Abstract
Bu makalede, aydın ve bu kavrama eş anlamlı olarak kullanılan, entelijansiya, entelektüel ve münevver kavramlarını ve toplumsal bir fenomen olarak aydını, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında sağ, muhafazakâr, milliyetçi ve İslamcı aydınların önde gelenlerinden olan Nurettin Topçu ve Necip Fazıl Kısakürek’in aydın düşüncelerini, aydın eleştirilerini, aydına bakışlarındaki ortak noktaları, Türk aydını ve modern Batı entelektüeli üzerinden incelenmiştir. Nurettin Topçu ve Necip Fazıl Kısakürek aydın eleştirilerini; Babıali, sözde aydın-münevver, aydın halk yabancılaşması, aydının Batı taklitçiliği, aydının millet değerlerinden uzaklaşması üzerinden yaparken, Türk aydını ve modern Batı entelektüeli bağlamında birbirine zıt konumlanan kendi ideal aydın kavramsallaştırmalarını da şöyle yapmışlardır: Topçu, ideal aydın kavramsallaştırması olarak Millet Mistiği, büyük mustaripler, büyük ölüler ve millet şehitleri olarak isimlendirirken; Kısakürek ise Yüce’ler, aksiyoncu güzideler, idrak soyluları dimağ işçileri olarak isimlendirdiği aydınları millete rol model olarak gösterir. Topçu ve Kısakürek, bir rol model olarak kendi ideal aydın tasavvurlarını iyilik ve fedakarlıkla donatarak eserlerinde ve söylemlerinde ifade etmişlerdir. Bu iki düşünür, aydını her türlü olumsuzluktan ve çıkar ilişkisinden uzak tasavvur ettikleri için ideal aydın tipine yönelik düşüncelerini kendi kavramsallaştırmalarıyla (Millet Mistiği-Yüce) yeniden isimlendirmişlerdir. Topçu’nun Millet Mistik’lerini, her türlü sosyoekonomik konum ve çıkardan, iktidar ve iktidarla ilişkiden, dünya menfaatlerinden uzak, Kısakürek’in ise Yüce’leri tam devletin merkezinde, bürokraside hatta parlamentoda iktidar olarak konumlandırmış olmaları Türk aydını ve modern Batı entelektüeli üzerinden incelenmiştir.
Keywords
References
- Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aron, R. (1979). Aydınlar Afyonu (Çev. İzzet. Tanju). İstanbul: Tur Yayınları.
- Birkök, M. (2000). Aydınlar ve Bazı Vasıfları. Istanbul Journal of Sociological Studies, C.0. S.26. ss.97-111.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Develioğlu, F. (1993). Osmanlıca -Türkçe Ansiklopedik Lügat (11. Baskı) Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elibol, S. (2006). Bir Muhalif Düşünce Dergisi: Hareket Dergisi. İçinde. T. Bora-M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, C.5: Muhafazakarlık (ss.276-273). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ersoy, M. A. (2016). Safahat, İstanbul: Düzey Kitap.
- Keser, İ. (1986). Tanzimat’tan Cumhuriyet Türkiye’de Aydınlar ve Aydınlar Sosyolojisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Kılıçbay, M. A. (1995). Türk Aydınının Dünyasını Anlamak. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.175-180). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Kısakürek, N. F. (1990). Başmakalelerim 1 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1991b). Tohum (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1995). Başmakalelerim 2 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1996). Çerçeve 4 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999a). Çile (40. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999b). Babıali (8. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2008). Öfke ve Hiciv (7. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010a). İdeolocya Örgüsü (18. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010b). Çerçeve 1 (5.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014a). Büyük Doğu Cemiyeti (2.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014b). Tanrı Kulundan Dileklerim (14. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2016). Çerçeve 3 (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3 (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınlar.
- Meriç, C. (1997). Mağaradakiler (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nişanyan, S. (2012). Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü (6. Baskı). İstanbul: Everest Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2014, 12 Ocak). Dreyfus Davası. Milliyet Gazetesi. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/dreyfus-olayi-1820648
- Özcan, Z. (2006). Sosyo-Kültürel Fenomen Olarak Entelektüeller. Doğu Batı- Düşünce Dergisi, C.9. S.36. ss.35-62.
- Özlem, D. (1995). Felsefe Geleneğimiz ve Aydınımız. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.205-214). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Püsküllüoğlu, A. (2015). Türkçe Sözlük (2. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Sami, Ş. (2012). Kamus-ı Türkî (2. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Topçu. N. (1998). Kültür ve Medeniyet (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2008). İslam ve İnsan- Mevlânâ ve Tasavvuf (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010a). İradenin Davası- Devlet ve Demokrasi (3. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010b). Türkiye’nin Maarif Davası (6. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2016). Ahlak Nizamı (9. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017a). Millet Mistikleri (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017b). Büyük Fetih (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018a). Yarınki Türkiye (17. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018b). Mehmet Akif (11. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018c). Amerikan Mektupları- Düşünen Adam Aramızda (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ülgener, S. F. (1983). Zihniyet Aydınlar ve İzm’ler (1. Baskı). Ankara: Mayaş Yayınları.
Abstract
References
- Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aron, R. (1979). Aydınlar Afyonu (Çev. İzzet. Tanju). İstanbul: Tur Yayınları.
- Birkök, M. (2000). Aydınlar ve Bazı Vasıfları. Istanbul Journal of Sociological Studies, C.0. S.26. ss.97-111.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Develioğlu, F. (1993). Osmanlıca -Türkçe Ansiklopedik Lügat (11. Baskı) Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elibol, S. (2006). Bir Muhalif Düşünce Dergisi: Hareket Dergisi. İçinde. T. Bora-M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, C.5: Muhafazakarlık (ss.276-273). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ersoy, M. A. (2016). Safahat, İstanbul: Düzey Kitap.
- Keser, İ. (1986). Tanzimat’tan Cumhuriyet Türkiye’de Aydınlar ve Aydınlar Sosyolojisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Kılıçbay, M. A. (1995). Türk Aydınının Dünyasını Anlamak. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.175-180). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Kısakürek, N. F. (1990). Başmakalelerim 1 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1991b). Tohum (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1995). Başmakalelerim 2 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1996). Çerçeve 4 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999a). Çile (40. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999b). Babıali (8. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2008). Öfke ve Hiciv (7. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010a). İdeolocya Örgüsü (18. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010b). Çerçeve 1 (5.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014a). Büyük Doğu Cemiyeti (2.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014b). Tanrı Kulundan Dileklerim (14. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2016). Çerçeve 3 (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3 (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınlar.
- Meriç, C. (1997). Mağaradakiler (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nişanyan, S. (2012). Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü (6. Baskı). İstanbul: Everest Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2014, 12 Ocak). Dreyfus Davası. Milliyet Gazetesi. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/dreyfus-olayi-1820648
- Özcan, Z. (2006). Sosyo-Kültürel Fenomen Olarak Entelektüeller. Doğu Batı- Düşünce Dergisi, C.9. S.36. ss.35-62.
- Özlem, D. (1995). Felsefe Geleneğimiz ve Aydınımız. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.205-214). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Püsküllüoğlu, A. (2015). Türkçe Sözlük (2. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Sami, Ş. (2012). Kamus-ı Türkî (2. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Topçu. N. (1998). Kültür ve Medeniyet (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2008). İslam ve İnsan- Mevlânâ ve Tasavvuf (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010a). İradenin Davası- Devlet ve Demokrasi (3. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010b). Türkiye’nin Maarif Davası (6. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2016). Ahlak Nizamı (9. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017a). Millet Mistikleri (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017b). Büyük Fetih (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018a). Yarınki Türkiye (17. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018b). Mehmet Akif (11. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018c). Amerikan Mektupları- Düşünen Adam Aramızda (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ülgener, S. F. (1983). Zihniyet Aydınlar ve İzm’ler (1. Baskı). Ankara: Mayaş Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology |
| Journal Section | Analysis |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2022 |
| Submission Date | April 21, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022 |
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sosyal ve beşeri bilimler alanında yapılan özgün çalışmalara zemin hazırlamayı esas alan disiplinler arası bir akademik dergidir. Sosyal ve beşeri bilimler alanında farklı disiplinlerdeki bağımsız bilim insanlarının birlikteliğiyle 2018 Yılında kurulmuş olan derginin bütün sayılarının elektronik formda yayımlanması kararlaştırılmıştır. Derginin resmi ya da resmi olmayan herhangi bir kurum, kuruluş veya grupla bağı yoktur. Derginin yayımlanması için fikirleri ve emekleriyle destek veren bütün bilim insanlarının ortak maksadı sosyal ve beşeri bilimler sahasında çalışanların akademik gelişimlerine katkıda bulunmakla beraber sosyal ve beşeri bilimlerin topluma daha fazla fayda sağlamaları için yeni imkanlar aramaktır.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi”nin (J-SCS) yayın dili Türkçe ve İngilizce’dir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” (J-SCS) sadece elektronik ortamda www.toplumvekultur.com ve dergipark.org.tr üzerinden yayımlanır, açık erişim politikasını benimser. Dergi Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez çıkar.
Yayınlar için eser sahiplerinden herhangi bir ücret alınmaz, editörlere, yayın kuruluna ve hakemlere ve eser sahiplerine herhangi bir ücret ödenmez. Dergide yayımlanması için iletişim adresine makale gönderen yazarların telif hakkı ile ilgili bu açıklamayı okuyup onayladığı kabul edilir.
“Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip bütün araştırmacıların çalışmalarına açıktır. Birinci yazarı “doktor” veya “doktora öğrencisi” olan makalelerin ikinci, üçüncü ve dördüncü yazarlarının “doktor” veya “doktora öğrencisi” unvanına sahip olması zorunlu değildir. Bir makalede en fazla dört yazar ismi bulunabilir. Yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmış olan makaleler editör incelemesinden geçtikten sonra hakem incelemesine sunulur. Hakemler makalede düzeltme isteyebilir, doğrudan ret veya kabul edebilir. Hakem değerlendirmesi sonu ret edilen makaleler için yazarı tarafından üçüncü bir hakem değerlendirmesi istenebilir, editör bu talebi uygun görürse makale üçüncü bir hakeme gönderilir. İki hakemden birinin kabul, diğerinin ret verdiği durumlarda ise editör makaleyi kabul ya da ret edebilir yahut üçüncü bir hakemden değerlendirme isteyebilir.
Daha önce başka bir yazılı kaynakta yayımlanmış veya değerlendirme aşamasında olan eserler “Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi” yayın sürecine kabul edilmezler. Yayımlanan yazılar ile ilgili bütün etik ve yasal sorumluluk yazarlarına aittir.