el-Mecmu fi'l-Muhit Bi't-Teklif ve Aidiyeti Meselesi

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 2, 247 - 264, 11.07.2013

Metin Yıldız

Öz

This article is on the work called al-Majmû? fi?l-Muhît bi?t-Teklîf and its belonging subject. al-Majmû? fi?l-Muhît bi?t-Teklîf is a unique work of Kalâm, containing both dakîku?l-kalâm subjects like; substance, accident, body, movement; and also celîlu?l-kalâm subjects like theology, prophethood and the last day. El-Majmû?, formed as four volumes, investigated publication of the first three volumes has been published and the work of investigation of the last volume has started. Both in classic Works and today?s studies, al-Majmû? is sometimes related to Kadî Abdülcebbâr (d. 415/1025) and sometimes to Ibn Mattawayh (d. 469/1077) also.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Altıntaş, Ramazan, “Kadî Abdülcebbâr’ın (ö. 415/1024) Semiyyatla İlgili Bazı Görüşleri”,
• Bilimnâme, IV/1 (Kayseri 2004), s. 59-79.
• Bulğen, Mehmet, “Kelâm İlminin Kozmolojik Boyutları ve Günümüz Kozmolojisi MÜİFD, 39/2 (İstanbul 2010), s. 49-80.
• Çelebi, İlyas, “Mu’tezile,” DİA, XXXI, İstanbul, 2005.
• Demir, Osman, “Determinizm ve Okasyonalizm Arasında: Mu’tezile’de Tevlid Düşüncesi ve Ehl-i Sünnetin Eleştirisi”, MÜİFD, 36/1 (İstanbul 2009), s. 63-82.
• Dhananî, Alnoor, The Physical Theory Of Kalâm. Atoms, Space and Void in Basrian Mu’tazilî Cosmology, E.J. Brill, Leiden, New York, Köln, 1994.
• Duğeym, Semîh, “el-Mukaddime”, Mevsûatu Mustalâhâti’l- Eş’arî ve’l- Kâdî Abdülcebbâr, II: 2, Mektebetu Lübnân Nâşirûn, Beyrût, 2002.
• Ebû Rîde, Muhammed Abdulhadî, “Mukaddîme” fi’t-Tevhîd (Divânu’l- Usûl li Ebî Raşîd en- Nisâbûrî), Vizâretu’s-Sikâfe, Kahire, 1969. el-Arnavûtî, Şuayb, Muhammed Naim el-Arkasûsî, “Mukaddime”, Şemsuddîn Muhammed b.
• Osmân ez-Zehebî, Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, Muessesetu’r-Risâle, Beyrût, 1983. el-Cüşemî, Hakîm, Şerhu’l-Uyûn, Fadlu’l- İ’tizâl ve Tabakâtu’l-Mu’tezile, (Thk.: Fuad
• Seyyid), Dâru’t-Tûnusiyye, Tûnus, 1986, adlı kitabın içinde. el-Murtezâ, Ahmed b. Yahya, Kitabu Tabakâti’l-Mu’tezile, (Thk.: Susanna Diwald- Wilzer),
• Mektebetü’l-Hayat, Beyrut, tarihsiz. Erdemci, Cemalettin, Kelâm Kozmolojisine Giriş, Araştırma Yayınları, Ankara, 2007.
• _____, “İbn Metteveyh ve et-Tezkire fî Ahkami’l-Cevâhir ve’l- A’râz”, İslâmî İlimler Dergisi, IV/1-2, (İstanbul 2009), s. 185-197. en-Nîsâbûrî, Ebû Raşid, Dîvânu’l-Usûl, Vezâretu’s-Sekâfe, Kahire, 1969. ez-Zireklî, Hayrettin, el-A’lâm Kamus-u Terâcim li’l-Eşheri’r-Ricâl ve’n-Nisa mine’l- Arabî ve’l- Mustearibîn ve’l- Musteşrikîn, III, dâru’l-İlmi’l-Melâyîn, Beyrut, 2002.
• Gimaret, Daniel, “Mukaddime”, İbn Metteveyh, et-Tezkîre fî Ahkâm’l-Cevâhir ve’l-A’raz, I, (Thk.: Daniel Gimaret), el-Ma’hedu’l- İlmî el-Fransî Lî Asâri’ş-Şarkiyye bi’l-Kâhire, Beyrût, 2009, adlı kitabın içinde.
• ______, “Note Annexe”, İbn Metteveyh, el-Mecmû' fi'l- Muhît bi't-Teklîf, III, (Thk.: Jan Peters, Dâru’l-Meşrik, Beyrût, 1986, adlı kitabın içinde.
• Heemskerk, MargerathaT., Suffering in The Mu’tazilita Theology, Bril, Leiden, Boston, Koln, 2000.
• Hansu, Hüseyin, Mu’tezile ve Hadis, Kitabiyat, Ankara, 2004.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed, “Cemea,” Lisânu’l-Arab, (Thk.: Abdullah Ali el-Kebîr v.d.), Dâru’l-Mearif, Kahire, tarihsiz. İbn Metteveyh, Ebû Muhammed el-Hasan b. Ahmed, et-Tezkîre fî Ahkâmi’l-Cevâhir ve’l- A’raz, I, (Thk.: Daniel Gimaret), el-Ma’hedu’l- İlmî el-Fransî Lî Asâri’ş-Şarkiyye bi’l-Kâhire, Beyrût, 2009.
• _______, el-Mecmû' fi'l- Muhît bi't-Teklîf, I, (Thk.: J.J. Houben), eş-Şerîketu’l-Mısriyye, Beyrût, 1965.
• _______, el-Mecmû' fi'l- Muhît bi't-Teklîf, II, (Thk.: J.J. Houben, Daniel Gimaret), Dâru’l- Meşrik, Beyrût, 1981.
• _______, el-Mecmû' fi'l- Muhît bi't-Teklîf, III, (Thk.: Jan Peters, Dâru’l-Meşrik, Beyrût, 1986.
• _______, el-Muhît bi’t-Teklîf, (Thk.: Ömer es-Seyyid Azmî), ed-Dâru’l-Mısriyye, Kahire, tarihsiz. İbnu’l-Vezîr, el-İmâm Muhammed b. İbrahîm el-Husnî el-Yemenî es-San’anî, Tercîhu Esâlîbi’l-Kur’ân âlâ Esâlîbi’l- Yunân, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrût, 1984.
• Koloğlu, Orhan Şener, Cubbâîlerin Kelâm Sistemi, İsam Yay., İstanbul, 2011.
• Madelung, W., “İbn Metteveyh”, The Encyclopaedia of Islam, Supplement, XXII, Brill, Leiden, 2004.
• McDermott, Martin J., The Theology of Al-Shaikh Al-Mufîd, Dâr el-Machreq Êditeurs, Beyrût, 19 Murad, Said, İbn Metteveyh ve Arâuhu’l-Kelâmiyye ve’l- Felsefiyye, Mektebetu’l- el- Mısriyye, Kahire, 1991.
• ______, “Mukaddime”, Medresetu’l-Basra el-Mu’tezile, Mektebetü’l-Enclu'l-Mısriyye, Kahire, 1992, adlı kitabın içinde.
• Nader, Albert Nasrî, “Mukaddime”, Hayyât, Kitabu’l-İntisâr ve’r-Red alâ İbnu’r- Râvendî el-Mulhîd Ma Kasde Bihî Mine’l-Kezibi ale’l-Muslimîn ve’t-Ta’ne aleyhim, el-Matbaatu’l-Kasulikiyye, Beyrût, 1957.
• Schmidtke, Sabine, “Mukaddime” Anonim, Şerhu Kitâb et-Tezkire fî Ahkami’l- Cevâhir ve’l- A’raz, Iranian Institute of Philosophy and Institute of Islamic Studies Free University of Berlin, Tahran, 2006, adlı kitabın içinde.
• ______, “Ms. Mahdawi 514”, Anna Akasoy, Wim Raven, Islamic Thougt in The Middle Ages, Brill, Leiden, 2008, adlı kitabın içinde.
• Seyyid, Eymân, Fuâd Seyyid, “Mukaddime”, Fadlu’l- İ’tizâl ve Tabakâtu’l- Mu’tezile, Dâru’t-Tûnusiyye, Tûnus, 1986, adlı kitabın içinde.
• Seyyid, Muhammed Salih Muhammed, Medhal İlâ İlmi’l- Kelâm, Dâru Kuba li’t-Tibâe ve’n- Neşr ve’t-Tevzî, Kahire, 2001.
• Sezgîn, Fuad, Tarihu’t-Turasi’l-Arabî, II, (Arapçaya Çev.: Mahmûd Fehmî Hicâzî ), Suudî Arabistan Muhammed b. Suud el-İslâmiyye Üniversitesi Yay., Subhî, Ahmed Mahmud, Fî İlmi’l-Kelâm el-Mu’tezile, I, Dârü'n-Nehdati'l-Arabiyye, Beyrût,1985.
• Wisnovsky, Robert, İbn Sîna Metâfiziği, (Çev.: İbrahim Halil Üçer), Klasik, İstanbul, 2010.
• Yurdagür, Metin, “Kadî Abdülcebbâr”, DİA, XXIV, İstanbul, 2001. Riyâd, 1991.