Bir Müslüman'ın Karakterinin Oluşumunda Kur'an'ın Rehberliği Fatiha Suresi Örneği

Year 2024, , 261 - 279, 31.12.2024

Abdurrahman Ensari

https://doi.org/10.55805/kadimsbd.1586836

Abstract

Fatiha Suresi, bir Müslüman'ın kişiliğinin oluşmasında çok önemli bir rol oynar. Hiç şüphe yok ki, Müslüman bireyin doğru bir şekilde şekillendirilmesi, Alemlerin Rabbi olan Allah'ın bir imtihan olarak iyi ve kötü tüm insanlara merhamet ettiğini, ancak kendisinden başka cevap verecek kimsenin olmayacağı bir günde kralı çağıracağı bir günde zalimleri cezalandıracağını bilen Müslüman bir toplumun oluşumuna doğru atılan ilk adımdır. Bu toplumun üyeleri, bu bilgiyle sadece Allah'a ibadet eder ve küçük büyük her konuda, hatta doğru yolda kalmak ve zalimlerin ve sapkınların yolundan uzak durmak konusunda bile sadece O'ndan yardım isterler. Surenin bir Müslüman'ın kişiliğinin oluşumunda derin anlamlara vurgu yapması ve Peygamber'in (s.a.a) onun büyük faziletinden bahsetmesi nedeniyle, Şeriat her Müslüman'ın onu öğrenmesini ve farz namazın bir parçası olarak okumasını zorunlu kılmıştır. Tefsir kitaplarının bu asil surenin nüanslarını açıklamakla dolu olduğuna şüphe yoktur, ancak bu, Müslüman kişiliğinin oluşumundaki rehberliğinin bir kısmına elimizden geldiğince odaklanmamıza engel değildir. Araştırma, sure hakkında genel bilgiler vererek başlayacak ve daha sonra Müslüman bir toplumun oluşumunda geçerli bir yapı taşı olarak surenin Müslüman kişiliğin oluşumu için sağladığı rehberliğe odaklanacaktır. Bu araştırmanın, Müslüman bireyin inşasında Fatiha Suresi'nin kılavuz ve rehberliğini anlamaya ve böylece ilahi değerlerin hâkim olduğu Müslüman bir toplumun inşasına katkıda bulunacağını umuyoruz.

Keywords

Tefsir, Fatiha Suresi, Hidayet, Rahmet, Değerler, Müslüman Şahsiyet

هدايات القرآن الكريم في تكوين شخصية المسلم سورة الفاتحة أنموذجًا

Abstract

سورة الفاتحة تلعب دورًا بالغ الأهمية في تكوين شخصية المسلم. ولا شك أن التكوين الصحيح للفرد المسلم يعتبر أول خطوة إلى تكوين مجتمع مسلم يعرف أن الله رب العالمين، يرحم في الدنيا البشرية جميعا الصالحين منهم والطالحين اختبارًا منه، ولكنه يعاقب الظالمين في يوم ينادَى فيه لمن الملك اليوم حيث لا مجيب إلا هو. وأفراد هذا المجتمع بهذه المعرفة لا يعبدون إلا الله ولا يعتمدون في الاستعانة إلا على الله، الاستعانة في كل صغيرة وكبيرة، حتى في الثبات على الصراط المستقيم والابتعاد عن صراط المغضوب عليهم والضالين. ولتركيز السورة على المعاني العميقة في تكوين شخصية المسلم ولإخبار الرسول صلى الله عليه وسلم عن فضلها العظيم فرض الشارع تعلمها وقراءتها على كل مسلم ومسلمة حيث جعلها جزءًا من الصلاة المفروضة عليه. ولا شك أن كتب التفسير مليئة ببيان دقائق هذه السورة الكريمة التي لا تنتهي نفائسها ولكن هذا ليس مانعا من التركيز على بعض هداياته في تكوين شخصية المسلم قدر استطاعتنا. سيبدأ البحث بتقديم معلومات عامة عن السورة، ثم يكون التركيز على الهدايات التي تقدمها السورة لتكوين شخصية المسلم كلبنة صالحة في تكوين مجتمع مسلم.نأمل أن يُسهم هذا البحث في فهم إرشادات وهدايات سورة الفاتحة في بناء الفرد المسلم، وبالتالي يُسهم في بناء مجتمع مسلم تسوده القيم الربانية.

Keywords

لتفسير،, سورة الفاتحة, الهداية, الرحمة، القيم, شخصية المسلم

References

• Ahmed b. Hanbel. Müsned, thk. Şuayb el-Arnaût vd., Müessesetü’r-Risâle, Beyrût, 2001.
• Ahmed b. Hanbel. Müsned, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Dâru’l-Hadîs, Kahire, 1995.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-Hadîs, Dâru İhyai’l-Kutubi’l-Arabiyye, Kahire, 1383.
• Derviş, Muhyiddîn b Ahmed Mustafâ. İrâbu’l-Kur’âni ve Beyânuhu, 4. Baskı, Dâru’l-İrşâd-Dâru’l-Yemâme-Dâru İbn Kesîr, Dimeşk-Beyrut, 1415.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, thk., Mustafa es-Seyyid Muhammed vd. Müessesetu Kurtuba, Mektebetu Evladi’ş-Şeyh li’t-Turâs, byy., bty.
• Beydâvî, Nâsiruddîn Abdullâh. Envâru’t-Tenzîl ve Esrârü’t-Te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahman el-Mer‘aşlî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût, 1418.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’l-Müsnedü’s-Sahîhu’l-Muhtasar, thk., Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Dâru’t-Tavki’n-Necât, byy., 1422.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Abdullâh. Medârikü’t-tenzil ve hekâikü’t-te’vîl, Thk., Yusuf Ali Bedyevî, Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut, 1998.
• Mevdûdî, Ebu’l-`Alâ. Tefhîmü’l-Kur’an, İnsan Yayınları, İstanbul, 1991.
• İbn Cerîr, Ebû Ca’fer Muhammed et-Taberî, Câmiü’l-Beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân, thk., Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî, Merkezu Hecr, bty.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ, Sünenu’t-Tirmizî, thk, Şuayb el-Arnaût vd. Dâru’t-Tavk en-Necât, 1422.
• Kurtubî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li ahkâmi’l-Kur’ân, thk., Abdullah Abdulmuhsin et-Türkî, Müessesetü’r-Risâle, 2006.
• Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekir Celâludddîn. ed-Durru’l-Mensûr, thk. Abdullah Abdulmuhsin et-Türkî, Merkezu Hecr, bty.
• Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t-Tefâsîr, Dâru’s-Sâbûnî, Kahire, 1997.
• Kutub, Seyyid. Fi Zilâli’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Beyrut, Kahire, 1412.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn b. Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. el-Musnedu’s-sahîhu’l-muhtasar, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrût, bty.
• Meydânî, Abdurrahman Hasan Habenneke, Meâricu’t-Tefekkür ve Hekâiku’d-Tedebbür, Dâru’l-Kalem, Dımaşk, 2000.
• Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed, en-Nüketu ve’l-Uyûn, thk. es-Seyyid İbn Abdulmaksûd, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, bty.