KANSER TANISI ALMIŞ OLAN BİREYLERE BAKIM VEREN HASTA YAKINLARININ BAKIM VERME YÜKÜ İLE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Year 2016, Volume: 1 Issue: 1, 99 - 116, 09.08.2016

Zeliha Koç Zeynep Sağlam Tuba Çınarlı

Abstract

Amaç: Bu çalışma kanser tanısı almış bireylere bakım veren hasta yakınlarının bakım verme yükü ile etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel olarak planlanmıştır. Metod: 18.09.2012-31.12.2012 tarihleri arasında bir hastanenin kemoterapi ünitesinde tedavi görmekte olan toplam 170 hasta ve yakını araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler hasta ve yakınlarının sosyo-demografik ve klinik özelliklerini belirlemeye yönelik 37 sorudan oluşan anket formu ile Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bakım Verme Yükü Ölçeği, Zarit ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş, geçerlilik ve güvenilirliği İnci ve Erdem tarafından yapılmıştır. Bu ölçek 22 ifadeden oluşan, puanlaması 0’dan 4’e kadar değişen likert tipi bir ölçektir. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nden alınabilecek en düşük puan 0, en yüksek puan 88’dir. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik hesaplaması, One-way ANOVA, student t testi, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır.
Bulgular: Hastaların %48.2’sini kadınların, %51.8’ini erkeklerin; bakım verenlerin %70.0’ını kadınların, %30.0’ını erkeklerin oluşturduğu belirlenmiştir. Hastaların %20.6’sının meme kanseri tanısı aldığı, %37.1’inin evre I olduğu, hastalığa bağlı olarak %71.2’sinin yorgunluk, %48.2’sinin bulantı semptomları yaşadığı belirlendi. Bakım verenlerin Bakım Verme Yükü Ölçek puan ortalaması 55.6±13.0 olup, %48.8’inin orta bakım yüküne, %38.8’inin ağır bakım yüküne sahip olduğu görüldü.

Sonuçlar: Elde edilen bulgular doğrultusunda bakım verenlerin sosyal ve duygusal yönden orta ve ağır düzeyde sıkıntı yaşadıkları belirlendi. Klinik Katkı: Kemoterapi servisinde çalışan hemşireler, hasta yakınlarının bakım verme yükü için bir risk oluşturabilecek sosyo-demografik özelliklerini, mali zorluklarını, bakım verilen faaliyetlerin kapsamını ve aile ilişkilerindeki değişimleri
tanılamalıdırlar.