The Tradition of Taking a Bundle to the Henna Night in Türkiye and Its Social Function

Year 2025, Volume: 24 Issue: 1, 110 - 119, 28.01.2025

Mustafa Eren

https://doi.org/10.21547/jss.1525142

Abstract

It is clear that traditions are born out of a need and are aimed at a certain purpose and belief. Today, it is seen that many traditions that seem meaningless to us actually have aspects that keep people together, make them happy and shape the future. It is known that every society has its own traditions regarding marriage, which is one of the three important stages of life, along with birth and death. The traditions applied in these stages are generally related to getting used to these new periods, abundance and protection from evil. Marriage refers to a wide process that extends from meeting to wedding and even after the wedding. There are methods and rituals that come from tradition at every stage of marriage. Turkish geography has a rich content in terms of marriage traditions. One of these traditions is the tradition of taking a bundle, which is seen in almost every region of Türkiye. It is seen that the tradition of taking a bundle for the purpose of exchanging gifts and getting closer is applied at almost every stage of marriage, from asking for the girl's hand in marriage to the wedding. This tradition, which is quite widespread and comprehensive, has a special place and importance in henna nights. The bundles taken from the girl's house to the boy's house at henna nights have turned into folk dances based on entertainment. In these games, both the foundations of the new family are laid and the kinship ties between the families of the girl and the boy are tried to be strengthened. This tradition has functions such as entertaining, teaching social and moral rules, maintaining socially accepted patterns of behavior. In this study, the methods and rituals of taking a bundle, which is one of the marriage traditions, and especially the bundle taken from the girl's house to the boy's house on the henna night, in different regions of Türkiye were researched and examined together with their functions. The examples examined were obtained from data in the literature on the subject, personal observations and resource persons.

Keywords

Marriage, Wedding, Bundle Take Away, Henna Night

Türkiye’de Kına Gecesi Bohça Götürme Geleneği ve Toplumsal İşlevi

Abstract

Geleneklerin bir ihtiyaçtan doğduğu ve belli bir amaca, inanışa yönelik olduğu açıktır. Bugün bize anlamsız gibi gelen birçok geleneğin aslında başlangıçta insanları bir arada tutan, mutlu eden, geleceğin şekillenmesini sağlayan yönlerinin olduğu görülmektedir. Doğum ve ölümün yanında hayatın üç önemli aşamasından biri olan evlenme ile ilgili her toplumun kendine has geleneklerinin olduğu bilinmektedir. Bu aşamalarda uygulanan gelenekler genellikle yeni girilen bu dönemlere alışma, bereket ve kötülüklerden korunma ile ilgilidir. Evlenme, tanışmadan düğüne ve hatta düğünden sonrasına kadar uzanan geniş bir süreci ifade eder. Evlenmenin her aşamasında gelenekten gelen usuller ve ritüeller yer alır. Türk coğrafyası, evlenme gelenekleri açısından zengin bir içeriğe sahiptir. Bu geleneklerden bir tanesi Türkiye’nin hemen her yöresinde görülen bohça götürme geleneğidir. Hediyeleşmek ve yakınlaşmak amaçlı bohça götürme geleneğinin evlenmenin kız istemeden düğüne kadar hemen her aşamasında uygulandığı görülmektedir. Oldukça yaygın ve geniş kapsamlı bu geleneğin kına gecelerinde ayrı bir yeri ve önemi vardır. Kına gecelerinde kız evinden erkek evine götürülen bohçalar, eğlence temelli halk oyunlarına dönüşmüştür. Bu oyunlarda hem yeni kurulacak ailenin temelleri atılır hem de kız ve erkek tarafının aileleri arasındaki akrabalık bağları güçlendirilmeye çalışılır. Bu geleneğin eğlendirme, sosyal ve ahlaki kuralları öğretme, toplum tarafından kabul edilmiş davranış örüntülerini sürdürme gibi işlevleri vardır. Bu çalışmada, evlenme geleneklerinden birisi olan bohça götürmenin ve özellikle kına gecesinde kız evinden erkek evine götürülen bohçanın Türkiye’nin farklı bölgelerindeki usulleri ve ritüelleri işlevleriyle beraber araştırılıp incelenmiştir. İncelenen örnekler konuya yönelik literatürdeki verilerden, kişisel gözlemlerden ve kaynak kişilerden elde edilmiştir.

Keywords

Evlenme, Düğün, Bohça Götürme, Kına Gecesi

References

• Aker, S. (2017). Sivas düğün adetleri ve düğün giyimleri. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Akgün, S. (2020). Geleneğin geleceğe aktarımında evlilik öncesi âdetler: Bursa şehri kına gecesi tavuk alma örneği. SUTAD (48), 155-171. https://doi.org/10.21563/sutad.856457
• Arsunar, F. (1962). Gaziantep folkloru. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Artun, E. (2009). Türk halkbilimi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Aşkun, V. C. (2006). Sivas folkloru I, II. Sivas: Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Bascom, W. R. (2005). Folklorun dört işlevi. (Çalış, F. Çev.). Oğuz, M. Ö ve Gürçayır, S. (Ed.). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar 2. (s. 125-151). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Çalışkan, Ş. S. E. (2019). Bartın’da düğün geleneklerinin dünü ve bugünü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 8(1), 413-445.
• Erdem, H. K. (1948). Kütahya düğünleri. Kütahya: Kütahya İl Basımevi.
• Eren, M. (2022). Ulubey (Ordu) yöresinden örneklerle Türk halk kültürü. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• Hobsbawm, E., Ranger, T. (2006). Geleneğin icadı. (Şahin, M. M. Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• İşbakan, A. (2004). Haydar’dan Ramazan’a Ordu’da bir köy. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Komisyon. (1998). Dünden bugüne Reşadiye. Ankara: Reşadiye Kaymakamlığı Köylere Hizmet Birliği Yayınları.
• Koşay, H. Z. (1944). Türkiye Türk düğünleri üzerine mukayeseli malzeme. Ankara: Maarif Matbaası.
• Melikoğlu, A. (2018). Giresun ili halkbilim monografisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Muallim Hasan Basri. (1979). Anadolu köy düğünleri. Sernikli, G. (Haz). Ankara: ODTÜ THBT Yayınları.
• Sütçü, Ç., Özçelik, F. (2017). Kırım Türkleri Eskişehir’de Kırım kültürünün folklorik olarak incelenmesi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Yolcu, M.A. (2021). Evlilikle ilgili inanış ve uygulamalar. Aça, M. (Ed.). Halk bilimi el kitabı. (s. 373-388). Ankara: Nobel Yayınları.
• KK.1) Eselioğlu, Tuna, 01.04.1971 Ordu ili Aybastı ilçesi doğumlu, lisans mezunu, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni, Ordu’da ikamet ediyor. (Görüşme tarihi: 03.09.2024, Altınordu).
• KK.2) Maytalman, Arif, 01.01.1971 Ordu ili Kabataş ilçesi doğumlu, lisans mezunu, Halk Eğitim Müdürü, İstanbul’da ikamet ediyor. (Görüşme tarihi: 03.09.2024, Altınordu).