Gıda İşletmelerinde Taguchi Yöntemi ile Süreç İyileştirme ve Bir Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 69, 105 - 131, 03.02.2023

Elif Danışman , Yağmur Yalçındağ

https://doi.org/10.19168/jyasar.1200261

Öz

Bu çalışmada bir kuruyemiş fabrikasında draje kaplama sürecinin çalışma parametrelerinin optimizasyonu ile işlem süresinin en küçüklenmesi için Taguchi yöntemi kullanılmıştır. Uygulama çerçevesinde draje kaplama işlem süresine etki eden faktörler belirlenmiş, Taguchi metodu ile L9 deney planına göre deneyler 2 kez tekrarlı olarak gerçekleştirilmiş ve analiz edilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda draje kaplama süreci için optimum parametre değerleri havanın nemi 50Rh, havanın sıcaklığı 18 °C, şurubun sıcaklığı 38 °C ve şurubun miktarı 600Ml olarak seçilmiştir. Faktörlerin işlem süresi üzerindeki yüzdesel etkilerinin belirlenmesi için varyans analizi yapılmış ve %77,56 değeri ile işlem süresi üzerindeki en etkili faktörün havanın nemi olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda Taguchi metodu ile elde edilen optimum proses parametre değerleri kullanılarak işlem süresinde %40 iyileşme sağlanmıştır. Böylece kaynaklar daha etkin kullanılmakta bu da zaman ve para olarak işletmeye uzun dönemde yansımaktadır.

Anahtar Kelimeler

TAGUCHİ, DENEY TASARIMI, GIDA SEKTÖRÜ

Kaynakça

• Afolabi, Morakinyo., Bamgboye, Isaac. 2016. “Optimization of Operation Parameters of a Vertical Sterilizer of Medium-Scale Oil Palm Mill Using Taguchi Method: Optimization of Operation Parameters.” Journal of Food Process Engineering,40(3).
• Akaslan, Müslüm. 2019. “Kaliteli Çimento Üretimi İçin Deney Tasarımına Ait Optimizasyon Uygulaması.” Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Akın, Fetullah. 2012. “Gıda Ürünleri ve İçecek Sanayinin Ekonomik Özellikleri.” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 17 – 70.
• Baynal, Kasım., Gencel, İlknur. 2015. “Taguchi Yönteminin Gıda Sektöründe Çok Yanıtlı Problemin Eniyilemesinde Uygulanması.” Sakarya University Journal of Science, 19(1), 107 – 121.
• Binal, Gülfem. 2007. “Yer Karosu Süreç Parametrelerinin Faktöriyel Tasarım İle İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Chakraborty, Snehasis., Shrivastava, Chandrima. 2019. “Comparison Between Multiresponse-Robust Process Design And Numerical Optimization: A Case Study On Baking of Fermented Chickpea Flour-Based Wheat Bread.” Journal of Food Process Engineering, 42(1).
• Chung, Pei Ling., Liaw, Ean Tun., Gavahian, Mohsen., Chen, Ho Hsien. 2020. “Development and Optimization of Djulis Sourdough Bread Using Taguchi Grey Relational Analysis.” Foods, 9(9).
• Çelik, Cafer. 1993. “Kalite Geliştirmede Tasarım Eniyileme Problemine Taguchi Yöntemlerinin Uygulanmasında Sistematik Bir Yaklaşım.” Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Çelik, Çiğdem. 1998. “Çikolatalı Draje Yapımında Uygulanan Farklı İşlemlerin Raf Ömrü Üzerine Etkileri.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye. Çevik, Şerife., Aydin, Sedef., Sermet, Onur., Özkan, Gülcan., Karacabey, Erkan. 2017. “Zeytinyağı Ekstraksiyon İşleminin Yanıt Yüzey Metodu ile Optimizasyonu.” Akademik Gıda, 15(4), 337-343.
• Demir, Leyla. 2004. “İstatistiksel Deney Tasarımı Yöntemi ve Bir Tekstil İşletmesinde Uygulanması.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
• Dooyum, Uyeh Daniel., Woo, Seung, Min Woo., Hong, Dong Hyuck., Ha, Yu Shin. 2016. “Optimization of Parboiling Conditions For Enhanced Japonica Rice Milling.” Emirates Journal of Food and Agriculture, 28(11), 764-771.
• Durmaz, Ufuk., Ozel, Mehmet Berkant. 2019. “An Experimental Study on Extraction of Sugar from Carob Using with Taguchi Method.” Sakarya University Journal of Science, 23(5), 916 – 923.
• Ercan, Emel. 2019. “Reaktif Boyamada Laboratuvar İle İşletme Renk Farkının Azaltılması: Taguchi Yaklaşımına Dayalı Bir Uygulama.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale, Denizli, Türkiye.
• Eyyüpoğlu, Özge., Marangoz Mehmet Ali., Yeşiltepe, Bora. 2019. “Rsm Method And Optımızatıon Of Hard Coated Soft Sugar Process Parameters.” Journal of Scientific Perspectives, 3(2), 119-132.
• Garipoğlu, Hafize. 2006. “Bazı Baharat ve Kuruyemişlerin Aflatoksin İçeriğinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma.” Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
• Gökçe, Barış., Taşgetiren Süleyman. 2009. “Kalite İçin Deney Tasarımı.” Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(1), 71-83. Hasgül, Özlem. 2011. “Ürün Ve Süreçlerin Geliştirilmesinde Deney Tasarimi: Gıda Sektöründe Bir Uygulama.” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(15), 42 – 67.
• Hayıt, Fatma., Gül, Hülya. 2019. “Glutensiz Bisküvi Unu Formülasyonunun Yanıt Yüzey Yöntemi Kullanılarak Optimizasyonu.” Akademik Gıda,17(2), 185 – 192.
• Kandemir, Yaşam. 2018. “Kompozit Malzemelerin Enerji Sönümleme Performansına Numune ve Tetikleyici Geometrik Değişkenlerin Etkisinin Taguchi Metodu İle İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, Türkiye.
• Kayı, Yasin. 2006. “Plastik Enjeksiyon Prosesindeki Parametrelerin Çekme Problemine Etkilerinin Taguchi Metodu İle İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
• Kılıç, Duygu., Bayrak, Hülya., Özkaya, Berrin. 2018. “Mısır Ekmeğindeki Fitik Asit Miktarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesinde Yanıt Yüzey Yöntemi Yaklaşımı.” Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 44(2), 121 – 134.
• Kırmacı, Volkan., Gülsevi̇nçler, Ekrem., Kaya, Hüseyin. 2017. “Farklı Kalınlıklardaki Elmaların Dondurarak Kurutma Davranışlarının Taguchi Metodu Kullanılarak Belirlenmesi.” Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi,6(2), 529-540.
• Kumar Vivek., Sharma, Harish Kumar., Kaushal Pragati., Singh, Kamal. 2014. “Optimization of Taro–Wheat Composite Flour Cake Using Taguchi Technique.” Journal of Food Measurement and Characterization, 9(1).
• Kuvat, Özlem. 2018. “Bir Paket Gıda Üretim İşletmesinde Taguchi Parametre Tasarimi İle Çok Yanıtlı Eniyileme.”. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering, 23(3), 215 – 236.
• Makadia, Ashvin., Nanavati Julie Elizabeth. 2013. “Optimisation Of Machining Parameters For Turning Operations Based On Response Surface Methodology.” Measurement, 46(4), 1521–1529.
• Mayasti, Nur Kartika Indah., Ushada, Mirwan., Ainuri, Makhmudun. 2019. “Optimization of Gluten Free Spaghetti Products from Local Food with The Taguchi Method Approach.” IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 251(1).
• Mercan, Şeyma. 2019. “Deney Tasarımı ve Yapay Zeka Tekniklerinden Yararlanarak Ürün Kalitesinin Geliştirilmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye.
• Özden, Erdi. 2020. “Elektrostatik Toz Boya Proses Parametrelerinin Deney Tasarımı Yöntemleri İle Optimizasyonu ve Endüstriyel Uygulaması.” Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye.
• Pandey, Preetanshu., Turton, Richard., Joshi, Nitin., Hammerman, Elizabeth., Ergun James. 2006. “Scale-Up of A Pan-Coating Process.” AAPS PharmSciTech,7(4),102.
• Pesen, Sinan. 2018. “Trafik Kazalarını Etkileyen Yol Faktörlerinin Deney Tasarımı İle İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Yalova, Türkiye.
• Sadr, Somayeh., Mozafari, Valid., Alaei, Hossein., Pour, Ahmad., Behjat, Amir. 2019. “Control of Pistachio Endocarp Lesion By Optimizing The Concentration of Some Nutrients Using Taguchi Method.” Scientia Horticulturae, 256, 108575.
• Saydam, Derya Dursun., Dakak, Rojda., Dalgıç, Ali Coşkun. 2019. “A Preliminary Study of Probiotic Apple Snack Production With Assisting Food Technologies.” Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(3), 324 – 334.
• Singh, Ajay., Kumar, Pradyuman. 2019. “Storage Stability Determination of Calorie Deficit Gluten-Free Biscuit: Taguchi Concern.” Journal of Food Processing And Preservation, 43(5).
• Şanyılmaz, Murat. 2006. “Deney Tasarımı ve Kalite Geliştirme Faaliyetlerinde Taguchi Yöntemi İle Bir Uygulama.” Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Afyonkarahisar, Türkiye.
• Taphasanoğlu, Saime. 2020. “Çok Yanıtlı Problemlere Sürekli-Sürekli Kalite Karakteristikleri İçin Dinamik Taguchi Yöntemi Yaklaşımı.” Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli, Türkiye.
• Tasirin Siti Masrinda., Kamarudin Siti Hasnah. 2007. “Optimization of Drying Parameters of Bird’s Eye Chilli In A Fluidized Bed Dryer.” Journal of Food Engineering, 80(2), 695-700.
• Topçu, Reyhan Merve. 2018. “Uygulamalı Bir Laboratuvar Çalışması Üzerinden Yates ve Taguchi Deney Tasarımlarının Karşılaştırılması.” Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Türkan, Burak., Etemoğlu, Akın Burak. 2020. “Taguchi Metodu Kullanılarak Gıda Kurutulmasına Etki Eden Parametrelerin Optimizasyonu.” Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(4), 654 – 665.
• Yıldız, Zehra., Gökayaz, Leyla. 2019. “Güneş Enerjili Kurutucuda Kurutulan Elma Dilimlerinin Kurutma Koşullarının RSM ile Optimizasyonu.” Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 34(2), 100 - 108.
• Yılmaz, Aydın Baha. 2018. “Organik Ve Konvansiyonel Yöntemlerle Üretilen Çeşitli Kuruyemişlerin Akrilamid İçeriklerinin Karşılaştırılması.” Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ, Türkiye.
• Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği. “Kuruyemiş Sektörü Mevcut Durum Analizi.” http://www.tuksiad.org/uploads/yuklemeler/tuksiad-mda-2014.pdf (01.02.2021).