TANRI'YI İDRAK İMKÂNI BAKIMINDAN PEYGAMBERİ TANIMANIN RASYONEL DEĞERİ

Year 2016, Volume: 3 Issue: 5, 15 - 47, 15.12.2016

HASAN Peker

Abstract

Tanrı, varlığı ve sıfatlarıyla “dinî inanç esasları”nm
ilkini oluşturur. Bu nedenle baş­ta Tanrı olmak üzere, ölüm ötesi hayat, dinî
terminolojiyle ifade edecek olursak “ahiret hayatı” ve diğer gaybî olan yani
duyusal algı konusu olmayan konuların, İlahî menşeli din(/ler) eksen
alındığında vahiy denilen ve peygamber aracılığıyla açığa çıkan bir bildirimin
temel inanç prensiplerini oluşturduğu görülür. İster ta­bii bir saik ile ister
metodolojik olsun, şüphenin beslediği felsefi bir bakış, inanç/ iman talep eden
içeriğiyle muhatap olunan bu bildirimleri doğrulama ihtiyacı du­yar. Çünkü
İlâhî menşeli oluşlarının yanı sıra içerik açısından da birer metafizik değer
ifade eden bu bildirimler, paylaşılmış olmakla artık iddia içeren önermeler
olarak epistemolojik bir hüviyete bürünmüş, dolayısıyla “olgusal” ve/veya
“mantık­sal” doğrulamaya konu teşkil edecek bir mesele halini almışlardır.
Lehte ve aleyhte olmak üzere birbirinden farklı görüşlerin serdedilmiş olduğu
gözlemlenebilecek bu noktada, Tann’yı idrak ekseninde bahse konu ettiğimiz
-dinin diğer inanç esasla­rı için de geçerli- imkân meselesinin, peygamberlik
kavramından ve bizatihi pey­gamberin sîretinden hareketle inşa edilebilecek
sahih bir tasavvur üzerinden de alınmasının, olgusal ya da mantıksal
görülebilecek bir tür doğrulamaya yol verip vermeyeceği irdelenerek, bu yönde
bir bakış açısının imkânına, gereğine, önemine ve rasyonel değerine dikkat
çekmek amaçlanmıştır.

Keywords

tanrı, imkan, idrak, peygamber, rasyonel

References

• İzutsu, Toshihiko, Kuranda Allah ve İnsan, Çev. Süleyman Ateş, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, Ts. Kaya, M. Cüneyt, Varlık ve İmkân -Aristoteles’ten İbn Sînâ’ya İmkânın Tarihi, I.B., Klasik Yay., İstanbul, 2011 Maturidi, Tevhid, Çev. Hüseyin Sadi Erdoğan, Hicret Yay., İstanbul, 1981. Mengüşoğlu, Metin Önal, Düşünmek Farzdır, 8.B., Metamorfoz Yay., İstanbul, 2015. Özcan, Hanifi, Epistemolojik Açıdan İman, 2.B., İfav Yay., İstanbul, 2012.