Ülke Kredi Temerrüt Swap Primlerinin Şirketlerin Yatırım Politikalarına Etkisi: Borsa İstanbul'da Ampirik Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 77, 68 - 88, 31.01.2025

Ali Necmettin Can , Melek Acar

https://doi.org/10.19168/jyasar.1478417

Öz

Son yıllarda, ekonominin ana göstergelerinden biri haline gelen kredi temerrüt takasları (CDS'ler) 1990'ların ortalarında bankaların bilançolarının boyutunu küçültmelerini ve daha fazla sermaye taşımalarını sağlayan sentetik menkul kıymetleştirme çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır ve yatırımcılar arasında temerrüt riskini transfer etmektedir. Bu çalışmanın amacı, ülke CDS primlerinin şirketler için hayati önem taşıyan yatırım politikaları üzerindeki etkisini panel veri analizi yöntemini kullanarak araştırmaktır. Araştırmaya 2015- 2022 döneminde Borsa İstanbul'da (Bist 100) işlem gören şirketler dahil edilmiştir. Değişkenlere ilişkin sonuçlar ikinci nesil panel birim kök testlerinden Hansen (1995)’in Covariate-Augmented Dickey Fuller (CADF) testi kullanılarak elde edilmiştir. Otokorelasyon varsayımının sınanması için Breusch-Godfrey/Wooldridge ve Durbin-Watson testleri kullanılmıştır. Değişen varyans varsayımının testi için ise, Studentized Breusch-Pagan testi kullanılmıştır. Sonuç olarak, beklendiği gibi, ülke CDS primleri ile hisse senetleri Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin yatırımları arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

CDS , BIST , yatırım

The Effect of Country Credit Default Swap Premiums on Companies’ Investment Policies: An Empirical Study in Borsa Istanbul

Öz

Credit default swaps (CDSs), which have become one of the main indicators of the economy in recent years, emerged in the mid-1990s as a result of synthetic securitization efforts that enabled banks to reduce the size of their balance sheets and move more capital, are transferring the risk of default among investors. The aim of this study is to research the impact of country CDS premiums on companies' investment policies which are vital for companies by using panel data analysis method. Companies listed on Borsa Istanbul (Bist 100) in the 2015- 2022 period were included in the research. The results of the variables were obtained by using Hansen's (1995) Covariate-Augmented Dickey Fuller (CADF) test, one of the second generation panel unit root tests. Breusch-Godfrey/Wooldridge and Durbin-Watson tests were used to test the autocorrelation assumption. For the test of the variable variance assumption, the Studentized Breusch-Pagan test was used. As a result, as expected a negative relationship was found between the country CDS premiums and the investments of the companies whose stocks are listed in Borsa Istanbul.

Anahtar Kelimeler

cds , Bist , investment

Kaynakça

• Akkaya, M. (2017). Türk Tahvillerinin CDS Primlerini Etkileyen İçsel Faktörlerin Analizi, Maliye Finans Yazıları, 107, 129-146.
• Albu, L. (2006). Trends in the Interest Rate-Investment-GDP Growth Relationship, Romanian Journal of Economic Forecasting, 5, 5-13.
• Aldibekova, G. (2018). Petrol Fiyatlarının Kazakistan Ekonomisi Üzerine Etkileri. Uludağ University, Institute of Social Sciences, Department of Economics, Ph.D. Thesis, Bursa.
• Anbar, A. and Değer, A. (2011). Bankaların Türev Ürün Kullanım Yoğunluğunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (50), 77-94.
• Aydın Kadoğlu, G., Hazar, A. ve Çütçü, İ. (2016). Kredi Temerrüt Takası ile Menkul Kıymetler Borsası Arasındaki İlişki-Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Uygulamaları, Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C1, 1-21.
• Balduzzi, P., Brancati, E. and Schiantarelli, F. (2018). Financial Markets, Banks’ Cost of Funding, and Firms’ Decisions: Lessons from Two Crises, Journal of Financial Intermediation, 36, 1-15.
• Basu, D. and Das, D. (2017). Profitability and Investment: Evidence from India's Organized Manufacturing Sector. Metroeconomica, 68(1), 47-90.
• Bartram, S. M., Conrad, J., Lee, J. and Subrahmanyam, M. G. (2019). Credit Default Swaps around the World: Investment and Financing Effects, Review of Financial Studies, WBS Finance Group Research Paper, 248, 1-57.
• Bukhari, Y. (2020). Kredi Temerrüt Takasları ve Borsa Endeksi İlişkisi: Türkiye Piyasası Üzerine Bir Çalışma, Recep Tayyip Erdoğan University, Institute of Social Sciences, Department of Business Administration, Master's Thesis, Rize.
• Carr, P. and Wu, L. (2007). Theory and Evidence on the Dynamic Interactions between Sovereign Credit Default Swaps and Currency Options, Journal of Banking and Finance, 31, 2383-2403.
• Çakır, M. (2019). 2008 Global Krizi Sonrası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Ülke Riskini Değerlendirme Etkinliği ve Kredi Temerrüt Swapları ile Karşılaştırılması, Marmara University, Institute of Social Sciences, Department of Economics, M.A. Thesis, İstanbul.
• Dağlı, H. ve Sevim, U. (2015). Petrol Fiyatlarının İşletme Yatırımları Üzerine Etkisi: Türkiye Petrokimya İşletmeleri Örneği. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(1), 37-50.
• Hancı, G. (2014). Kredi Temerrüt Takasları ve BİST 100 Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Maliye ve Finans Yazıları, 102, 9-22.
• Hussain, S., Hassan, A. A. B. G., Rafiq, M., Abdullah, M. and Quddus, A. (2020). Impact of Investment Decisions and Interest Rate on Firm’s Financial Performance of Fuel and Energy Sector of Pakistan. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(4), 1391-1410.
• Iqbal, N. and Nawaz, S. (2009). Investment, Inflation and Economic Growth Nexus. The Pakistan Development Review, 863-874.
• Kılcı, E. N. (2017). CDS Primleri ile Ülke Kredi Riski Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi; Türkiye Örneği, Maliye Finans Yazıları, 108, 71-86.
• Kurtaran, A. (2007). Doğrudan Yabancı Yatırım Kararları ve Belirleyicileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 367-382.
• Longstaff, F. A., Arora, N. and Gandhi, P. (2012). Counterparty Credit Risk and the Credit Default Swap Market, Journal of Financial Economics, 103(2), 280-293.
• Mateev, M. and Marinova, E. (2019). Volatility Relation between Credit Default Swap and Stock Market: New Empirical Tests, Journal of Economics and Finance, 43, 1-57.
• Mengle, D. (2007). Credit Derivatives: An Overview, Economic Review-Federal Reserve Bank of Atlanta, 4, 1-24.
• Nar, M. (2021). The Relationship between Credit Default Swaps and Net Portfolio Investments: The Case of Turkey, Universal Journal of Accounting and Finance, 9(2), 252-261.
• Nguyen, P. D. and Dong, P.T.A. (2013). Determinants of corporate investment decisions: The case of Vietnam. Journal of Economics and Development, 15(1), 32-48.
• Petruk, A. and Stadniichuk, R. (2020). Credit Derivatives in Banking: Benefits and Threats, European Cooperation, 47, 7-16.
• Ruiz Porras, A. and López-Mateo, C. (2010). Market Concentration Measures and Investment Decisions in Mexican Manufacturing Firms. Accounting & Taxation, 2(1), 59-69.
• Scheerer, A. (2000). Credit Derivatives: An Overview of Regulatory Initiatives in the United States and Europe, Fordham Journal of Corporate and Financial Law, 5(1), 148-203.
• Şenesen, Ü. (1984). Enflasyon ve Yatırım Kararları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 40, 1-4.
• Tözüm, H. (2009). Kredi Türevleri Uygulamada CDS’ler, Ankara: Dumat Ofset Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
• Uzay, N. (1999). Enflasyonun İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkileri: Teori Ve Türkiye Uygulamasi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15, 27-44.
• Wu, Y. (2018). The Impacts of Credit Default Swaps on Debt Pricing, Corporate Investment and Dividend Policy, The Degree of Doctor of Philosophy, University of Bath.
• Yücel, A. T., Mandacı, P. E. and Kurt, G. (2007). İşletmelerin Finansal Risk Yönetimi ve Türev Ürün Kullanımı: İMKB 100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerde Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 1(36), 106-113.
• Ziarko-Rutkowska, A. (2015). The Influence of Profitability Ratios and Company Size on Profitability and Investment Risk in the Capital Market. Folia Oeconomica Stetinensia, 15(1), 151-161.
• Zoccoletti, V. (2018). Credit Risk and Credit Derivatives: An Analysis of the Market of CDS, Università Ca' Foscari Venezia, Economics and Finance, Master Degree, Venezia.