Abstract
Bu makalede, aydın ve bu kavrama eş anlamlı olarak kullanılan, entelijansiya, entelektüel ve münevver kavramlarını ve toplumsal bir fenomen olarak aydını, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında sağ, muhafazakâr, milliyetçi ve İslamcı aydınların önde gelenlerinden olan Nurettin Topçu ve Necip Fazıl Kısakürek’in aydın düşüncelerini, aydın eleştirilerini, aydına bakışlarındaki ortak noktaları, Türk aydını ve modern Batı entelektüeli üzerinden incelenmiştir. Nurettin Topçu ve Necip Fazıl Kısakürek aydın eleştirilerini; Babıali, sözde aydın-münevver, aydın halk yabancılaşması, aydının Batı taklitçiliği, aydının millet değerlerinden uzaklaşması üzerinden yaparken, Türk aydını ve modern Batı entelektüeli bağlamında birbirine zıt konumlanan kendi ideal aydın kavramsallaştırmalarını da şöyle yapmışlardır: Topçu, ideal aydın kavramsallaştırması olarak Millet Mistiği, büyük mustaripler, büyük ölüler ve millet şehitleri olarak isimlendirirken; Kısakürek ise Yüce’ler, aksiyoncu güzideler, idrak soyluları dimağ işçileri olarak isimlendirdiği aydınları millete rol model olarak gösterir. Topçu ve Kısakürek, bir rol model olarak kendi ideal aydın tasavvurlarını iyilik ve fedakarlıkla donatarak eserlerinde ve söylemlerinde ifade etmişlerdir. Bu iki düşünür, aydını her türlü olumsuzluktan ve çıkar ilişkisinden uzak tasavvur ettikleri için ideal aydın tipine yönelik düşüncelerini kendi kavramsallaştırmalarıyla (Millet Mistiği-Yüce) yeniden isimlendirmişlerdir. Topçu’nun Millet Mistik’lerini, her türlü sosyoekonomik konum ve çıkardan, iktidar ve iktidarla ilişkiden, dünya menfaatlerinden uzak, Kısakürek’in ise Yüce’leri tam devletin merkezinde, bürokraside hatta parlamentoda iktidar olarak konumlandırmış olmaları Türk aydını ve modern Batı entelektüeli üzerinden incelenmiştir.
Keywords
References
- Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aron, R. (1979). Aydınlar Afyonu (Çev. İzzet. Tanju). İstanbul: Tur Yayınları.
- Birkök, M. (2000). Aydınlar ve Bazı Vasıfları. Istanbul Journal of Sociological Studies, C.0. S.26. ss.97-111.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Develioğlu, F. (1993). Osmanlıca -Türkçe Ansiklopedik Lügat (11. Baskı) Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elibol, S. (2006). Bir Muhalif Düşünce Dergisi: Hareket Dergisi. İçinde. T. Bora-M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, C.5: Muhafazakarlık (ss.276-273). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ersoy, M. A. (2016). Safahat, İstanbul: Düzey Kitap.
- Keser, İ. (1986). Tanzimat’tan Cumhuriyet Türkiye’de Aydınlar ve Aydınlar Sosyolojisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Kılıçbay, M. A. (1995). Türk Aydınının Dünyasını Anlamak. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.175-180). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Kısakürek, N. F. (1990). Başmakalelerim 1 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1991b). Tohum (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1995). Başmakalelerim 2 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1996). Çerçeve 4 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999a). Çile (40. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999b). Babıali (8. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2008). Öfke ve Hiciv (7. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010a). İdeolocya Örgüsü (18. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010b). Çerçeve 1 (5.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014a). Büyük Doğu Cemiyeti (2.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014b). Tanrı Kulundan Dileklerim (14. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2016). Çerçeve 3 (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3 (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınlar.
- Meriç, C. (1997). Mağaradakiler (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nişanyan, S. (2012). Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü (6. Baskı). İstanbul: Everest Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2014, 12 Ocak). Dreyfus Davası. Milliyet Gazetesi. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/dreyfus-olayi-1820648
- Özcan, Z. (2006). Sosyo-Kültürel Fenomen Olarak Entelektüeller. Doğu Batı- Düşünce Dergisi, C.9. S.36. ss.35-62.
- Özlem, D. (1995). Felsefe Geleneğimiz ve Aydınımız. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.205-214). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Püsküllüoğlu, A. (2015). Türkçe Sözlük (2. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Sami, Ş. (2012). Kamus-ı Türkî (2. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Topçu. N. (1998). Kültür ve Medeniyet (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2008). İslam ve İnsan- Mevlânâ ve Tasavvuf (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010a). İradenin Davası- Devlet ve Demokrasi (3. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010b). Türkiye’nin Maarif Davası (6. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2016). Ahlak Nizamı (9. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017a). Millet Mistikleri (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017b). Büyük Fetih (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018a). Yarınki Türkiye (17. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018b). Mehmet Akif (11. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018c). Amerikan Mektupları- Düşünen Adam Aramızda (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ülgener, S. F. (1983). Zihniyet Aydınlar ve İzm’ler (1. Baskı). Ankara: Mayaş Yayınları.
Abstract
References
- Akalın, Ş. H. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aron, R. (1979). Aydınlar Afyonu (Çev. İzzet. Tanju). İstanbul: Tur Yayınları.
- Birkök, M. (2000). Aydınlar ve Bazı Vasıfları. Istanbul Journal of Sociological Studies, C.0. S.26. ss.97-111.
- Çağbayır, Y. (2017). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Develioğlu, F. (1993). Osmanlıca -Türkçe Ansiklopedik Lügat (11. Baskı) Ankara: Aydın Kitabevi.
- Elibol, S. (2006). Bir Muhalif Düşünce Dergisi: Hareket Dergisi. İçinde. T. Bora-M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, C.5: Muhafazakarlık (ss.276-273). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ersoy, M. A. (2016). Safahat, İstanbul: Düzey Kitap.
- Keser, İ. (1986). Tanzimat’tan Cumhuriyet Türkiye’de Aydınlar ve Aydınlar Sosyolojisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Kılıçbay, M. A. (1995). Türk Aydınının Dünyasını Anlamak. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.175-180). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Kısakürek, N. F. (1990). Başmakalelerim 1 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1991b). Tohum (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1995). Başmakalelerim 2 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1996). Çerçeve 4 (1. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999a). Çile (40. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (1999b). Babıali (8. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2008). Öfke ve Hiciv (7. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010a). İdeolocya Örgüsü (18. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2010b). Çerçeve 1 (5.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014a). Büyük Doğu Cemiyeti (2.Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2014b). Tanrı Kulundan Dileklerim (14. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Kısakürek, N. F. (2016). Çerçeve 3 (5. Baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
- Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3 (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınlar.
- Meriç, C. (1997). Mağaradakiler (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nişanyan, S. (2012). Sözlerin Soyağacı, Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü (6. Baskı). İstanbul: Everest Yayınları.
- Ortaylı, İ. (2014, 12 Ocak). Dreyfus Davası. Milliyet Gazetesi. https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/dreyfus-olayi-1820648
- Özcan, Z. (2006). Sosyo-Kültürel Fenomen Olarak Entelektüeller. Doğu Batı- Düşünce Dergisi, C.9. S.36. ss.35-62.
- Özlem, D. (1995). Felsefe Geleneğimiz ve Aydınımız. İçinde S. Şen (Ed.), Türk Aydını ve Kimlik Sorunu (ss.205-214). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Püsküllüoğlu, A. (2015). Türkçe Sözlük (2. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Sami, Ş. (2012). Kamus-ı Türkî (2. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Topçu. N. (1998). Kültür ve Medeniyet (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2008). İslam ve İnsan- Mevlânâ ve Tasavvuf (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010a). İradenin Davası- Devlet ve Demokrasi (3. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2010b). Türkiye’nin Maarif Davası (6. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2016). Ahlak Nizamı (9. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017a). Millet Mistikleri (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2017b). Büyük Fetih (15. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018a). Yarınki Türkiye (17. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018b). Mehmet Akif (11. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Topçu. N. (2018c). Amerikan Mektupları- Düşünen Adam Aramızda (5. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Ülgener, S. F. (1983). Zihniyet Aydınlar ve İzm’ler (1. Baskı). Ankara: Mayaş Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sociology |
| Journal Section | Analysis |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 19, 2022 |
| Publication Date | June 30, 2022 |
| Submission Date | April 21, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022 Issue: 9 |
“Journal of Social and Cultural Studies” (J-SCS) is published in Turkish and English. “Journal of Social and Cultural Studies” (J-SCS) is published only in electronic form through its website and adopts open access policy. The journal is published twice a year, in June and December. No fees are charged for publications, no fees are paid to the editors, the editorial board and the referees and their owners. It is accepted that the authors who submit articles to the contact address for publication in the journal should read and acknowledge this copyright statement.
“Journal of Social and Cultural Studies” is open to the work of all researchers who have the title “PhD” or “PhD student”. It is not obligatory that the second, third and fourth authors of the article have the title “PhD” or “PhD student”. An article should has been written by max. four authors. The articles prepared in accordance with the writing rules are presented to the referee for review after they have passed the editorial review. The reviewer may ask for a correction to the article, directly refuse or accept it. For the articles declined as a result of the reviewer evaluation, a second reviewer may be requested by the author, If the editors’ board finds that the request is appropriate, the article will be sent to a second reviewer.
The articles previously published in another publication or in the evaluation stage by another publication are not accepted into “Journal of Social and Cultural Studies” publication process. All the ethical and legal responsibilities related to the published articles belong to the authors.