W-PENCERELİ-BİLİM TASARIM TEKNOLOJİSİNİN W@W-DESENLERİ

Yıl 2008, Cilt: 3 Sayı: 10, 1185 - 1212, 01.06.2008

Prof. Dr. Fevzi Ünlü

Öz

Anahtar Kelimeler

-

W-PENCERELİ-BİLİM TASARIM TEKNOLOJİSİNİN W@W-DESENLERİ

Öz

W- pencereli, Eğitim, Öğretim ve Araştırma-EÖA bazında; W-bilimi ile W-bilim
yapan, bir yenidenlikli mekanizma mevcut olarak vardır
[1]. İnsan, bu mekanizma ile
oluşturduğu her W-bilimi; yine EÖA yolu ile gelecek kuşaklara aktarır
[2]. Söz konusu Wbilim
yapma mekanizması, hesap edilebilirlik bazında tasarımlanmıştır. Bir biçimsel
algoritma ile tasarımlanarak, gerçekleştirilen, yenidenlikli ve döngülü sonlu süreçlerin
kümesidir[3, 4, 5]. Bu kümenin her öğesi basit veya tümleşik matematik işleyeni veya işleneni
gibidir[4, 6]. Her matematik işleyeni ve işleneni ise bir tümleşik W-bilgi veya daha genel olarak
bir W-bilgi nesnesidir[7, 8, 9, 10]. Bilgi nesneleri geçmişte anlamlı olarak enerji kullanımı ve
dönüşümü üzerindeki gizemlere odaklanmıştı
[11]. Günümüzde, belirli amaç (veya
amaçlar) doğrultusunda verimliliği artıran W-bilgi ve W-bilgiyi doğal ve sanal ortamlarda
işleyen araçlara yönelmiştir. İnsan ile onun doğal ve sanal çevre ilişkisini, W-bilginin
aydınlığında uyumlu biçimde belirleyip; doğa ile biçimsel bildirişim yapma araçlarını
geliştirmek istemektedir[6, 11, 12]. Net bir deyiş ile W-bilgi nesnelerinin genelleştirilmiş
modellerinin tasarımlanıp, yaratılmasına; değişik teknolojilerle gerçekleştirilerek,
insanlığın hizmetine uyumlu biçimde sunulmasına yönelmiştir[1, 2, 11, 13]. Dahası var.
Evrenimizin bir tıkız Bilgi Tabanlı W-Bilgi Nesnesi (BTBN) olduğu anlaşılmıştır [9, 14].
Genel anlamda, kozmos; dar anlamda doğa, daha katmerli ve tıkız anlamda doğal sistem diye
adlandırılmaktadır. W-bilim yapma mekanizması, bu tıkız doğal sisteme veya onun birden
çok alt sistemlerine; genelde çok dar pencerelerden bakarak geliştirdiği mevcut teknolojileri
kullanarak erişir, gözler, değerlendirir; tasarımladığı W-bilgisini en az bir biçimsel dil ile
anlatmak ister[15, 16, 17]. Bu bağlamda yepyeni teknolojiler ile donatılmış, bir sanal dünya
oluşturulmuş olunur. Sanal dünyadan, gerçek dünyaya yansıyan; BTBN bağlamında, W-bilgi
nesneleridir[18]. Bir birini izleyen, girişimli süreçlerde; en az bir W-bilgi nesnesi anlatılanı
alınır
[18, 19]. Anlatan tarafından, bu W-gerçek bilgi nesnesinin; bir biçimsel dilde kodlanmış,
bir W-benzetim modeli tasarımlama yöntemi türetilir[18, 19]. W-benzetim modelinden W-bilim
yapma mekanizması ile başka değişik W-benzetim modellerinin türetilebileceği açıktır
[20, 21]. Türetilen her yeni W-benzetim modeli bir BTBN özelliğine sahiptir. Bir teknoloji ile
gerçekleştirilebildiğinde, gerçeğine benzer faaliyetleri yürütebileceği iyi bilinmektedir[1, 2].
İşte bu durumda algılanan, her W-bilgisinin, bir BTBN bağlamında, bir W-dilbilimi vardır.
W-bilim, bu nedenle; doğanın bir W-bilgi kesimine ait olan algılamayı, başka W-bilgi
kesimlerine; biçimsel olarak anlatmaya yöneliktir. Kısaca, her W-BTBN anlatımının;
daima arka planında yer alan onu yöneten bir biçimsel W-dilbilimi vardır. Bu Wdilbiliminin
tasarımladığı, biçimsel W-dil ile kodlanarak anlatılan; W-BTBN anlatımına
ise W-bilim denir.
Günümüzde, W-bilim doğal ve yapay olarak iki öbeğe ayrılmaktadır. Yapay W-bilim
öbeğinin ise sanal ve gerçek olmak üzere iki alt öbeği vardır. Bu yazıda doğal ve gerçek Wbilimin
bir benzetim modeli olan sanal W-bilim çalışılmıştır. Her sanal W-bilim bir teknoloji
ile gerçekleştirilebilir soyut makine ve soyut dil bazında soyut ağ-bilgisayarı olarak
algılanmaktadır. Bu nedenle sistem bazında tanımlanmış olan bir BTBN veya TBTTBN göz
önüne alındığında; onu gözleme, hakkında bilgi toplama, değerlendirme, tasarımlama,
etkin bir teknoloji ile gerçekleştirme, kurma, işletme, koruma ve güncelleştirme
teknikleri klasik hesap edilebilirliğin sınırlarını zorlamaktadır. Sistem kavramı, hesap
edilebilirliğin en önemli kaynağını oluşturur. Biçimsel sistem biçiminde oluşturulan soyut
makine ve soyut dil kavramları yeni teknoloji tasarımında en önemli biçimsel modelleri
oluştururlar. Bu nedenle: (a) Lojik fonksiyonel programlamada gözlenen CITALOG ve
CITAWIROM cebirsel yapıları ile[10, 16]; (b) TASIM etkin algoritma yaratma dili ile[3, 8], (c)
(FLA, HOB) ve diğer sistem tasarım yöntemleri yepyeni gözlem, algılama, değerlendirme,
tasarım, gerçekleştirme, kurma, işletme ve koruma boyutları ile bilimcinin kullanımına
sunulmuştur[12, 13]. Yeni bilişim teknolojileriyle gerçekleştirilmiş olan, sanal BTBN tasarım
tekniklerinin esrarlı biçimde kullanımından elde edilen verimlilik ilkeleri; artık, olayı
çok değişik pencerelerden algılayan, W-bilim tasarımında önem kazanmıştır. Onun
eğitim, öğretim ve araştırma yolu gelecek kuşaklara aktarılması gerekli bulunmuştur.
İçinde bulunduğumuz süreçte, W-bilimin işlem alanını genişletmiştir. Biyolojik, genetik, vs
bağlamında kendi teknolojik yapısını oluşturan; canı can yapan, biçimsel mekanizmaların bile
gizemleri W-bilgi eşliğinde aranmaktadır
[14]. Hatta onun her şeyden üstün tutulan düşünme ve
bilgi işleme gücüne dayalı, kontrol mekanizmalarının alt kesim yapılarındaki limitlerin
sorgulanması bile gündeme getirilmektedir[1, 11, 21, 22]. İnsan düşüncesinin kendiliğinden öz
disipline edilerek, yeni kucakladığımız bu sanal W-bilgi bebeği dünyasında, eğitimi, öğretimi
ve araştırımı, gün geçtikçe; daha çok önem kazanmaktadır.
Böyle dinamik bir ortamın erişilebilen en son noktasında da, W-bilimi yönlendiren
etkin (bilinen bir teknoloji ile gerçekleştirilebilir) W-bilgi ve W-bilgiişlem nesneleri; EÖA
yolu ile iyi çalışılmalıdır. Etkin W-bilgisinin, yine etkin W-bilgisi ile bilgiişlem nesneleri
bazında, öz yenidenlikli (recursive) etkin bilgiişlem mekanizmaları altında nasıl
oluştuğunun tanımlanabilirliği iyi algılanmalıdır. Bunun için: (i) Öz yenidenlikli lojik
fonksiyon W-bilgi nesnelerinin iyi algılanmalıdır
[24] . (ii) Rahim olan bir bilgiişlem
ortamının, mevcut şartlar altında; bilinen ilkel W-bilgi nesnelerinden, tümleşik olan Wbilgi
nesnelerinin, biçimsel W-dilbilim kurallar altında nasıl oluştuğu iyi
anlaşılmalıdır
[25]. (iii) W-bilgi nesnesi olarak algılanan sistemlerin; amaçlarının,
yapılarının, anlamlarının ve kullanımlarının iyi belirlenmesi ve iyi bilinmesi gerektir[12,
13]. (vi) Her W-bilgi nesnesinin bir verimlilik uzayında tanımlı belli ilkelere bağımlı
biçimde nasıl gözlenebildiğinin, algılanabildiğinin, değerlendirilebildiğinin, yeniden
tasarımlanabildiğinin, gerçekleştirilebildiğinin, kurulabildiğinin, işletilebildiğinin,
korunabildiğinin, pazarlanabildiğinin, kullanıma sunulabildiğinin ve etkin teknolojilerle
nasıl gerçekleştirilebildiğinin iyi öğrenilip öğretilmesi gerektir. Bu nedenle bu makale,
akademik EÖA konusunda; W-bilim teknolojileri ve hesap edilebilirlik kavramlarının
tasarımını tanıtacaktır.

Kaynakça

• Brainerd W. S. & Landweber L. H.: ‘Theory of Computation,’ John Wiley & Sons, New York, 1974.
• Ünlü, F.: ‘USTA: Genelleştirilmiş Bilgi ile Bilgiişlem Nesnelerini Modelleme Teknikleri ve Bilimi Yönlendirmedeki Etkin Rolünü İnceleme Bilimi,’ Balıkesir Üniversitesi Matematik Sempozyumu, Sarımsaklıda Matematik Günleri, 5-8 Haziran 1997.
• Ünlü, F.: ‘Kuramsal Lamda-Tasımlaması,’ Atatürk Üniversitesi, Yayın No. 472, Erzurum, 1976.
• Ünlü, F. : ‘CITAWIROM Evrensel Lojik Cebri,’ I. Ulusal Matematik Mühendisliği Sempozyumu, s 21-28, İ.T.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, TMMOB Fizik Mühendisliği Odası, İstanbul, 25-26 Kasım, 1993.
• Linz, P. : An Introduction to Formal Languages and Automata, Jones and Bartlett Publishers, London, 2006.
• Ünlü, F. : ‘Bilgisayar Sistemlerinin Matematiksel Modellemesi,’ I. Ulusal Matematik Mühendisliği Sempozyumu, s 1-20; İ.T.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, TMMOB Fizik Mühendisliği Odası, İstanbul, 25-26 Kasım, 1993.
• Ünlü, F. :‘A TASIM Logic Realizations in Logical Design,’ DIRASAT: A Learned Research Journal published by the Deanship of Research, The University of Jordan, Vol. WIV, No. 12, pp 61-80, Amman, Jordan, 1987.
• Ünlü, F. : ‘A TASIM Logic Realizations of a Boolean Algebra,’ DIRASAT: A Learned Research Journal published by the Deanship of Research, the University of Jordan, Vol. WIII, No. 7, pp 67-76, Amman, Jordan, 1987.
• Ünlü, F.: ‘CITALOG: Compact and Integrated TASIM LOGIC Closure,’ JKAU: Science Vol. 2, pp 117 -136 (1410A.H /1990A.D.), King Abdülaziz University, Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia, 1990.
• Ünlü, F. : ‘Multi-Valued CITALOG Closure,’ Proceeding of the 10th National Computer Conference, King Abdülaziz University, 28 February -2 March, pp 537-547, Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia, 1987.
• Denning P. J. B. & Qualitz J. E.: ‘Machines, Languages and Computations,’ Prentice Hall Inc. Englewood Cliffs, New Jersey, 1978.
• Ünlü, F.: ‘FLA1 & HOB1: A Virtual Machine and its Language,’ JKAU: Science Vol. 4, Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia, 1992.
• Ünlü, F. : ‘FLA2 & HOB2: A Pair Design of a Virtual Machine and Language as an Experimental Computational System,’ DIRASAT: A Learned Research Journal published by the Deanship of Research, the University of Jordan, Vol. WV, No. 9, pp 304-324, Amman, Jordan, 1988.
• Suziki D. , Grifftis A. J. F. , Miller J. H. & Lewontin R. C. : ‘Introduction to Genetics,’ (Third Edition) W. H. Freeman and Company, New York, 1982.
• Ünlü, F.: ‘An Optimal Logic Software Construction Engineering Technique by Boolean Type of Algebra on CITAWIROM Closure,’ The Final Report of Research Project No. 1409/048, King Abdülaziz University, Office of Vice Presidency, Post-Graduate Studies & Academic Research, Scientific Research Council, Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia, 1989.
• Ünlü, F. : ‘A Construction Engineering Technique For Generating An Algebraic Closure of Software Minimizing CITAWIROM Based On Automata, Virtual Machines and Language,’ The Final Report of Research Project No. 1410/150,King Abdülaziz University, Office of Vice Presidency, Post- Graduate Studies & Academic Research, Scientific Research Council, Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia, 1989.
• Ünlü, F.: ‘POSgcSDMC: Programmable Optimal Software Generating Compact Software Disk Memory Chip,’ Submitted to IEEE Transactions on Software Engineering, February 23, 1991.
• Ünlü, F. : ‘Modellenmiş Bilgisayar Sistemi ile Programlama Dilinin Birlikte Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi,’ Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Konferansları, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, 8 Nisan 1993, Bornova, İzmir.
• Ünlü, F. : ‘Sistem Mühendisliği İçin Abstract Makineler ve Abstract Diller,’ I. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu, Kara Harp Okulu Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü Sistem Mühendisliği Programı Bildirileri-II, s 499-514, Kara Harp Okulu, Kültür Sitesi, 12-13 Ekim 1995, Ankara.
• Ünlü, F. ve Yağcı, F. : ‘(BSM, BSD) Makine ve Dil Sisteminin Matematiksel Tasarımı,’ I. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu, Kara Harp Okulu Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü Sistem Mühendisliği Programı Bildirileri-I, s 883-904, Kara Harp Okulu, Kültür Sitesi, 12-13 Ekim 1995, Ankara.
• Ünlü, F. ve Yağcı, F. : ‘(BSM, BSD) Makine ve Dil Sisteminin Matrislenmesi,’ I. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu, Kara Harp Okulu Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü Sistem Mühendisliği Programı Bildirileri-I, s 916-925, Kara Harp Okulu, Kültür Sitesi, 12-13 Ekim 1995, Ankara.
• Ünlü, F. : ‘Canlı Oluşumunda Bir Abstraction Denemesi: Kansersiz Dünyanın Doğum Günü Kutlu Olsun’ (a) E. Ü. Fen Fakültesi Konferanslar Serisi No:1, E.Ü. Fen Fakültesi A-Blok Konferans Salonu, Bornova, İzmir. (b) IW Ulusal Matematik Sempozyumu, İ.T.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, 2-6 Eylül 1996.
• Öner, Y. : ‘Canlıların Diyalektiği,’ Gençlik Basımevi, İstanbul, 1978.
• Ünlü, F. :‘ Sistem Mühendisliği İçin Lojik Fonksiyonel Bilgi Nesneleri’ I. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu, Kara Harp Okulu Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü Sistem Mühendisliği Programı Bildirileri-II, s 489-498, Kara Harp Okulu, Kültür Sitesi, 12-13 Ekim 1995, Ankara.
• Ünlü, F. : 'An Intuitive Differential Equation Model For Knowledge Based Objects(KBO) Representation of Science,' ISCIS'99 The Fourteenth International Symposium On Computer and Information Sciences,' October 16-20, 1999, Kuşadası, Aydın, Turkey.
• ' I. Sistem Mühendisliği ve Savunma Uygulamaları Sempozyumu Bildirileri I ve II,' Kara Harp Okulu Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü Sistem Mühendisliği, Kara Harp Okulu, Kültür Sitesi, 12-13 Ekim 1995, Ankara.
• Ünlü, F.: Instant (FLA, HOB) computational management system KBO model design, Int. Journal of Contemp. Math. Sciences, Vol. 1, 2006, no. 5-8, 223 - 235.
• Ünlü, F. : us-crop based compact plasma memory, Int. Journal of Contemp. Math. Sciences, Vol. 1, 2006, no. 5-8, 317 - 325.
• Ünlü, F. : A remote programming technology on a remote VDM clustering in lambda- calculus, Int. Math. Forum, Vol. 1, 2006, no. 13-16, 671 - 685.
• Ünlü, F. : Plemwanal: A communicating computing mathematics generator type, Int. Math. Forum, Vol. 1, 2006, no. 25-28, 1273 - 1284.
• Ünlü, F. : Soyut canlı oluşumunda kanserli ve kansersiz yaşam biçimi, 2. Makele, ss1- 13, Ekim 2006, Bornova, İzmir.
• Ünlü, F., Ünlü, Z. I :, “E-Genbiom: A markets-marketing market and FLAHOB dance- dancing consumers KBO type for world knowledge,” ICBME, 15-18 June, Altınyunus Resort Hotel Convention Center, Çeşme, Izmir-Turkey