Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Kazanımların Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzu Bağlamında Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 27, 30.06.2022

Hakkı Yazıcı , Abdurrahman Ertürk , Ilhan Kulaca

Öz

Okul dışı öğrenme, öğrenme öğretme sürecinde programda hedeflenen kazanımları gerçekleştirmek amacıyla, sınıf dışında yapılan öğretim etkinlikleri olarak tanımlanabilir. Okul dışı öğrenme ortamları öğrencilere kazandırılması hedeflenen bilgi, beceri ve değerlerle ilgili somut örnekler sunmak veya sınıf içinde yapılan öğretim etkinliklerini genişletmek amacıyla kullanılmaktadır. Bu ortamlar, belli bir plan ve yasal program çerçevesinde ziyaret edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, 2023 Eğitim Vizyon Belgesi doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzu hazırlanarak, programın uygulayıcıları için genel bir çerçeve belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada 2018 yılı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan kazanımlarda, kılavuzda yer alan okul dışı öğrenme ortamlarına yer verilme durumu incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemiyle tasarlanan çalışmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Toplanan veriler, betimsel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma neticesinde; 2018 yılı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki kazanımlarda yer alan açıklamalarda, kılavuzdaki farklı okul dışı öğrenme ortamlarından doğrudan faydalanılması gerektiği ifade edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak programdaki bazı kazanımlarda ise herhangi bir sınıf dışı öğrenme ortamıyla ilgili açıklamanın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Okul Dışı Öğrenme, Öğretim Programı.

Assessment of the Achievements in the Social Studies Curriculum in the Context of the Out-Of-School Learning Environments Guide

Öz

Out-of-school learning can be defined as teaching activities conducted outside the classroom to realise the program's targeted gains in the learning and teaching process. Out-of-school learning environments are used to provide students with information, skills, and values related to students or expand the classroom's teaching activities. These environments must be visited within the framework of a specific plan and legal program. For this purpose, it is aimed to determine the general framework for the practitioners of the program by preparing the Off-School Learning Environments by the Ministry of Education in line with the Ministry of Education in 2023. In the study, 2018 Primary and Secondary School 4th, 5th, 6th and 7th Grade Social Studies Curriculum, the status of out-of-school learning environments in the manual was examined. In the study designed by qualitative research method, document analysis method was used. The data collected were analyzed by the descriptive analysis technique. As a result of the research; In the explanations included in the achievements of the 2018 primary and secondary school 4th, 5th, 6th and 7th grade Social Studies Curriculum, it was concluded that it was stated that different out-of-school learning environments in the guide should be directly utilized. However, in some achievements in the program, it was concluded that there is no explanation of any class learning environment. Based on these results, various recommendations have been developed.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Out-of-School learning, Curriculum

Kaynakça

• Akengin, H. ve Ersoy, F. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde mekânsal öğrenme ortamlarının tarihçesi. R. Sever ve E. Koçoğlu (Ed.), Sosyal bilgiler eğitiminde mekânsal öğrenme ortamları içinde (s. 17-40). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Akınoğlu, O. ve Arslan, Y. (2007). Türkiye’de ortaöğretim öğrencilerinin tarih kavramlarını kazanma durumu ve değerlendirilmesi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (18) , 137-154.
• Altın, B. N. ve Demirtaş, S. (2012). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı eğitim etkinlikleri (Müze ve Arazi Çalışmaları). M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde. (s. 510-543). 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Avcı, G. ve Gümüş, N. (2020). Sınıf dışı eğitime dayalı etkinliklerle işlenen sosyal bilgiler dersine yönelik ilkokul 4. sınıf öğrenci tutumlarının incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 89-106.
• Berberoğlu, E. O., ve Uygun, S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32-42.
• Christie, B., Beames, S., & Higgins, P. (2016). Context, culture and critical thinking: Scottish secondary school teachers’ and pupils’ experiences of outdoor learning. British Educational Research Journal, 42(3), 417-437.
• Çakır, A. (2019). Ortaokul 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan “Küresel Bağlantılar” Öğrenme Alanının Öğretiminde Görsel Materyallerden Yararlanmanın Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Bilim Dalı İstanbul).
• Donaldson, G. W. & Donaldson, L. E. (1958) outdoor education a definition, Journal of Health, Physical Education, Recreation, 29: 5, 17-63.
• Eaton, D. (2000). Cognitive and affective learning in outdoor education. (Doctoral dissertation, Department of Curriculum, Teaching and Learning, University of Toronto).
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171-190.
• Gül, O. K. ve Yorulmaz, E. (2016). Sosyal bilgiler dersi kapsamında okul dışı çevrelerin kullanımı: yatılı çorum arkeoloji müzesinde bir gün. ZfWT, 8 (3), 193-216.
• Gönülcü, K. (2019). Sosyal bilgiler dersinde öğrencilere mini şirketler kurmaları yoluyla girişimcilik becerisinin kazandırılması: Bir eylem araştırması. (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın).
• Karakaş Özür, N., ve Şahin, S. (2017). Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(3), 324-347.
• Metin Göksü, M. (2020). Sınıf dışı öğrenme ortamları: Köy enstitüleri örneği. Turkish History Education Journal, 9(1), ss. 1-16. DOI: 10.17497/tuhed.626781.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi: 10.02.2021.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Okul dışı öğrenme ortamları kılavuzu. https://acikders.ankara.edu.tr/, Erişim Tarihi: 08.02.2021.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2021). 2023 Eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/, Erişim Tarihi: 08.02.2021.
• O'Brien, L. (2009). Learning outdoors: the forest school approach, education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 37(1), 45-60, DOI: 10.1080/03004270802291798.
• Öztürk, T. ve Turan, A. (2015). İlçemizin yerel yöneticileri. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 5(1), 48-59. Öztürk, T. ve Keçe, M. (2015). 7. Sınıf öğrencilerinin bakış açısıyla sosyal bilgiler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (5) , 298-310.
• Priest, S. (1986). Redefining outdoor education: A matter of many relationships. The Journal of Environmental Education, 17:3, 13-15, DOI: 10.1080/00958964.1986.9941413.
• Selanik Ay, T. ve Kurtdede Fidan, N. (2014). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde müzelerden yararlanmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (48) ,69-89. DOI: 10.17755/esosder.39452.
• Şahin, Ç. (2016). Öğretim teknikleri-I. Öğretim ilke ve yöntemleri içinde. A. S. Saraçoğlu ve A. Küçükoğlu(Ed.), ss. 192-229, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Şimşek, A. ve Kaymakçı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin amacı ve kapsamı. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde, A. Şimşek ve S. Kaymakçı (Ed.) ss: 1-13, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tuncel, G., Dolanbay, H. (2019). Sınıf dışı öğretim teknikleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi içinde. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu (Ed.), ss.357-418, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ulusoy, K. ve Gülüm, K .(2015). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin tarih ve coğrafya derslerine yönelik tutumları (Adıyaman örneği). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 149-160.
• Yazıcı, H. ve Ertürk, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programının kimlik çeşitleri bakımından incelenmesi. 2020 Ipcedu E-Kitap İçinde, ss. 187-204, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Yazıcı, F. ve Yıldırım, T. (2017). Okul dışı tarih öğretimi ve sosyal zekâ arasındaki ilişkinin yol analiziyle incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 18/2, 733-755.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. Baskı, Ankara: Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınları.