A Comparative Study on the Works of Ibn Khaldun and Yusuf Has Hacib

Year 2024, Volume: 7 Issue: 2, 93 - 103, 31.12.2024

Oğuz Demir

Abstract

In this study, Ibn Khaldun's Muqaddime and Yusuf Has Hacib's Kutadgu Bilig are compared and the similarities and differences of the views developed by both thinkers on state and social order are analysed. The aim of the study is to identify the common principles regarding the role of the ruler, the concept of justice, and issues such as the collapse of the state and corruption in the light of the ideas put forward by both thinkers in different historical and cultural contexts, and to reveal the contributions that these principles can offer to contemporary political philosophy. Yusuf Has Hacib's Kutadgu Bilig presents an ideal model of governance based on justice and wisdom for rulers and emphasises the duty of ensuring the welfare of the people and the sustainability of the state. The work conveys the virtues of governance through four main characters with concepts such as justice, happiness, wisdom and the end of life. Ibn Khaldun, on the other hand, analyses the development of societies and the rise and fall cycle of states within the framework of the concept of asabiyyah. In the work, it is argued that states gain strength in periods when solidarity is strong, while weakening asabiyyah leads to the dissolution and collapse of the state. As a result, it has been determined that both thinkers, despite living in different periods and cultural conditions, advocate similar values for the sustainability of the state and the peace of society. Kutadgu Bilig and Muqaddime offer complementary perspectives on issues such as state administration, social solidarity and corruption.

Keywords

State Governance, Asabiyyah, Justice and Wisdom

İbn Haldun ve Yusuf Has Hacib’in Eserleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Abstract

Bu çalışmada, İbn Haldun’un Mukaddime adlı eseri ile Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig’i karşılaştırılarak, her iki düşünürün devlet ve toplum düzenine dair geliştirdiği görüşlerin benzerlikleri ve farklılıkları incelenmiştir. Çalışmanın amacı, her iki düşünürün farklı tarihsel ve kültürel bağlamlarda ortaya koydukları düşünceler ışığında, yöneticinin rolü, adalet kavramı ve devletin yıkılışı ve yozlaşma gibi konulara dair ortak ilkeleri tespit etmek ve bu ilkelerin çağdaş siyaset felsefesine sunabileceği katkıları ortaya koymaktır. Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Bilig adlı eseri, yöneticilere adalet ve bilgelik temelli ideal bir yönetim modeli sunmakta, halkın refahını ve devletin sürdürülebilirliğini sağlama görevini vurgulamaktadır. Eser, dört ana karakter aracılığıyla adalet, mutluluk, bilgelik ve yaşamın sonu gibi kavramlarla yönetim erdemlerini aktarmaktadır. İbn Haldun ise Mukaddime’de toplumların gelişimini ve devletlerin yükseliş-çöküş döngüsünü asabiyet kavramı çerçevesinde analiz etmektedir. Eserde, dayanışmanın güçlü olduğu dönemlerde devletlerin güç kazandığı, zayıflayan asabiyetin ise devletin çözülmesine ve yıkılışına yol açtığı ileri sürülmektedir Sonuç olarak, her iki düşünürün, farklı dönem ve kültürel koşullarda yaşamalarına rağmen, devletin sürdürülebilirliği ve toplumun huzuru için benzer değerleri savundukları tespit edilmiştir. Kutadgu Bilig ve Mukaddime, devlet yönetimi, toplumsal dayanışma ve yozlaşma gibi konularda birbirini tamamlayıcı perspektifler sunmaktadır.

Keywords

Devlet Yönetimi, Asabiyet, Adalet ve Bilgelik

References

• Adalıoğlu, H. H. (2013). Bir siyasetnâme olarak Kutadgu Bilig. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (34), 237-253.
• Arslan, A. (2014). İbn Haldun. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, M. (1987). Kutadgu Bilig’deki toplum ve devlet anlayışı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Dale, S. F. (2018). Marakeş’in portakal ağaçları: İbn Haldun ve insan bilimi. (A. Ay & C. Coşkan, Çev.). Say.
• Ekrem, N. H. (2016). Yûsuf Has Hâcip devrinde Kâşgar. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 13(4), 19-42.
• Findley, C. V. (2008). Dünya tarihindeki Türkler (A. Anadol, Çev.). Timaş Yayınları.
• Fromherz, A. J. (2018). İbn Haldun: Hayatı ve dönemi. (Y. S. İnanç, Çev.). Ketebe Yayınları.
• Irwin, R. (2018). Ibn Haldun: An Intellectual Biography. Princeton University Press.
• İbn Haldun. (2007a). İbn Haldun Mukaddime I. (S. Uludağ, Çev.) Dergâh Yayınları.
• İbn Haldun. (2007b). İbn Haldun Mukaddime II. (S. Uludağ, Çev.) Dergâh Yayınları.
• Kezer, A. (1987). Türk ve Batı kültüründe siyaset kavramı (Vol. 82). Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Lacoste, Y. (2019). İbn Haldun: Tarih biliminin doğuşu (M. Sert, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Mokeev, A. (2016). Yûsuf Has Hâcib Balasagun devrinde Karahanlı Hanedanlığı ve Türk boylarının kimlik arayışı meseleleri. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 13(4), 8-16.
• Uygun, O. (2008). İbn Haldun'un toplum ve devlet kuramı. On İki Levha Yayıncılık.
• Yusuf Has Hacib. (2008). Kutadgu Bilig. (R. R. Arat, Çev.; Ç. Şan & S. T. Yurtsever, Hzr.). Kabalcı.
• Taşdelen, V. (2019). Kutadgu Bilig’in felsefî bağlamı. Milli Folklor, (124), 5-16.
• Kılınç, Z. A. (2022). İbn Haldun’un yönetim biçimleri tasnifi çerçevesinde Kutadgu Bilig’te ideal yönetim modeli. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 309-323.
• Yıldızlı, M. E. (2023). Kutadgu Bilig kahramanları üzerine yeniden düşünmek. Karadeniz Araştırmaları, 20(77), 199-214.