A. (2020). Konya merkez ilçelerinde koyunculuk işletmelerinin durumu. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 9(1): 13-24.
• Ayağ, B. S. ve Savaş, T. (2011). Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Üyesi Koyunculuk İşletmelerinde Teknik Sorunların Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale Tarımı Sempozyumu, Dünü, Bugünü, Geleceği, 10-11 Ocak, s. 507-511, Çanakkale, Türkiye.
• Ayağ, B. S., Göktürk, S., Savran, A. F. ve Savaş, T. (2018). Çanakkale koyunculuk işletmelerinde 2009-2016 yılları arasındaki süt üretimine ilişkin bir analiz. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (özel sayı): 145-151.
• Aydın, M. K. (2018). CHP’de parti içi muhalefetin ilk örneği: Çiftçiyi topraklandırma kanunu ve TBMM’de yaşanan tartışmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (41): 359-384.
• Başaran, E. (2020). Türkiye tarımının genel görünümü ve küçük üreticilerin varlığı üzerine sosyolojik bir analiz. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 55-62.
• Bilginturan, S. ve Ayhan, V. (2009). Burdur ili damızlık koyun ve keçi yetiştiriciler birliği üyesi koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim, 50(1): 1-8.
• Bingöl, E. ve Aygün, T. (2013). Hakkari’de yetiştirilen karakaş koyunlarında bazı döl verimi özellikleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2): 113-118.
• Bozkurt, Z., Hacan, Ö. G., Koçak, S., Çelikeloğlu, K., Tekerli, M. and Erdoğan, M. (2023). Impact of farm-scale on animal management practices in Pırlak sheep enterprises. Kocatepe Veterinary Journal, 16(1): 57-69.
• Cedden, F., Cemal, İ., Daşkıran, İ, Esenbuğa, N., Gül, S., Kandemir, Ç., Karaca, O., Kaymakçı, M., Keskin, M., Koluman, N., Koşum, N., Koyuncu, K., Köycü, E., Özder, M., Savaş, T., Taşkın, T., Tölü, T., Ulutaş, Z. Ç, Yılmaz, O. ve Yurtman, İ. Y. (2020). Türkiye Küçükbaş Hayvancılığında Mevcut Durum ve Gelecek. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-2, 13-17 Ocak, s. 133-152. Ankara, Türkiye.
• Cengiz, F., Karaca, S., Kor, A., Ertuğrul, M., Arık, İ. Z. ve Gökdal, Ö. (2015). Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinde Değişimler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-2, s. 809-837, 12-16 Ocak, Ankara, Türkiye.
• Ceyhan, A., Erdoğan, İ. ve Sezenler, T. (2007). Gen kaynağı olarak korunan Kıvırcık, Gökçeada ve Sakız Koyun ırklarının bazı verim özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2): 211-218.
• Ceyhan, A., Şekeroğlu, A., Ünalan, A., Çınar, M., Serbester, U., Akyol, E. ve Yılmaz, E. (2015). Niğde ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(2): 60-68.
• Demir, E. ve Aygün, T. (2021). Halk elinde yetiştirilen Hırik (Hamdani x Akkaraman Melezi) koyunlarının döl, süt ve yapağı verimi özellikleri. Hayvansal Üretim, 62(1): 35-44.
• Demir, P. A., Işık, S. A., Aydın, E. and Ayvazoğlu, C. (2015). Socio-economic importance of sheep breeding farms in Ardahan province. Van Veterinary Journal, 26(3): 141-146.
• Ertuğrul E., Akman, N., Eliçin, A., Arık, İ. Z. (1995). Küçükbaş Hayvansal Ürünler Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği IV. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı, s. 753-770, 9-13 Ocak, Ankara, Türkiye.
• Ertuğrul, M., Savaş, T., Dellal, G., Taşkın, T., Koyuncu, M., Cengiz, F., Dağ, B., Koncagül, S. ve Pehlivan, E. (2010). Türkiye Küçükbaş Hayvancılığının İyileştirilmesi. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı, s. 667-685, 11-15 Ocak, Ankara, Türkiye.
• Greenacre, M., Groenen, P. J., Hastie, T., d’Enza, A. I., Markos, A. and Tuzhilina, E. (2022). Principal component analysis. Nature Reviews Methods Primers, 2(1): 100.
• Kaiser, H. F. (1991). Coefficient alpha for a principal component and the Kaiser-Guttman rule. Psychological Reports, 68(3): 855-858.
• Kandemir, Ç., Alkan, İ., Yılmaz, H. İ., Ünal, H. B., Taşkın, T., Koşum, N. ve Alçiçek, A. (2015). İzmir yöresinde küçükbaş hayvancılık işletmelerinin coğrafik konumlarına göre genel durumu ve geliştirilme olanakları. Hayvansal Üretim, 56(1): 1-17.
• Karaömerlioğlu, M. A. (1998). Bir tepeden reform denemesi: çiftçiyi topraklandırma kanununun hikâyesi. Birikim Dergisi, 107: 31-47.
• Kaymakçı, M., Eliçin, A., Işın, F., Taşkın, T., Karaca, O., Tuncel, E., Ertuğrul, M., Özder, M., Güney, O., Gürsoy, O., Torun, O., Altın, T., Emsen, H., Seymen, S., Geren, H., Odabaşı, A. ve Sönmez, R. (2005). Türkiye küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Üzerine Teknik ve Ekonomik Yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, 707-726, 3-7 Ocak, Ankara, Türkiye.
• Kaymakçı, M., Eliçin, A., Tuncel, E., Pekel, E., Karaca, O., Işın, F., Taşkın, T., Aşkın, Y., Emsen, H., Özder, M., Selçuk, E. ve Sönmez, R. (2000). Türkiye’de Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı, 2, 765-793, Ankara, Türkiye.
• Kocaman, İ. ve Günal, R. (2006). Tekirdağ ili merkez ilçeye bağlı köylerde bulunan koyun ağıllarının yapısal özelliklerinin belirlenmesi ve geliştirilebilme olanaklarının araştırılması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (3): 339-346.
• Köseman, A., Şeker, İ., Kul, S.ve Karaca, M. (2022). Elâzığ ilindeki koyunculuk işletmelerinde sürü yapısının ve yetiştiricilik uygulamalarının araştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(Ek Sayı 2): 555-565.
• Oral Hanoğlu, H., Kuz, H. İ., Dayanıklı, C., Önaldı, A. T., Alarslan, E. ve Duman, E. (2021). Ekstansif küçükbaş hayvancılık işletmelerinin yapısal özellikleri ve organik hayvancılığa geçiş olanakları: Balıkesir ili örneği, Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 8 (3): 320-330.
• Oral, N. (2006). Türkiye Tarımında Kapitalizm ve Sınıflar. Tarım Politikaları Yayın Dizisi, Ankara, Türkiye. Önal, N. E. (2010). Türkiye’nin İktisadi ve Siyasi Tarihinde Toprak Reformu Tartışmalarının Rolü. Memleket Siyaset Yönetim, 5(12): 6-20.
• Özcan, M. (2020). Subtropik Meyveler Ders Notu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun Türkiye. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public /muozcan/66722/Zeytin%20Ders%20Notu%202020.pdf (Erişim tarihi: 03.06.2024).
• Özyürek, S., Türkyılmaz, D., Dağdelen, Ü., Esenbuğa, N. ve Yaprak, M. (2018). Erzincan ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunlarının işletme büyüklüğüne göre incelenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7(2): 219-226.
• Paksoy, S., Atılgan, A., Akyüz, A. ve Kumova, Y. (2006). Kahramanmaraş yöresi koyunculuk işletmelerinin yapısal yönden mevcut durumları ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2): 17-27.
• SAS Institute Inc (2011). SAS/STAT® 9.3 User’s Guide. Cary, NC, U.S.A.
• Savaş, T., Yetişti, S. G., Ayağ, B. S. ve Savran, F. (2022) Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesi: Çanakkale Koyunculuk Alt Projeleri. 3. Çanakkale Tarımı Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, s. 181-194, 16-18 Kasım, Çanakkale, Türkiye.
• Şireli, H. D. (2019). İvesi koyunlarında koyun doğum ağırlıkları ile vücut kondisyon skorunun, kuzu doğum ağırlığı üzerine etkisinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 12(1): 20-24.
• Tamer, B. ve Sarıözkan, S. (2017). Yozgat merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetleri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(1): 39-47.
• Türkmen, C. ve Çak, B. (2021). Çaldıran’da yetiştirilen Akkaraman koyunlarının bazı verim özelliklerinin araştırılması. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1): 63-73.