An Evaluation of Women’s Employment in Türkiye from a Gender Perspective

Year 2025, Volume: 26 Issue: 1, 1 - 28, 28.06.2025

Merve Özcan Altan

https://doi.org/10.33831/jws.v26i1.514

Abstract

Similar to rest of the world, women have not obtained the same rights and freedoms with men in many areas in Türkiye. One of these areas is women’s labour force parti- cipation and their current situation in labour market. Women’s labour force participation has been chronically low in Türkiye. Even if they participate in labour market, they are more likely to take do- mestic and familial responsibilities and they might leave their work due to reasons related to housework and family more than men. Similarly, women encounter with more obstacles while advancing in their careers just because of their sex. Problems related to women's participation in the labour force are, in addition to other factors, closely related to gender roles which are considered appropriate for men and women. When discussing women's employment, it is of great importance not to ignore gender roles, which are an important part of cultures. This study aims to evaluate the women’s employment in Türkiye from a gender perspective. As a result of the literature review and secon- dary data examination, it was concluded that gender has a significant impact on the women’s employment in Türkiye.

Keywords

gender roles , women’s employment , women’s labour force participation , labour market , Türkiye

Türkiye’de Kadın İstihdamının Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Değerlendirilmesi

Abstract

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kadınlar, birçok alanda erkekler ile aynı hak ve özgürlükleri elde edememiştir. Bu alanlardan biri de kadınların iş gücüne katılımı ve emek piyasasındaki durumlarıdır. Türkiye’de kadınlar iş gücüne çok fazla katılmamakta, katılsalar bile ev işleri ve ailevi sebeplerden dolayı erkeklere kıyasla daha fazla işten ayrılmakta, emek piyasasına katılırken ev işleri ve aile ile ilgili sorumlulukları üstlenmeye devam etmekte ve kariyerlerinde yükselirken sırf cinsiyetlerinden dolayı daha fazla engelle karşılaşmaktadır. Kadınların iş gücüne katılımıyla ilgili sorunlar, diğer faktörlere ek olarak toplum tarafından kadına ve erkeğe uygun görülen rollerle yani toplumsal cinsiyetle de yakından ilişkilidir. Kadın istihdamı ele alınırken kültürlerin önemli bir parçası olan toplumsal cinsiyet rollerinin göz ardı edilmemesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki kadın istihdamının toplumsal cinsiyet perspektifiyle değerlendirilmesidir. Literatür taraması yapılarak ve ikincil veriler incelenerek yapılan bu değerlendirme neticesinde, Türkiye’deki kadın istihdamında toplumsal cinsiyetin önemli ölçüde etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

toplumsal cinsiyet rolleri , kadın istihdamı , kadınların iş gücüne katılımı , kadınların iş gücüne katılımı , emek piyasası , Türkiye , Türkiye

References

• Anker, R. (1998). Gender and Jobs: Sex Segregation of Occupations in the World. International Labour Organization.
• Arda-Özalp, L.F. (2021). Middle Income Trap: The Ignored Role of Women. Sosyoekonomi, 29(49), 33-46.
• Avrupa İstatistik Ofisi (2020). 8 March 2020: International Women’s Day Only 1 manager out of 3 in the EU is a woman… … even less in senior management positions. https://ec.europa.eu/eurostat/ documents/2995521/10474926/3-06032020-AP-EN.pdf/76390 1be-81b7-ecd6-534e-8a2b83e82934 (13.10.2024).
• Avrupa İstatistik Ofisi (2023). Pupils in early childhood and primary education by education level and age - as % of corresponding age population, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/ view/EDUC_UOE_ENRP07/default/table?lang=en (09.10.2024).
• Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi (2024). Women in politics in the 2024 election year, https://epthinktank.eu/2024/03/05/women-in-politics-in-the-2024-election-year/ (13.10.2024).
• Birleşmiş Milletler (2023). For first time, women represented in all parliaments of the world. https://news.un.org/en/story/2023/03/1134117 (14.10.2024).
• Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (2024). Facts and figures: Women’s leadership and political participation. https://www.unwomen.org/en/what-we-do/leadership-and-political-participation/facts-and-figures (07.10.2024).
• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (2024). World Population Clock. https://www.unfpa.org/8billion (14.10.2024).
• Bodur-Ün, M. (2019). Contesting global gender equality norms: the case of Turkey. Review of International Studies, 45(5), 828–847.
• Borrowman, M. L. & Klasen, S. (2020). Drivers of Gendered Sectoral and Occupational Segregation in Developing Countries. Feminist Economics, 26(2), 62–94.
• Buğra, A. & Yakut-Çakar, B. (2010). Structural Change, the Social Policy Environmentand Female Employment in Turkey. Development and Change, 41(3), 517-538.
• Charles, M. (2003). Deciphering Sex Segregation: Vertical and Horizontal Inequalities in Ten National Labor Markets. Acta Sociologica, 46(4), 267–287.
• Cohen, P.N. (2004). The Gender Division of Labor: “Keeping House” and Occupational Segregation in the United States. Gender&Society, 18(2), 239-252.
• Çukur, T., Kızılaslan, N., Kızılaslan, H. & Çukur, F. (2020). Gender Perception towards Women in Rural Areas in Turkey. Rural Environment. Education. Personality. 277-285.
• DEF. (2024). Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu.https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2024.pdf (06.10.2024).
• Demir, A. (2020). Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Kariyer Kararsızlığı: Sinop Örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 1–17.
• Donath, S. (2000). The Other Economy: A Suggestion for a Distinctively Feminist Economics. Feminist Economics, 6(1), 115–123.
• Dustmann, C. (2005). The Assessment: Gender and the Life Cycle. Oxford Review of Economic Policy, 21(3), 325–339.
• Dünya Bankası (2022a). Employment in services, female (% of female employment) (modeled ILO estimate). https://data.worldbank.org/indicator/SL.SRV.EMPL.FE.ZS (08.10.2024).
• Dünya Bankası (2022b). Employment in services, male (% of male employment) (modeled ILO estimate). https://data.worldbank.org/indicator/SL.SRV.EMPL.FE.ZS (08.10.2024).
• DSÖ (2024). Sexual health. https://www.who.int/health-topics/sexual-health#tab=tab_1 (06.10.2024).
• Ecevit, Y. & Sarıtaş-Eldem, C., T. (2013) Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı ve İstihdamı, Türkiye'de Cinsiyet Eşitliğine Elverişli Ortamın Oluşturulması BM Ortak Programı. CEİD İzleme, 12-58.
• Elson, D. (1999). Labour markets as gendered institutions: Equality, efficiency and empowerment issues. World Development, 27(3), 611–627.
• Erikli, S. (2020). Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığının Görünümü. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 39-60.
• Espinosa, M. P. & Ferreira, E. (2022). Gender implicit bias and glass ceiling effects. Journal of Applied Economics, 25(1), 37-57.
• Gedikli, C. (2019). Occupational Gender Segregation in Turkey: The Vertical and Horizontal Dimensions. Journal of Family and Economic Issues, 41(1), 121–139.
• GrantThornton (2024). Women in Business 2024 Pathways to Parity. https://www.grantthornton.co.uk/insights/women-in-business-2024-pathways-to-parity/ (06.10.2024).
• Günlük-Şenesen, G. (2009). Glass Ceiling in Academic Administration in Turkey: 1990s versus 2000s. Tertiary Education and Management, 15(4), 305-322.
• Günlük-Şenesen, G. & Özar, Ş. (2001). Gender-based occupational segregation in the Turkish banking sector. The Economics of Women and Work in the Middle East and North Africa, 4, 247-267.
• Himmelweit, S. (2002). Making Visible the Hidden Economy: The Case for Gender-Impact Analysis of Economic Policy. Feminist Economics, 8(1), 49–70.
• Hoştut, S. (2020). Türkiye’de Devlet Üniversitelerinin Yönetim Kurullarında Kadın Temsili. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(2), 250-269.
• Hymowitz, C. & Schelhardt, T.D. (1986) The Glass-Ceiling: Why Women Can’t Seem to Break the Invisible Barrier that Blocks Them from Top Jobs. The Wall Street Journal, 57, D1, D4-D5.
• İlkkaracan, İ. (1998). Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı. Berktay, A. (ed.) 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler (285-302) içinde. Tarih Vakfı. İlkkaracan, İ. (2012). Why so few women in the labour market in Turkey?. Feminist Economics, 18(1), 1-37.
• İlkkaracan, İ., Kim, K. & Kaya, T. (2015). Sosyal Bakım Hizmetlerine Kamu Yatırımlarının, İstihdam, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Yoksulluğa Etkileri: Türkiye Örneği, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi.
• İlkkaracan, İ. & Memiş, E. (2021). Transformations in the Gender Gaps in Paid and Unpaid Work During the COVID-19 Pandemic: Findings from Turkey. Feminist Economics, 27(1-2), 288-309.
• Kahraman, A., Tunçdemir, N. O. & Özcan, A. S. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Hemşirelik Bölümünde Öğrenim Gören Erkek Öğrencilerin Mesleğe Yönelik Algıları. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2), 108-144.
• Kaya, N., Turan, N. & Öztürk, A. (2011). Türkiye’de Erkek Hemşire İmgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(1), 16-30. Kongar, E. & Memiş, E. (2017). Gendered Patterns of Time Use over the Life Cycle in Turkey. R. Connely ve E. Kongar (Ed.) Gender and Time Use in a Global Context (373-406) içinde. Palgrave Macmillan.
• Koray, M. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de “Cinsiyet” Eşitliği Politikaları: Sol-Feminist Bir Eleştiri. Çalışma ve Toplum, 29(2), 13-54.
• Korkmaz, D. & Korkut, A. (2012). Türkiye’de Kadının İşgücüne Katılımının Belirleyicileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 41–65.
• Lerner, G. (1986). The Creation of Patriarchy. V.1. Oxford University Press.
• Nalbant, F. & Korkmaz, T. (2019). Feminist Teori Temelinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Türkiye Bağlamında Değerlendirilmesi. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 165-186.
• Memiş, E. & Kongar, E. (2020). Potential Impact of Daycare Closures on Parental Child Caregiving in Turkey. Levy Economics Institute.
• Memiş, E. & Özay, Ö. (2010). Eviçi Uğraşlardan İktisatta Karşılıksız Emeğe: Türkiye Üzerine Yapılan Çalışmalara İlişkin Bir Değerlendirme, Birkaç Arpa Boyu…21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, Koç Üniversitesi Yayınları, 249-280.
• Oakley, A. (1972). Sex, Gender and Society. London; New York Routledge.
• OECD (2021). Employment: Share of female managers. https://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=96330 (12.10.2024).
• OECD (2023). Women in politics. https://www.oecd.org/en/data/indicators/women-in-politics.html (13.10.2024).
• OECD (2024). Education at a Glance 2024. https://www.oecd.org/en/publications/education-at-a-glance-2024_c00cad36-en.html (14.10.2024).
• Öneş, U., Memiş, E. & Kızılırmak, B. (2013). Poverty and intra-household distribution of work time in Turkey: Analysis and some policy implications. Women’s Studies International Forum, 41, 55-64.
• Özar, Ş. & Günlük-Şenesen, G. (1998). Determinants of female (non-) participation in the urban labour force in Turkey. METU Studies in Development, 25(2), 311-328.
• Özar, Ş. & Yakut-Cakar, B. (2013). Unfolding the invisibility of women without men in the case of Turkey. Women’s Studies International Forum 41, 24–34.
• Öztürk, S. & Çoşar, A. K. (2017). İşgücüne Katılmama Kararında Toplumsal Cinsiyetin Rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 527–543.
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230.
• Pearse, R. & Connell, R. (2016). Gender Norms and the Economy: Insights from Social Research. Feminist Economics, 22(1), 30–53.
• Sevilla, A. (2020). Gender economics: an assessment. Oxford Review of Economic Policy, 36(4), 725–742.
• Şahin, S. & Bayhan, A. C. (2020). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Ekonomik Boyutu. Lectio Socialis, 4(1), 59–74.
• Toğrul, H. & Memiş, E. (2011). Feminist Economics and Its Continued Leap. Fe Dergi, 3(2), 4-18.
• Toksöz, G. (2007). İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler. Çalışma ve Toplum, 4(15), 57-79.
• Toksöz, G. (2015) Kadınlar İşgücü Piyasasının Neden Dışında? Kapitalizm ve Patriarka Temelinde Bir Analiz. Çalışma Hayatında Ayrımcılık. Ankara: Kaos GL Derneği, 37-76.
• TÜİK (2017). İBBS 1. Düzey ve Üç Büyük İle Göre Hanedeki Küçük Çocukların Gündüz Bakımı. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=%C3%A7ocuk&dil=1 (08.10.2024).
• TÜİK (2021a). Yaş grubu, öğrenim durumu, İBBS 1. Düzey, üç büyük ile ve erkeklere göre evlenilecek kadında aranan özellikler, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=%C3%B6zellikler (08.10.2024).
• TÜİK (2021b). Yaş grubu, öğrenim durumu, İBBS 1. Düzey, üç büyük ile ve kadınlara göre evlenilecek erkekte aranan özellikler, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=%C3%B6zellikler (08.10.2024). TÜİK (2021c). İBBS 1. Düzey, Üç Büyük İl ve Cinsiyete Göre Hanedeki İşlerden Genellikle Sorumlu Olan Kişiler, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=sorumlu%20olan (08.10.2024).
• TÜİK (2022). Cinsiyete Göre Savcı, Hâkim Sayısı ve Oranı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=hakim (13.10.2024).
• TÜİK (2023a). Öğretim yılına göre okul öncesinde net okullaşma oranı, okul, öğrenci, öğretmen ve derslik sayısı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=net%20okull (08.10.2024).
• TÜİK (2023b). Cinsiyete göre 25-49 yaş grubunda olup hanehalkında 3 yaşın altında çocuğu olan ve çocuğu olmayan kişilerin istihdam oranları, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=istihdam (08.10.2024).
• TÜİK (2023c). Cinsiyete ve Ekonomik Faaliyetlere Göre İstihdamın Yüzde Dağılımı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=cinsiyete%20ve%20ekonomik%20faaliyetlere (12.10.2024).
• TÜİK (2023d). İktisadi faaliyet koluna göre istihdam edilenler, NACE Rev.2, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=%C4%B0ktisadi%20faaliyet%20koluna%20g%C3%B6re%20istihdam%20edilenler (12.10.2024).
• TÜİK (2023e). Yönetici Pozisyonlarındaki Bireylerin Cinsiyete Göre Dağılımı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=Y%C3%B6netici%20pozisyonlar%C4%B1ndaki (09.10.2024).
• TÜİK (2023f). Cinsiyete Göre Bakan ve Milletvekili Oranları, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=bakan (13.10.2024).
• TÜİK (2023g). Cinsiyete Göre Vali ve Kaymakam Sayısı ve Oranı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=kaymakam (13.10.2024).
• TÜİK (2023h). Cinsiyete Göre Büyükelçi Sayısı ve Oranı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=b%C3%BCy%C3%BCkel%C3%A7i (13.10.2024).
• TÜİK (2023ı). Cinsiyete Göre Rektör Sayısı ve Oranı, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=rekt%C3%B6r (13.10.2024).
• TÜİK (2024a). Temel İşgücü Göstergeleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=istihdam-issizlik-ve-ucret-108&dil=1 Erişim: 06.10.2024.
• TÜİK (2024b). İşgücüne dahil olmama nedenleri https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=dahil%20olmama (08.10.2024).
• TÜİK (2024c). İstatistiklerle Kadın 2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2023-53675#:~:text=Kad%C4%B1n%20milletvekili%20oran%C4%B1%20%19%2C9,say%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1n%20ise%20480%20oldu%C4%9Fu%20g%C3%B6r%C3%BCld%C3%BC (13.10.2024).
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı (2024). Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, https://www.tccb.gov.tr/kabine/ (13.10.2024).
• Wuthrich, F. M. (2021). The AKP, party system change, and political representation bywomen in Turkey. British Journal of Middle Eastern Studies, 48(5), 873-889.
• YÖK Başkanlığı (2024). Özet Akademisyen Sayıları, https://istatistik.yok.gov.tr/ (13.10.2024).