Türkiye Ekonomisinde Tarım ve Sanayi İhraç Ürünlerinin Ekonomik Büyümeye Katkısı

Year 2024, , 615 - 632, 26.04.2024

Mehmet Akif Kara , Tuba Aksu , Şule Tanış

https://doi.org/10.21547/jss.1383865

Cited By: 1

Abstract

Ekonomik büyüme, ekonomik refahın en önemli belirleyicilerindendir. Ekonomik büyümeyi etkileyen faktörler arasında dış ticaret kritik bir rol oynamaktadır. Dış ticaretin önemi klasik iktisat öncesi dönemden bu yana vurgulanmıştır. İhracat artışı gerçekleştiğinde ekonomide faktör verimliliğindeki artıştan, ölçek ekonomilerinden ve pozitif dışsallıklardan elde edilen kazançlar artmakta, döviz sıkıntısı giderilerek ara ve yatırım malları ithalatı kolaylaşmakta ve yeni teknolojilerin sağlanması gibi geniş bir perspektiften ülke ekonomisini olumlu yönde etkilemektedir. Ülkelerin kritik ihraç mal ürünlerinde uzmanlaşmaları ve ihraç mal gruplarını çeşitlendirmeleri son dönemde araştırmacıların üzerinde durduğu konulardan biri olarak dikkat çekmektedir. İhracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki geçmişten günümüze teorik ve uygulamalı literatürün tartıştığı temel konulardan biri olup bu çalışmada da ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki tartışmalar incelenerek sektörel ihracatın ekonomik büyümeye katkısı belirlenmeye çalışılacaktır. Bu çerçevede bu çalışmada tarım ve sanayi ihraç ürünlerinin Türkiye ekonomisinin büyümesine katkısını belirlemek amacıyla VAR ve Johansen Eş bütünleşme Analiz kullanılmıştır. Çalışmada bağımlı değişken olarak Kişi Başına Düşen GSYİH, bağımsız değişken olarak ise Gayri Safi Sermaye Oluşumu, İşgücüne Katılım Oranı, Ar-Ge Harcaması/GSYİH ve Tarım ve İmalat Sanayi İhracat verileri kullanılmıştır. Bu veriler Dünya Bankası ve TÜİK veri tabanlarından temin edilmiştir. Çalışma sonucunda tarım ve imalat sanayi ürünleri ihracatının ekonomik büyümeyi pozitif olarak etkilediği ancak sanayi ürünleri ihracatının ekonomik büyümeye katkısının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Türkiye, İhracat, Tarımsal İhracat, İmalat Sanayi İhracatı

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm

Contibution Of Agricultural And Industrial Export Products To Economic Growth In Turkey's Economy

Abstract

Economic growth is one of the most important determinants of economic welfare. Foreign trade plays a critical role among the factors affecting economic growth. The importance of foreign trade has been emphasized since the pre-classical economics period. When exports increase, it affects the country's economy from a wide perspective, from the increase in factor productivity in the economy to the increase in gains from economies of scale and positive externalities, from the mitigating of foreign exchange shortages to the facilitation of imports of intermediate and investment goods, from the reduction in production costs in export sectors to the provision of new technologies. Countries' specialization in critical export commodities and diversification of export commodity groups is one of the issues that researchers have recently focused on. The relationship between exports and economic growth is one of the main issues discussed in the theoretical and applied literature from past to present. This study analyses the debate between exports and economic growth and tries to determine the contribution of sectoral exports to economic growth. In this framework, VAR and Johansen Co-integration Analysis are used in this study to determine the contribution of agricultural and industrial export products to the growth of Türkiye economy. In the study, GDP Per Capita was used as the dependent variable and Gross Capital Formation, Labour Force Participation Rate, R&D Expenditure/GDP and Agriculture and Manufacturing Industry Export data were used as independent variables. These data were obtained from World Bank and TÜİK databases. As a result of the study, it is determined that exports of agricultural and manufacturing industry products positively affect economic growth, but the contribution of exports of industrial products to economic growth is higher.

Keywords

Türkiye, Exports, Agricultural Exports, Manufacturing Exports

References

• Ahmad, D., Afmad, M., and Khan, U. (2017). Impact of exports on economic growth empiricial evidence of pakistan, International Journal Of Applied Of Economic Studies, 5(2), 1-10.
• Aktaş, C. (2009). Türkiye’nin ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 35-47.
• Bilgin, C. & Sahbaz, A. (2009). Türkiye’de büyüme ve ihracat arasındaki nedensellik ilişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
• Bishak, S. & Ashkan, M. (2014). The effects of ındustrial exports on economic growth, Economic Journal, 11(2014), 5-16.
• Cuddington, J., Ludema, R. and Jayasuriya, S. (2002). Prebisch-singer eedux, U.S. Internatıonal Trade Commıssıon, No. 2002-06-A.
• Dawson, P. J. (2005). Agricultural exports and economic growth ın less development countries, Agricultural Economics, 33(2), 145-152.
• Demirhan, E. (2005). Büyüme ve ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 75-88.
• Emami, K. and Mahdi, A. (2011). Industrial goods exports and ındustry sector growth in Iran”, Journal of Economic Modeling, 1(2011), 145-160.
• Erkök Yılmaz, Ş. (2016). Dış ticaret kuramlarının evrimi, Ankara: Efil Yayınevi.
• Ersungur, Ş. M. & Doru, Ö. (2014). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik kalkınma ilişkisinin ekonometrik analizi: 1980-2010. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 225-240.
• Farada, M. Z. (2012). Contribution of agricultural exports to economic growth ın Pakistan, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 6(1), 133-146.
• Fosu, A. K. (1990). Export composition and the ımpact of exports on economic growth of developing economies, Economics Letters, 34(1), 67-71.
• Greenaway, D. and Milner, C. (1993). Trade and ındustrial policy ın developing countries: A manual of analysis, London: Macmillan.
• Gregory A. W. and Hansen B. E. (1996). Residual-based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126.
• Grossman, G. and Helpman, E. (1991). Quality ladders ın the global economy, Cambridge MA, MIT Press.
• Güven, E. T. A. (2021). İhracata dayalı büyüme modeli: Türkiye örneği (1980- 2020). Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 63-70.
• Hatemi- J, A. (2002). Export performance and economic growth nexus in Japan: A bootstrap approach, Japan and The World Economy, 14(2002), 25- 33.
• Hossian, M. A. and Karunaratne, N. D. (2001). On export-led growth: ıs manufacturıng exports a new engıne of growth for Bangladesh?. Discussion Paper, 4072, 1-20.
• Hüseyin, M. and Karunaratne, N. D. (2004). Exports and economıc growth ın Bangladesh: Has manufacturing exports become a new engine of export-led growth?, The International Trade Journal, 18(4), 302-334.
• İstanbul Maden ve Metaller İhracatçılar Birliği, 2023. Ekonomi ve ihracat verileri bülteni, Nisan Ayı Raporu. İyibozkurt, E. (2014). Uluslararası iktisat politikası. Dağdemir, E. (Ed.). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kaushik K.K., Arbenser L. N. and Klein K. K. (2008). Export growth, export ınstability, ınvestment and economic growth in India: A time series analysis, The Journal of Developing Areas. 41 (2), 155-170.
• Kılavuz, E. and Topçu, A. B. (2012). Export and economic growth in the case of the manufacturing ındustry: Panel data analysis of developing countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(2), 201-215.
• Kopuk, E. & Meçik, O. (2020). Türkiye’de imalat sanayi ve tarım sektörlerinin ekonomik büyüme üzerine etkisi: 1998-2020 dönemi analizi, Yönetim ve Ekonomi, 27(2), 263-274.
• Korkmaz, A. & Aydın, A. (2015). Türkiye’de dış ticaret-ekonomik büyüme ilişkisi: Nedensellik analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(3), 47-76.
• Kurt, S. & Terzi, H. (2007). İmalat sanayi dış ticareti verimlilik ve ekonomik büyüme ilişkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.
• Küçükaksoy, İ., Çifçi, İ. & Özbek, R. İ. (2015). İhracata dayalı büyüme hipotezi: Türkiye uygulaması, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 691-720.
• Lai, A., Lai, M. and Bujang, I. (2016). The heckscher-ohlin versus linder’s theory: Evidence from malaysian exports. Journal Of Business And Rrtail Management Research, 10(2), 85-93.
• Levin, A. & Raut, L.K. (1997). Complementarities between exports and human capital in economic growth: Evidence from the semi-ındustrialized countries, Economic Development and Cultural Change, 46, 155-174.
• Lopez, A. and S. Dawson, (2010). Agricultural exports and economic growth in developing countries: A panel cointegration approach. Journal Of Agricultural Economics, 61(3), 565-583.
• Mehrara, M. and Baghbanpour, J. (2016). The contribution of ındustry and agriculture exports to economic growth: The case of developing countries, World Scientific New, 46(2016), 100-111.
• Önder, K. & Hatırlı, S. A. (2014). Türkiye’de imalat sanayi ihracatı ve büyüme ilişkisinin iktisadi analiz. Journal Of Yaşar University, 9(34), 5851-5869.
• Özcan, H. A. (1998). Dünden bugüne dış ticaretimizdeki gelişmeler’, Dış Ticaret Dergisi, Sayı: Özel Sayı, 41-76.
• Özkardeş, L. (2015). Cumhuriyetin ilk yılları ve 1929 ekonomik buhranında dış ticaretin yönetimi, Gümrük ve Ticaret Dergisi,6 (2015), 24-34.
• Parida, P. C. and Sahoo, P. (2007). Export-led growth ın South Asia: A panel cointegration analysis. International Economic Journal, Taylor & Francis Journal, 21(2), 155-175.
• Ponnusamy, S., (2022). Export specialization, trade liberalization and economic growth: A synthetic control analiysis, Empirical Economics, 63(2022), 637-669.
• Posner, M. V. (1961). International trade and technical change, Oxford Economic Papers, New Series. 13(3), 323-341.
• Ruffin, R. J. (1940). The missing link: The ricardian approach to factor endowments theory of trade, The American Econımic Review, 78(4), 759-772.
• Sandalcılar, A. (2012). Türkiye’de tarımsal ihracat, tarım dışı ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin nedensellik analizi, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 49(570), 65.
• Sannassee, R. V., Seetanah, B. and Lamport, M. J. (2014). Export diversification and economic growth: The case of mauritius, World Trade Organization, Triptik Publication, Switzerland.
• Savrul, B., Özel, H. & Kılıç, C. (2013). Osmanlı’nın son döneminden günümüze Türkiye’de dış ticaretin gelişimi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(1), 55-78.
• Sebastian, A. M. (1983). The product life cycle theory: Empirical evidence, Journal Of International Business Studies, 14(3), 95-105.
• Seetanah, B., Sannassee, R. V. and Lamport, M. J. (2014). Export diversification and economic growth: The case of Mauritius. Challenges and Opportunities: Case Studies Presented by WTO Chair-Holders (pp. 11-23). Geneva: World Trade Organization.
• Sertic, M. B., Vuckovic, V. and Peric, B. S. (2015). Determinants of manufacturing industry exports ın european union member states: A panel data analysis, Economic Research-Ekonomska Istrazivanja, 28(1), 384-397.
• Sezgin, Ş. (2009). Türkiye’de 1990-2006 yılları arasında dış ticaret - ekonomik büyüme ilişkisi, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(25), 175-190.
• Shan, S. W. A. H. M. A., and Farooq, R. M. A. (2015). Agricultural export and economic growth: A case study of Pakistan. Public Policy and Administration Research, 5(8), 87-97.
• Tingvall, P. G. and Ljungwall, C. (2012). Is china different? a meta-analysis of export-led growth. Economic Letters, 115(2012), 177-179.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2021), Dış Ticaret İstatistikleri Aralık 2021 Bülteni, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Foreign-Trade-Statistics-December-2021-45535(11.06.2023)
• Ünlü, H. & Bozdağ, H. (2015). Yapısal kırılma durumunda imalat sanayi ihracatı ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. International Journal of Social Sciences and Education Research,2(1), 92-102.
• Vohra, R. (2001). Export and economic growth: Further time series evidence from less-developed countries, International Advances in Economic Research, Springer; International Atlantic Economic Society, vol. 7(3), 345-350.
• Zapata, A., Arrazola, M. and Hevia, J. (2023). Determinants of high-tech exports: New evidence from OECD countries, Journal of the Knowledge Economy, 1-15.