Havacılık Sektöründe Talep Tahminin Önemi: Yolcu Talebi Üzerine Bir Tahmin Modeli

Year 2017, Volume: 12 - Journal of Yaşar University/Tarım ve Gıda Değer Zincirlerinde Yöneylem Araştırmaları ve Endüstri Mühendisliği, 14 - 30, 21.10.2017

Tuğba Efendigil , Ömer Emin Eminler

Abstract

 

Öz: Global gelişmeler ve gerçekleştirilen yatırımlar sayesinde, 1990’lı yıllarda daha çok üst-gelirli insanlara hitap eden havayolu ulaşımı, 2000’li yıllardan sonra ekonomik gelişmelerin ve düşük maliyetli taşıyıcıların da güçlü bir şekilde piyasaya girmesiyle daha çok tercih etmeye başlamıştır.  Hız, güvenlik ve konfor gibi üstünlükleri sebebiyle havayolu taşımacılığı, kara, demir ve denizyolu ulaşımına göre daha çok tercih edilmektedir.

Sektördeki gelişmeye paralel olarak akademik alanda da hava taşımacılığı konusunun incelendiği çalışmalarda yükselen bir ivme göze çarpmaktadır. Havayolu firmalarının yüksek derecede öneme sahip olan filo ve ağ gibi ticari planlamalarının başarısı talep tahminin tutarlılığı ile ilişkilidir. Bu çalışmada 1950 ile 2015 yılları arasında havayolu yolcu taşımacılığı tahmini konusunda sunulmuş 117 adet makale teknik, yıl ve ülke bazında incelenmiştir. İnceleme sonucunda, son yıllarda ekonometrik modeller yerine yapay zekâ tekniklerinin ön plana çıktığı görülmüştür.

Çalışmada, havacılık sektöründe yolcu talep tahminin kritik bir öneme sahip olduğu göz önüne alınarak, yapay zeka teknikleri yolcu talep tahmini konusunda karşılaştırılmış ve optimum modelin bulunması amaçlanmıştır. Adaptif sinirsel bulanık çıkarım sistemi (ANFIS) ve yapay sinir ağlarının kullanıldığı bu çalışmada, havacılık sektöründe yolcu talep tahmini konusunda en başarılı ve güvenilir sonuçları “yapay sinir ağları” tekniğinin verdiği bulunmuştur. Çalışmanın bir diğer amacı da, havayolu yolcu talebini etkileyen faktörleri bulmaktır. Bu sebeple literatürde bulunan faktörler derlenmiş, ardından korelasyon analizine tabi tutulup ilişkili olanlar belirlenmiştir.