TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE BULANIK MANTIK-AHP ve VIKOR YÖNTEMİNİN BAĞLANTI ELEMANLARI FİRMASINDA UYGULANMASI

Yıl 2017, Cilt: 12 - Journal of Yaşar University/Tarım ve Gıda Değer Zincirlerinde Yöneylem Araştırmaları ve Endüstri Mühendisliği, 40 - 54, 21.10.2017

İlkay Saraçoğlu , Hakan Ayhan Dağıstanlı

Öz

Tedarikçi seçimi geçmişten günümüze doğru ivme kazanan; piyasa koşullarının kısıtlamaları. teknolojik gelişmeler. bilginin erişilebilirlik hızı ve artan rekabet karşısında şirketler için çok daha önemli hale gelmiştir. Bizim üzerinde duracağımız nokta ise birden fazla kriter etkisi altında,  çok sayıda alternatif içerisinden en iyi olan tedarikçiyi tespit edebilmektir. Bunun sebebi ürünün kalitesi ve tercih edilmesini sağlayan diğer faktörler kadar fiyat politikasının da şirketler arası rekabette ve tüketici tercihlerinde anahtar nokta rolü taşımasıdır. Bu çalışmada, savunma sanayisinden telekom sektörüne kadar pek çok sektöre bağlantı elemanları temin eden bir firmanın tedarikçi seçimi problemi Bulanık-AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) ve VIKOR (Çok Kriterli Optimizasyon ve Uzlaşık Çözüm) yöntemi ile çözülmüştür. 12 tedarikçi, 4 kriter ve toplam 19 alt kriter ile değerlendirilmiştir. Yönetim, Servis, Ürün ve Dökümantasyon olarak belirlenen kriterlerin ağırlıklarını bulmak için Bulanık-AHP yöntemi kullanılmıştır. AHP sonucunda elde edilen kriter ağırlıkları VIKOR yöntemi kullanılarak tedarikçi puanları belirlenmiştir. Şirketlerde genellikle tedarikçi seçimleri uzman görüşlerine dayalı olarak yapılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Bulanık-AHP ve VIKOR yöntemleri kullanılarak dünyanın en büyük bağlantı elemanları üreticilerinden biri olan bir işletmeye 12 tedarikçinin seçiminde ve sıralamasında yardımcı olmaktır.

Kaynakça

• Behzadian, M., Khanmohammadi Otaghsara, S., Yazdani, M., ve Ignatius, J. (2012). A state-of the-art survey of topsis applications. Expert Systems with Applications, 39(17), 13051-13069.
• Buckley, J. J. (1985). Fuzzy hierarchical analysis, Fuzzy Sets and Systems, 17, 233-247.
• Chang D.Y., (1996). Applications of the extent analysis method of fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95, 649-655.
• Charles A. Weber, John R. Current, ve W. C. Benton (1991). Vendor selection criteria and methods. European Journal of Operational Research, 50 (1), 2-18.
• Dağdeviren. M., D. Akay ve M. Kurt 2004. İş Değerlendirme Sürecinde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 19 (2): 131-138.
• Dickson, G. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions. Journal of Purchasing, 2(1), 5-17.
• Ecer. F. (2008). Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 355-369
• Fishburn, P. C. (1967). Methods of Additive Utilities. Management Science , 13, 435-453
• Hwang, C.L., ve Yoon, K., (1981). Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications. Springer, Berlin Heidelberg.
• Kahraman, C., Cebeci U. ve Ulukan, Z. (2003). Multi-criteria supplier selection using fuzzy AHP, Logistics Information Management, 16 (6), 382–394.
• Kahraman C., Cebeci, U., ve Ruan, D. (2004). Multi-attribute comparison of catering service companies using fuzzy AHP: the case of Turkey. International Journal of Production Economics, 87, 171–184.
• Kara ve Ecer (2016). AHP-VIKOR Entegre Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Tekstil Sektörü Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 255-272.
• Kubler, S., Robert, J., Derigent, W., Voisin, A., ve Traon, Y.L. (2016). A state-of the-art survey & testbed of Fuzzy AHP (FAHP) applications. Expert Systems With Applications, 65, 398-422.
• Kuruüzüm. A. ve N. Atsan (2001). Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve İşletmecilik Alanındaki Uygulamaları. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 1(1): 83-105.
• Laarhoven P. J. M. Van ve Pedrycz, W., (1983). A Fuzzy extension of Saaty’s Priority Theory, Fuzzy Sets and Systems, 11, 229-241.
• Lixin, D. Ying, L., ve Zhiguang, Z. (2008). Selection of Logistic Service Provider Based on Analytic Network Process and VIKOR Algorithm. Network, Sensing and Control, ICNSC 2008. IEEE International Conference Proceedings, 2008, 1207-1210.
• Mardani, A., Jusoh, A., ve Zavadskas, E. K., (2015). Fuzzy multiple criteria decision making techniques and applications- two decades review from 1994 to 2014. Expert Systems With Applications, 42(8), 4126-4148.
• Omkarprasad. S. V. ve S. Kumar. (2006). Analytic hierarchy process: An overview of applications. European Journal of Operational Research 169, 1-29.
• Opricovic, S. (1998). Multi-criteria optimization of civil engineering systems. Belgrade: Faculty of Civil Engineering.
• Opricovic, S., ve Tzeng, G-H. (2004). Compromise Solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis Of VIKOR And TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
• Öz, E., Baykoç, Ö.F. (2004). Tedarikçi seçimi problemine karar teorisi destekli uzman sistem yaklaşımı, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(3), 275-286.
• Saaty, T. L. (1980). The analytic hierarchy process. New York: McGraw-Hill.
• Saaty, T. L. (1996). The ANP for Decision Making with Dependence and Feedback, USA: RWS Publications.
• Vaidya, O. S., Kumar, S. (2006). Analytic hierarchy process: an overview of applications. European Journal of Operational Research, 169, 1–29.
• Yıldırım, B. F., Yeşilyurt, C. (2014). Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Yaklaşımı ile Proje Değerlendirme Kriterlerinin Önceliklendirilmesi: Kalkınma Ajansı Örneği, Atatürk İletişim Dergisi, 6, 23-50.
• Yıldız, A. (2014). Bulanık VIKOR Yönetmini Kullanarak Proje Seçim Sürecinin İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), 115-128.
• Weber, C. A., Current, J. R., ve Benton, W. C. (1991). Vender selection criteria and methods. European Journal of Operational Research, 50, 2-18.
• William, H., Xiaowei, X., ve Prasanta, K. D. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: A literature review. European Journal of Operational Research 202.pp 16–24.
• Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy Sets. Information and Control 8 , 338-383.