Some Socio-Cultural Approaches to Early Ravi Evaluations

Year 2025, Volume: 24 Issue: 1, 1 - 15, 28.01.2025

Veli Tatar

https://doi.org/10.21547/jss.1557928

Abstract

As a term in the science of hadith, cerh and ta'dîl mean to describe a narrator with adjectives that require the acceptance of his narration. This science is also a science that deals with the words used in the correction and amendment of the narrators who convey the hadiths to each other. The science of jarh and ta'dîl is a field followed in order to keep the hadiths, which are the second basic source of the Islamic religion, away from errors and lies. Apart from the cancellation and amendment criteria, some criteria by which the narrators were evaluated were also determined later. We found it appropriate to use the term narrator references for these criteria. The aim of our study is to determine what these problems might be. In other words, it is not why a narrator criticizes another narrator, but why it is accepted as sika apart from the criteria of cerh and ta'dil. As a result, it is obvious that the narrator references we use, such as preferring the narrator's hadiths just because they belong to the same city, ethnic element, or sect, without taking into account the provisions of prejudice and amendment that have been applied for centuries by critical scholars in the evaluation of narrators, will not lead to correct results in terms of hadith science. In our study, we tried to determine what the problems caused by Ravi references might be in order to be the subject of subsequent research and to contribute to offering solutions.

Keywords

Hadith, Ravı, Jarh And Ta'dıl, Criterion, Territoriality

Thanks

Değerlendirmeye aldığınız için teşekkür ederim.

Erken Dönem Ravi Değerlendirmelerine Sosyo-Kültürel Bazı Yaklaşımlar

Abstract

Hadis ilminin bir terimi olarak cerh ve ta‘dîl, bir raviyi rivayetinin kabulünü veya reddini gerektiren sıfatlarla nitelemek manasına gelmektedir. Bu ilim ayrıca hadisleri birbirine aktaran ravilerin cerhi ve tadilinde kullanılan lafızları ele alan bir ilimdir. Cerh ve ta’dîl ilmi İslam dininin ikinci temel kaynağı olan hadislerin hata ve yalandan uzak tutulması için takip edilen bir alandır. Bunun için ravilerin biyografilerini ele alan ciltler dolusu eser telif edilmiştir. Hadis alimleri bir raviyi tenkit ederken bazı kriterler belirlemiş, daha sonra gelen münekkitler bu kriterler bağlamında ravileri cerh ya da ta’dîl etmiştir. Cerh ve ta’dîl için belirlenen genel kriterler dışında onların değerlendirildiği bazı kıstaslar da mevcuttur. Bu kıstaslar için herhangi bir sistem oluşturulmamış olsa da kaynaklarda buna dair erken döneme ait birtakım uygulamalara rastlanmaktadır. Sadece aynı bölge, ırk ve mezhebe mensup olması ön görülerek hadislerin tercih edilmesi şeklinde ele alacağımız bu kıstasların hadis ilminde bazı problemleri beraberinde getirdiğini düşünmekteyiz. Çalışmamızın amacı bu problemlerin neler olabileceğini tespit etmeye yöneliktir. Bir başka deyişle bir ravinin başka bir raviyi niçin tenkit ettiğinden ziyade, cerh ve ta’dil kriterleri dışında niçin sika kabul edildiğidir. Neticede ravi değerlendirmelerinde münekkit âlimler tarafından asırlarca uygulanan cerh ve tadil hükümleri pek dikkate alınmadan aynı şehre, etnik unsura, mezhebe mensup olduğu gerekçesiyle ravinin hadislerinin tercih edilmesi şeklinde kullanabileceğimiz ravi dayanaklarının, hadis ilmi açısından doğru sonuçlara götürüp götürmeyeceği tartışmalı bir husustur. Çalışmamızda sonraki araştırmalara konu olmak ve çözüm önerileri sunmaya katkı sağlamak adına, sosyokültürel yapıyla da yakından ilgili olan bu kıstasların meydana çıkardığı problemlerin neler olabileceği tespit edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Hadis, Ravi, Cerh ve Ta'dîl, Criter, Bölgesellik

References

• Abdülkâdir b. Muhammed b. Muhammed. (1991). Cevâhirü’l-mardiyye fî tabakâti’l-hanefiyye. Riyad: Dâru’l-Âsime.
• Ağırman, C. (2019). Hadis kaynaklarının dili. İstanbul: Rağbet Yayınla.
• Akgün, H. (2019). Hadis rivayet coğrafyası, İstanbul: IFAV Yayınları. Beyhâkî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. (1991). Maʿrifetü’s-sünen ve’l-âsâr. (Abdulmu’tî Emîn Kal’ecî, thk). Beyrut: Dâru Kuteybe.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. (2009). Sahîhu’l-Buhârî. (Mahmud Muhammed Nassar, thk). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyy.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. (1983). Kurretü’l-ayneyn bi-ref’i’l-yedeyn fi’s-salât. (Ahmed Şerif, thk). Kuveyt: Dâru’l-Erkam.
• Dihlevî, Şah Veliyyullâh Ahmed b. Abdirrahîm. (2005). Hüccetullâhi’l-bâliğa. (Seyyid Sâbık, thk). Beyrut: Dâru’l-Cebel.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk. (ts.). es-Sünen. (Muhammed Muhyiddîn Abdulhamid, thk). Beyrut: Mektebetu’l-Asriyye.
• Emin, A. (2010). Duha’l-İslâm. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Güner, O. (2004). Rical tenkidi sisteminin temel karakteristiği ve aktüel değeri. Hadis Tetkikleri Dergisi, 2 (1), 127-137.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Muhammed b. Abdillâh. (1977). Maʿrifetü ʿulûmi’l-hadîs. (Seyyîd Muazzam Hüseyin, thk). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Hatîb, Ahmed b. Alî b. Sâbit el-Bağdâdî. (ts.). Târîhu Bağdâd. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Hatîb, Ahmed b. Alî b. Sâbit. (ts.). Şerefü ashâbi’l-hadîs. (Muhammed Saîd Hatiboğlu, thk.). Ankara: Dâru İhyâu’s-Sünneti’n-Nebeviyye.
• Hatîb, Ahmed b. Alî b. Sâbit. (ts.). el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye. (İbrahim Hamdi el-Medeni, thk). Medine: Mektebetu’l-İlmiyye.
• Hatîb, Ahmed b. Alî b. Sâbit. (ts.). el-Câmiu li ahlâki’r-râvî veâdâbi’s-sâmî. (Mahmûd et-Tahhân, thk). Riyad: Mektebetu’l-Meârif. İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Şihâbuddîn Ahmed b. Muhammed. (1983). İkdü’l-ferîd. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İmiyye.
• İbn Asâkîr, Alî b. el-Hasen b. Hibetillâh. (1995). Tarîhu Dımaşk, (Amr b. Gurâme thk). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Haldûn, A. (ts.). Mukaddime. (Süleyman Uludağ, çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İbn Şâhin, Ömer b. Ahmed b. Osmân el-Bağdâdî. (1984). Târîhu esmâʾi’s-sikât. (Subhî es-Sâmerrâî, thk). Kuveyt: Dâru’s-Selefiyye.
• Karahan, A. (2018). Hadis ravilerinde güvenilirlik. İstanbul: MÜİFV Yayınları.
• Mizzî, Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân. (1980). Tehzîbü’l-kemâl fî esmâʾi’r-ricâl. (Beşşâr Avvâd Ma’rûf, thk). Beyrut: Müessesetu’r-Risâle.
• Nevevî, Yahyâ b. Şeref b. Mürî. (ts.). Tehzîbü’l-esmâ ve’l-lügât. (Mustafa Abdulkadir Atâ, thk). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Polat, S. (1995). Ferd. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları. Râzî, Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs.(1952). el-Cerh ve’t-ta’dîl. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâs.
• Sâlih, S. (2016). Hadis ilimleri ve hadis ıstılahları. (M. Yaşar Kandemir, çev.). İstanbul: IFAV Yayınları.
• Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. (ts.). Tedrîbü’r-râvî fî şerhi takrîbi’n-Nevevî. (Nazar Muhammed el-Firyâbî, thk). t.y.: Dâru Taybe.
• Şentürk, R. (2018). Toplumsal hafıza –hadis rivayeti ağı-. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Tatar, V. (2023). Sosyokültürel bağlamda hadis tasnifi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. (1998). es-Sünen. (Beşşar Avvâd Ma’rûf, thk). Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî. Özpınar, Ö. (2005). Hadis edebiyatının oluşumu. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Öztürk, M. (2012). Mevâlinin Hadis İlmindeki Yeri. İstanbul: Yedirenk Yayınları.
• Uğur, M. (2018). Ansiklopedik hadis terimleri sözlüğü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yemânî, Abdurrahman b. Yahyâ b. Ali. (1986). et-Tenkîl limâ verede fî teʾnîbi’l-Kevserî mine’l-ebâtîl. (Muhammed Nâsıruddîn el-Elbânî, thk). t.y.: Mektebetu’l-İslâmî.
• Zehebî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. (1985). Siyeru a’lâmi’n-nübelâ’. (Şuayb el-Arnaût, thk). Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
• Zehebî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. (ts.). el-ʿİber fî haberi men ğaber. (Muhammed es-Saîd b. Besyûnî, thk). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. (1998). en-Nüket alâ mukaddimetu İbnü’s-Salâh. (Zeynelabidin b. Muhammed, thk). Riyad: Edvâu’s-Selef.
• Zeydan, C. (2020). İslam uygarlıkları tarihi. (Nejdet Gök, çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zürkânî, Muhammed b. Abdilbâkî b. Yûsuf. (2003). Şerhu’l-muvattaʾ. (Tâhâ Abdurraûf Sa’d, thk). Kahire: Mektebetu’s-Sekâfiyyetu’d-Dîniyye.