2024 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı’nın 2018 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı ile Karşılaştırılarak İncelenmesi

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 1 - 46, 29.03.2025

Ebru Demir

https://doi.org/10.37995/jotcsc.1653684

Abstract

Bu çalışmada 2024 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı’nın, 2018 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı ile temel yaklaşım/felsefe, amaçlar, uygulamada dikkat edilecek hususlar, genel yapı, içerik, anahtar kavramlar, ölçme ve değerlendirme boyutları açısından karşılaştırılması ve böylece öğretim programlarındaki benzerliklerin, farklılıkların ve 2024 yılı öğretim programındaki yeniliklerin belirlenerek değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada veriler, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile toplanmış, toplanan veriler ise içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda 2024 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı ile 2018 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı’nın belirlenen karşılaştırma boyutları açısından değişen oranlarda benzerlikler ve farklılıklar içerdiği bununla birlikte 2024 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı’nın pek çok yeniliği de beraberinde getirdiği tespit edilmiştir. Yeni geliştirilen bu yapıda; bir önceki program ile aynı, benzer ve farklı konular bağlamında öğrencilerin, fen bilimleri alan becerilerini geliştirmelerinin ve bu beceriler yardımıyla kimya kavramlarını yapılandırmalarının amaçlandığı, farklı sınıf düzeylerinde tekrar eden tüm konu ve kavramların önüne geçildiği, kazanım/öğrenme çıktısı ile anahtar kavram sayısında belirlenen azalma oranlarına göre sadeleştirme yapıldığı görülmüştür. Tüm yeniliklerin, öğretim programının büyük ölçüde beceri odaklı olmasından ve bütüncül gelişimi destekler nitelikli yapısından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Bu araştırma ile elde edilen sonuçların; alandaki araştırmacılar için yol gösterici nitelikte olabileceği, program geliştiricilere gelecekteki çalışmalar noktasında katkı sağlayabileceği, öğretmenlere de yeni öğretim programının daha iyi anlaşılması hususunda yardımcı olabileceği düşünülmüştür.

Keywords

karşılaştırma, kimya, ortaöğretim, öğretim programı

Ethical Statement

Bu araştırma için katılımcı noktasında herhangi bir veri toplanmamış yalnızca dokümanlar incelenmiştir. Araştırma sırasında tüm etik kurallara uyulmuştur.

Supporting Institution

Yazar; bu makalenin araştırılması, yazarlığı ve/veya yayımlanması için herhangi bir finansal destek almamıştır.

The Examination of the 2024 Chemistry Curriculum Compared to the 2018 Chemistry Curriculum

Abstract

In this study, it is aimed to compare the 2024 Chemistry Curriculum with the 2018 Chemistry Curriculum in terms of fundamental approach/philosophy, objectives, considerations for implementation, general structure, content, key concepts, and assessment and evaluation dimensions, and thus, to identify and evaluate the similarities, differences, and innovations in the 2024 curriculum in comparison to the 2018 curriculum. Document analysis method was selected for data gained, a qualitative research method, and the collected data were analyzed using content analysis. As a result of the research, it was determined that the 2024 Chemistry Curriculum and the 2018 Chemistry Curriculum contained similarities and differences to varying degrees according to the established comparison dimensions, and the 2024 curriculum also brought many innovations. In this newly developed structure, it is aimed to enhance students' science skills in the context of the same, similar, and different topics as the previous program, and to help them construct chemistry concepts through these skills. It has been understood that repetitive topics and concepts across different grade levels have been avoided, simplification has been made according to the determined reduction rates in the number of key concepts and learning outcomes. It is understood that all the innovations stem from the fact that the curriculum is largely skill-oriented and has a holistic structure that supports overall development. It is believed that the conclusions gathered from this research can be guiding for researchers in the field, contribute to program developers in future studies, and help teachers in better understanding the new curriculum.

Keywords

comparison, chemistry, secondry education, curriculum

References

• Ağlarcı Özdemir, O. (2021). 2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarının fen liseleri ve diğer lise türleri açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 84-124. https://doi.org/10.19171/uefad.687511
• Asgari, A., Fard, H. S., & Tirgoo, F. (2019). The role of quality in higher education and lifelong learning in entrepreneurship competencies of undergraduate students. Pedagogika/ Pedagogy, 135(3), 240-256. https://doi.org/10.15823/p.2019.135.13
• Aydın, A., Ayyıldız, Y., & Nakiboğlu, C. (2019). 2018 fen lisesi kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi ve 2018 kimya dersi öğretim programı ile karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 13(2), 1186-1215. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.656287
• Aytaç, T., & Kula, S. S. (2020). The effect of student-centered approaches on students' creative thinking skills: a meta-analysis study. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(2), 62-80. https://doi.org/10.33200/ijcer.723894
• Ayyıldız, Y., Aydın, A., & Nakiboğlu, C. (2019). 2018 yılı ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının orijinal ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 340-376. https://doi.org/10.21764/maeuefd.540854
• Ayyıldız, Y., & Çubukçu, E. (2022). 9. sınıf kimya konularındaki yanlış kavramalar üzerine bir içerik analizi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 7(1), 73-124. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1079793
• Azizoğlu, N. (2023). 2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programının içeriğinde yaşam temelli öğrenme yaklaşımına ait unsurlar. BAUN Fen Bil. Enst. Dergisi, 25(1), 249-262. https://doi.org/10.25092/baunfbed.1201995
• Bozpolat, E., & Erkmen Bolat, T. (2020). Fizik, kimya, biyoloji dersi öğretim programları üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 83, 203-226.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çelik, E., & Yılmazlar, M. (2023). 2005, 2013 ve 2018 yıllarında değiştirilen fen öğretim programları konu alanı, ünite, kazanım ve ders saatlerinin karşılaştırılması. EJONS International Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences, 7(1), 48-64. https://doi.org/10.5281/zenodo.8198847
• Çelikkaya, K., Oktay, Ö., Yazar, A., Bayrakçeken, S., & Canpolat, N. (2021). Ortaöğretim biyoloji, fizik, kimya ve fen bilimleri derslerine ait öğretim programlarının marzano taksonomisine göre analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 92-111. https://doi.org/10.17860/mersinefd.716221
• Demir, E. (2021). 2018 ortaöğretim kimya dersi öğretim programı ve 2018 ortaöğretim fen lisesi kimya dersi öğretim programı’nın temel ögeler açısından karşılaştırılması. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C, 6(2), 171–207. https://doi.org/10.37995/jotcsc.989550
• Demir, E., & Aydın, A. (2023). 2018 ortaöğretim 9. sınıf kimya dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Educational Academic Research, 51, 75-90. https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2023.22170
• Demir, E., Gacanoğlu, Ş., & Nakiboğlu, C. (2017). 2013 kimya dersi öğretim programı’na yönelik öğretmen görüşleri doğrultusunda 2017 kimya dersi öğretim programı’nın değerlendirilmesi. Türkiye Kimya Dernegi Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 2(2), 135-184.
• Demir, P., & İnce, Z. (2025). 2024 ortaöğretim coğrafya dersi öğretim programının yapısal yeniliklerinin 2018 yılı programı ile karşılaştırmalı analizi. Y. Değirmenci (Ed.), Eğitim bilimlerinde modern araştırmalar içinde (s. 83-100). All Sciences Academy Yayın No: 72273.
• Demir, E., & Nakiboğlu, C. (2021). 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programı’nın kimya konuları bağlamında incelenmesi. Türkiye Kimya Dernegi Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 6(1), 23-70. https://doi.org/10.37995/jotcsc.882149
• Demirci, M., & Yıldırım, H. İ. (2025). Fen bilimleri ders kitapları ve öğretim programının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 13(25), 156-180. https://doi.org/10.18009/jcer.1568951
• Demircioğlu, G., & Kardeş, E. (2020). Türkiye ve Türkmenistan kimya öğretim programlarının karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 137-154. https://doi.org/10.7822/omuefd.673493
• Gürbüz, B., & Duran, E. (2024). 2019 ve 2024 ilkokul 1. sınıf Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(1), 235-248. https://doi.org/10.16916/aded.1588643
• Gürler, A., & Gürgen, G. (2025). Geography education in social studies: A comparison of the 2018 and 2024. Ankara University Journal of Faculty of Educational, Online First, 1-61. https://doi.org/10.30964/auebfd.151998
• İlkel, S., & Duman, E. Z. (2024). 2024 yılı felsefe dersi öğretim programındaki değerlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED, 6(11), 407-424. https://doi.org/10.5281/zenodo.13374437
• Kantekin, E., & İrez, S., (2021). Ortaöğretim fizik, kimya, biyoloji dersi öğretim programlarının bilimsel okuryazarlık boyutları açısından incelenmesi. Akdeniz Journal of Education, 4(1), 56-78.
• Karafil, B., & Özdemir, O. (2024). 2018 ve 2024 hayat bilgisi öğretim programlarının karşılaştırılması. ICSAS 3rd International Congress On Education July 26 – 28, Eskişehir.
• Karasu Avcı, E., & Turan, S. (2025). 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programında disiplinlerarasılık. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 1-30. https://doi.org/10.51460/baebd.1566959
• Kaya, M., & Aydın, E. (2024). 2019 Türkçe dersi öğretim programı ile 2024 Türkçe dersi öğretim programı’nın karşılaştırılması. Harran Maarif Dergisi, 9(1), 108-146. https://doi.org/10.22596/hej.1482003
• Kaya, S., & Tarkın-Çelikkıran, A. (2020). Kimya öğretiminde öğretim teknolojilerinin kullanımına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 897-916. https://doi.org/10.24315/tred.657608
• Kayman, F., & Elkatmış, V. (2024). 2019 Türkçe dersi öğretim programı ile 2024 ilkokul Türkçe dersi öğretim programının karşılaştırılması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö15), 61-87. https://zenodo.org/record/13822842
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kıryak, Z., Kozaklı Ülger, T., Ülger, B.B., Bozkurt, I., & Çepni, S. (2024). 2018 ve 2024 ilk ve ortaokul fen bilimleri ve matematik dersleri öğretim programları öğrenme çıktılarının karşılaştırılması ve beceriler açısından incelenmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(44), 3054-3089. https://doi.org/10.35675/befdergi.1507283
• Kurudayıoğlu, M., & Çetin, Ö. (2015). Temel beceriler ve Türkçe öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 1–19.
• Kuzu, O., Toptaş, V., & Göçer, V. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli perspektifinde 2018 ve 2024 ilkokul matematik dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 114-140. https://doi.org/10.29299/kefad.1545275
• Memiş, M., & Kalyoncu, M. R. (2024). 2024 Türkçe öğretim programı ile 2019 Türkçe öğretim programı’nın karşılaştırmalı incelenmesi. International Journal of Language Academy, 12(2), 176-199. https://doi.org/10.29228/ijla.76352
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2. baskı). Sage Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Ortaöğretim Kimya Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2024b). Ortaöğretim Kimya Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Morgan, H. (2022). Conducting a qualitative document analysis. The Qualitative Report, 27(1), 64-77.
• Önger, S., & Duman, S. N. (2024). 2018, 2023 ve 2024 sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırılması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 1308-1339. https://doi.org/10.51460/baebd.1450941
• Şen, A. Z., & Nakiboğlu, C. (2020). Kimya öğretmenlerinin alan eğitimi bilgisi temelinde öğretim programı bilgilerinin fiziksel ve kimyasal değişimler konusu kapsamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 138-155. https://doi.org/10.17679/inuefd.461240
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları.
• Tüzün, Ü. N., Bilir, V., & Eyceyurt Türk, G. (2019). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının Toulmin argüman modeli bileşenlerine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1322-1333. https://doi.org/ 10.17240/aibuefd.2020..-439202
• Üredi, P. (2024). Öğretmen yetiştirme programlarına yön vermek üzere bütüncül ölçme ve değerlendirme uygulamalarının öğretim programlarında uygulanma düzeyleri. International Journal of Education and New Approaches, 7(1), 10-30. https://doi.org/10.52974/jena.1497259
• Üzümcü, M., & Abanoz, S. (2024). Program tasarımı yaklaşımları bağlamında Türkiye yüzyılı maarif modeli din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programı. Mevzu: Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 795-826. https://doi.org/10.56720/mevzu.1495250
• Yaralı, D., 2022. Programın temel ögeleri açısından 2013 ve 2018 kimya öğretim programlarının karşılaştırılması. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 7(2), 153-182. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1085514
• Yaralı, D., 2025. Kimya dersi öğretim programındaki öğrenme çıktılarının Solo taksonomisine göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 238-258. https://doi.org/10.17755/esosder.1517812
• Yaşar, M. D., & Sadi Yılmaz, S. (2020). Analysis, evaluation, and comparison of the 2007, 2013 and 2018 chemistry curriculum learning outcomes based on the revised Bloom’s taxonomy. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(2), 264-278. https://doi.org/10.14686/buefad.590764
• Yıldırım, T. (2022). Kimya derslerinde laboratuvar kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 18(2), 142-155. https://doi.org/10.17244/eku.1125629
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programının 2005, 2015 ve 2018 programlarıyla karşılaştırmalı analizi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, (8)1, 108-142. https://doi.org/10.46452/baksoder.1485390
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakal, İ. H. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli: 2024 ilkokul Türkçe dersi öğretim programı’nın (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi (Journal of Primary Education), 24, 76-88. https://doi.org/10.52105/temeleğitim