Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencileri ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ile Stresle Baş Etme Yöntemlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 3, 161 - 182, 28.10.2023

İhsan Yağcı , Cuneyt Seydioğlu , Engin Çinibulak

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ve Eğitim Fakültesindeki öğrencilerin psikolojik dayanıklılık ve stresle baş etme tarzlarını belirleyerek iki değişken arasında ilişkileri incelenmektedir.
Yöntem: Araştırmanın evrenini Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde ve Kocaeli Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 2798 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem grubu 2022-2023 eğitim öğretim yılında eğitim gören 400 Spor Bilimleri Fakültesi ve Eğitim Fakültesi öğrencileri gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada verilerin elde edilmesi için (Friborg ve ark., 2003) tarafından geliştirilen ve 2011 yılında H. Nejat Basım ve Fatih Çetin tarafında Türkçeye uyarlanan ‘’Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’’ ve öğrencilerin stresle baş etme tarzlarının inceleyebilmek için Lazarus ve Folkman (1980) tarafından geliştirilen, Şahin ve Durak’ın (1995) ise kısaltarak Türkçeye uyarladığı ‘’Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği’’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde katılımcıların kişisel bilgi dağılımlarını incelemek için frekans analizi, verilerin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek için skewness-kurtosis değerlerine bakılmıştır. Değişkenler arasındaki farklılıkları belirlemek amacıyla Anova, Tukey, Post-Hoc testleri yapılmıştır. İlişkiyi belirlemek için korelasyon analizinden faydalanılmıştır.
Bulgular ve Sonuç: Yapılan analizler sonucunda; Yetişkinlerde Psikolojik Dayanıklılık Toplam ve Stresle Baş Etme Tarzları Toplam değerlerinde yüksek düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin cinsiyetleri göz önüne alındığında Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Toplam ve Stresle Baş Etme Tarzları Toplam değerlerinde anlamda farklılık görülmemişken, Fakülte Değişkeni üzerinde Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Toplam ve Stresle Baş Etme Tarzları Toplam değerlerinde anlamda farklılık görülmüştür. Öğrencilerin Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri Toplam ve Stresle Baş Etme Tarzları Toplam değerlerinde Spor Yapma Değişkenine göre ise anlamda farklılık bulunmamıştır. Yapılan testler sonucunda öğrencilerin Yaş Değişkeninde Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ve Stresle Baş Etme Tarzları değerlerinde Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği Sosyal Yeterlilik alt boyutunda 18-21 ve 25-27 yaşları arasında anlamda farklılık bulunmuşken. Stresle Baş Etme Tarzları Ölçeği Toplam değerinde 18-21-22-24 yaşları arasında anlamda farklılık bulunmuştur (p<0,05). Stresle Baş Etme Tarzları Ölçeği İyimser Yaklaşım alt boyutunda ise 18-21 – 22-24 ve 18-21 – 25-27 yaşları arasında anlamda farklılık görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Dayanıklılık, Stresle Baş Etme, Spor Bilimleri, Eğitim Bilimleri

Students of Faculty of Sports Sciences and Faculty of Education Coping with Stress and Students' Resilience Levels Examination of Detection Methods

Öz

Purpose: The purpose of this research is to determine the psychological resilience and stress coping styles of students at Kocaeli University Faculty of Sports Sciences and Faculty of Education and to examine the relationships between the two variables.
Method: The population of the study consists of 2798 students studying at Kocaeli University Faculty of Sport Sciences and Kocaeli University Faculty of Education. The sample group consisted of 400 students from the Faculty of Sport Sciences and the Faculty of Education who voluntarily participated in the 2022-2023 academic year. In order to obtain data in the study, the "Psychological Resilience Scale for Adults" developed by (Friborg et al., 2003) and adapted into Turkish by H. Nejat Basım and Fatih Çetin in 2011 and the "Stress Coping Styles Scale" developed by Lazarus and Folkman (1980) and adapted into Turkish by Şahin and Durak (1995) were used to examine students' coping styles with stress. In the analysis of the data, frequency analysis was used to examine the personal information distribution of the participants, and skewness-kurtosis values were used to determine whether the data showed normal distribution. Anova, Tukey, Post-Hoc tests were performed to determine the differences between variables. Correlation analysis was used to determine the relationship.
Results: As a result of the analysis; A high level of positive correlation was found in Psychological Resilience Total and Stress Coping Styles Total values in adults. Considering the gender of the students, while there was no significant difference in the total values of Psychological Resilience Levels and Coping with Stress Styles Total, there was a significant difference in the total values of Psychological Resilience Levels Total and Coping with Stress Styles Total on the Faculty Variable. There was no significant difference in the Total and Stress Coping Styles Total Values of the Students' Psychological Resilience Levels according to the Doing Sports Variable. As a result of the tests, a significant difference was found between the ages of 18-21 and 25-27 in the Social Competence sub-dimension of the Psychological Resilience Scale in the Psychological Resilience Levels and Stress Coping Styles values in the Age Variable (p<0.05), while the Total value of the Stress Coping Styles Scale was 18. -There was a significant difference between the ages of 21 and 22-24. In the Optimistic Approach sub-dimension of the Stress Coping Styles Scale, there was a significant difference between the ages of 18-21 - 22-24 and 18-21 - 25-27.

Anahtar Kelimeler

Psychological resilience, Coping with stress, Sports sciences, Educational sciences

Kaynakça

• Aydın, M. & Egemberdiyev, A. (2018), "Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin İncelenmesi." Türkiye Eğitim Dergisi 3.1: 37-53.
• Baltaş, A. & Baltaş, Z. (1993). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitapevi
• Basım, H. N., & Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.
• Bilge, A., & Çam, O. (2008). Ruhsal Hastaliga Yönelik Inançlar Ölçegi'nin geçerliligi ve güvenilirligi/validity and reliability of beliefs towards mental illness scale. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(2), 91. Bolat, Z., & Deniz, M. E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlıkları ile öz-anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doctoral dissertation, Necmettin Erbakan Üniversitesi).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Carver, C. S., & Scheier, M. F. (1994). Situational coping and coping dispositions in a stressful transaction. Journal of personality and social psychology, 66(1), 184.
• Çetinkaya, R. S., & Yılmaz, K. Y. Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri: Psikolojik ve demografik değişkenlerin rolü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 165-177.
• Çakmak, Ö., & Hevedanlı, M. (2005). Eğitim ve Fen-Edebiyat Fakülteleri Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 115-127.
• Çetin, F., Yeloğlu, H. O., & Basım, H. N. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• Çetin, M. Ç. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Stillerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 193-206.
• Durna, U. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Stres Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 319-343.
• Eraslan, M. (2015). Spor Bölümlerinde Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Özelliklerinin ve Stresle Başa Çıkma Stillerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi Investigation Personality Aspects And Coping Style To Stress Of Students Taking Education... Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 65-82.
• Farley, T., Galves, A. L., Dickinson, L. M., & Perez, M. D. J. D. (2005). Stress, coping, and health: a comparison of Mexican immigrants, Mexican-Americans, and non-Hispanic whites. Journal of immigrant health, 7, 213-220.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48(1), 150–170. https://doi.org/10.1037/0022-3514.48.1.150
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1988). The relationship between coping and emotion: Implications for theory and research. Social science & medicine, 26(3), 309-317.
• Garmezy, N. (1993). Children in poverty: Resilience despite risk. Psychiatry, 56(1), 127-136.
• Güngörmüş, K., Okanlı, A., & Kocabeyoğlu, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9-14.
• Henderson, N., & Milstein, M. M. (2003). Resiliency in schools: Making it happen for students and educators. Corwin press.
• Kaba, İ., & Keklik, İ. (2016). Öğrencilerin üniversite yaşamına uyumlarında psikolojik dayanıklılık ve psikolojik belirtiler. The Journal of Educational Research, 2(2).
• Karaırmak, Ö., & Çetinkaya, R. S. (2011). The effect of self-esteem and locus of control on resilience: The mediating role of affects. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 30-41.
• Karasar, N. (2017). Scientific research method: concepts, principles, techniques. Ankara: 3A Ara.
• Kaya, M., Genç, M., Kaya, B., & Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 137-146.
• Kobasa, S. C., & Puccetti, M. C. (1983). Personality and social resources in stress resistance. Journal of personality and social psychology, 45(4), 839.
• Lazarus, R. S. (1966). Psychological stress and the coping process.
• Martin-Krumm, C. P., Sarrazin, P. G., Peterson, C., & Famose, J. P. (2003). Explanatory style and resilience after sports failure. Personality and individual differences, 35(7), 1685-1695.
• Masten, A. S., & O'CONNOR, M. J. (1989). Vulnerability, stress, and resilience in the early development of a high risk child. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 28(2), 274-278.
• Nazlı Batan, S., & Ayten, A. (2015). Dinî Başa Çıkma, Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Dinbilimleri Journal, 15(3).
• Ptacek, J. T., Smith, R. E., & Zanas, J. (1992). Gender, appraisal, and coping: A longitudinal analysis. Journal of personality, 60(4), 747-770.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(3), 44-56.
• Savcı, M., & Aysan, F. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Stresle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(3), 44-56.
• Selye, H. (1956). General physiology and pathology of stress. 5th Report on Stress, MD Publications Inc., New York, NY, 11-103.
• Şahin, N. H., Güler, M., & Basım, H. N. (2009). A tipi kişilik örüntüsünde bilişsel ve duygusal zekânın stresle başa çıkma ve stres belirtileri ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(3), 243-254.
• Tusaie, K. R., & Patterson, K. (2006). Relationships among trait, situational, and comparative optimism: Clarifying concepts for a theoretically consistent and evidence-based intervention to maximize resilience. Archives of psychiatric nursing, 20(3), 144-150.
• Şentürk, F., Tuna, G., Şirin, İ., Dur, V., Bozkurt, V. K., & Erdoğan, E. S. Sosyal Güvence Dergisi.
• Terzi, A. R. (2005). Üniversite öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları üzerine bir araştırma.
• Türküm, A. S. (2016). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18).
• Yıldırım, İ. (1991). Stres ve stresle başaçıkmada gevşeme teknikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(6).
• Yurtsever, H. (2009). Kişilik özelliklerinin stres düzeyine etkisi ve stresle başa çıkma yolları: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma (Doctoral dissertation, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü).