Spor Bilimlerinde Etik: Ulusal Alanyazının Bibliyometrik Analizi (2000-2025)

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 3, 14 - 31, 30.09.2025

Batuhan Coşkun

Öz

Amaç: Bu çalışma, etik kavramının tarihsel ve toplumsal gelişimi ile birlikte spor alanındaki yansımalarını incelemektedir. Etik, ahlakın felsefi temellerini araştırırken, ahlak bireylerin ve toplumların davranış normlarını şekillendiren değerler bütünüdür. Spor etiği ise, sporcuların, antrenörlerin ve diğer paydaşların sportif faaliyetler sırasında karşılaştıkları etik ikilemler ve davranış standartlarını ele alır. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 2000-2025 yılları arasında spor yönetimi ve etik konularında yapılan akademik çalışmaları bibliyometrik yöntemle incelemektir.
Yöntem: Çalışmada sistematik incelemeler ve meta-analiz (PRISMA) yönergeleri için tercih edilen raporlama kriterlerini kullanarak mevcut literatürün sistematik bir incelemesi gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Google Akademik veri tabanında spor bilimleri alanında spor yönetimi ve etik konusunda yayınlanmış olan 1010 makale taranmış, araştırmanın amacına uygun olarak dahil etme ve hariç tutma kriterleri doğrultusunda araştırma makaleleri filtrelenmiş bu işlem sonucunda kalan 7 makale araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada 2000 (Ocak) – 2025 (Mart) tarihleri arasında ve “spor yönetimi” ve “etik” anahtar sözcükleri üzerinden tarama yapılmıştır. Çalışma bu alandaki eğilimleri, metodolojik tercihleri ve eksiklikleri ortaya koymaktadır.
Bulgular: İncelenen araştırmaların % 86 oranında nitel araştırma yöntemleri ile yürütüldüğü veri toplama metodojileri arasında da en çok ilişkisel tarama yöntemi kullanıldığı görülmüştür. Araştırmalarda en çok kullanılan anahtar kelimeler “etik” ve “spor” kelimeleridir. Spor yönetimi ve ilişkili disiplinlere bakıldığında çalışmaların %41 oranında psikoloji bilimi ile ilişkili olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Konuyla ilgili araştırma sayısı oldukça azdır. Özellikle ulusal alanyazınımıza katkı sağlayacak araştırmaların sayısının arttırılması önerilmektedir. Bu alanda yapılan çalışmalar araştırmanın sonuçları, spor yönetimi alanında etik farkındalığını artırmaya yönelik öneriler geliştirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Etik , Spor Etiği , Spor Yönetimi , Bibliyometrik Analiz

Ethics In Sports Sciences: Bibliometric Analysis of National Literature (2000-2025)

Öz

Purpose: This study examines the historical and societal development of the concepts of ethics, along with their reflections in the field of sports. While ethics investigates the philosophical foundations of morality, morality encompasses the set of values that shape the behavioral norms of individuals and societies. Sports ethics addresses the ethical dilemmas and behavioral standards encountered by athletes, coaches, and other stakeholders during sporting activities. The aim of this research is to conduct a bibliometric analysis of academic studies on sports management and ethics conducted in Turkey between 2000 and 2025.
Method: The study systematically reviews the existing literature using the reporting criteria preferred for systematic reviews and meta-analyses (PRISMA guidelines). For this purpose, 1010 articles published in the field of sports sciences on sports management and ethics were scanned in the Google Scholar database, and the research articles were filtered in line with the inclusion and exclusion criteria in accordance with the purpose of the research, and the remaining 7 articles constituted the sample of the research. The research was conducted between 2000 (January) and 2025 (March) using the keywords "sports management" and "ethics". The findings of the study reveal trends, methodological preferences, and gaps in this field.
Results: It was observed that 86% of the examined studies employed qualitative research methods, with the relational survey method being the most commonly used data collection technique. The most frequently used keywords in the studies were "ethics" and "sports." Regarding sports management and related disciplines, 41% of the studies were found to be related to the field of psychology.
Conclusion: The limited number of studies in this area indicates a need for more research that contributes to the national literature. Based on these findings, the study aims to develop recommendations to enhance ethical awareness in sports management.

Anahtar Kelimeler

Ethics , Sports Ethics , Sports Management , Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Afacan, E., Özçelik, İ. Y., Cobanoglu, G., & Hasırcı, S. (2020). Psikolojik beceri (mental) antrenmanında etik değerler. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 155–176.
• Altın, Y. (2022). Etik karar verme ve etik ikilem. In S. Tuncel (Ed.), Sporda meslek etiği (s. 45–58). Efe Akademi. Arslan, M. (2018). Etik ve ahlak felsefesi. Felsefe Yayınevi.
• Arslan, P. (2021). Ortaokul beden eğitimi öğretmenlerinin spor etiğine ilişkin görüşleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 4(2), 136–150.
• Aydın, F., & Güllü, M. (2021). COVID-19 sürecinde spor organizasyonlarında etik ikilemler. Sporda Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 115–128.
• Aydın, İ. P. (2001). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. Pegem Yayıncılık.
• Barkoukis, V., Lazuras, L., Tsorbatzoudis, H., & Rodafinos, A. (2013). Motivational and social cognitive predictors of doping intentions in elite sports: An integrated approach. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 23(5), e330–e340.
• Burroughs, W., & Vogan, T. (2015). The world’s game and the USA: The cultural politics of soccer in America. In C. P. David & A. White (Eds.), Sport and society (pp. 161–174). Routledge.
• Crowther, N. B. (2007). Sport in ancient times. Praeger Series on the Ancient World. Greenwood Publishing Group.
• Çelik, A., & Yılmaz, M. (2021). Sporun sosyal boyutları ve etik sorunlar. Spor Yayınevi. DeSensi, J. T., & Rosenberg, D. (2010). Ethics and morality in sport management. Fitness Information Technology.
• Dumangöz, P. D. (2022). Antrenörlük ve spor etiği. In A. Demir (Ed.), Spora akademik dokunuşlar (s. 1–10). Akademisyen Kitabevi.
• Erbaş, M. K., & Koç, H. (2022). Sporda etik dışı davranışlar: Doping, şike ve şiddet üzerine bir inceleme. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 23–37.
• Gençlik ve Spor Bakanlığı. (n.d.). Atatürk ve spor. Erişim: 6 Mart 2025, https://gsb.gov.tr/tr/sayfa/5032-ataturk-ve-spor
• Kale, N., & Dumangöz, P. D. (2021). Spor ve felsefe. Nobel Yayıncılık.
• Karayol, M., & Eroğlu, S. Y. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleki etik ve mesleki motivasyon durumlarının incelenmesi: Muş ili örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 655–664.
• Koca, C. (2019). Sporda toplumsal cinsiyet ve etik: Eşitsizliklerin yeniden üretimi. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 30(2), 89–104.
• Köse, E., Yılmaz, B. Ü., & Şahin, M. (2023). E-sporda hile mümkün mü? Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(2), 52–64.
• Kütük, Ş. (2006). Mesleki eğitim ve öğretim sisteminin güçlendirilmesi projesi meslek etiği. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Lenk, C. (2007). Is enhancement in sport really unfair? Arguments on the concept of competition and equality of opportunities. Sport, Ethics and Philosophy, 1(2), 218–228.
• Loland, S., & McNamee, M. (2014). Philosophy of sport. In J. Maguire (Ed.), Social sciences in sport. Human Kinetics.
• Meng, M. D., & Pan, P. L. (2013). Revisiting image repair theory: Impact of race and corporate social responsibility reputation on athletes’ image repair strategies. Public Relations Review, 39(2), 114–116.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., & Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. PLOS Medicine, 6(7), e1000097. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1000097
• Morgan, W. J. (2015). Ethics in sport: Critical reflections. Journal of the Philosophy of Sport, 42(1), 9–26.
• Ntoumanis, N., Ng, J. Y., Barkoukis, V., & Backhouse, S. (2014). Personal and psychosocial predictors of doping use in physical activity settings: A meta-analysis. Sports Medicine, 44(11), 1603–1624.
• Onur Oral, M. D., Hasdemir, P. S., Yıldız, M., Ertürk, G., & Boz, B. (2016). Sporcularda gen dopingi. Turan: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 8(29), 133–142.
• Öztürk, B. (2017). Etik ve ahlak kavramları üzerine bir inceleme. Akademik Yayınlar.
• Savaş, E. (2019). Spor etiği: Teorik ve uygulamalı bir yaklaşım. Eğitim Yayınları.
• Scarf, P. (2008). The implications of athlete behaviour for sports governance. Journal of Sport and Social Issues, 32(3), 244–260.
• Schinke, R. J., Stambulova, N. B., Si, G., & Moore, Z. E. (2016). International society of sport psychology position stand: Athletes’ mental health, performance, and development. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 16(6), 622–639.
• Sevilmiş, A., Şirin, E. F., & Ocak, U. (2021). Sporcuların ahlaki karar alma tutumlarının sportmenlik yönelimi boyutları açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 1–13.
• Soygüden, A. (2019). Sporda yaşanan örnek etik davranışların toplumsal karakterin oluşmasına etkileri. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 60–72.
• Storm, R. K., & Wagner, U. (2015). The anatomy of sports scandals. International Journal of Sport Policy and Politics, 7(2), 175–190.
• Szolnoki, A., & Perc, M. (2016). Leaders should not be conformists in evolutionary social dilemmas. Scientific Reports, 6(23633), 1–8. https://doi.org/10.1038/srep23633
• Tamminen, K. A., Holt, N. L., & Neely, K. C. (2013). Exploring adversity and the potential for growth among elite female athletes. Psychology of Sport and Exercise, 14(1), 28–36.
• Uysal, H. Ş., & Atay, E. (2021). Beden eğitimi ve öğretim temalı doktora tezlerine ilişkin bibliyometrik analiz. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 246–256.
• Verkooijen, K. T., Schaalma, H. P., & de Vries, N. K. (2012). The integration of identity and behavior: A meta-analytic review. Health Psychology Review, 6(2), 93–110.
• Yanar, N. (2023). Sporcularda etik ilkelere aykırı davranış biçimleri: Derleme çalışması. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 91–99.
• Yavuz, Y. (2020). Spor yöneticilerinin etik algısı: Karar verme süreçleri açısından bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. https://acikerisim.subu.edu.tr/handle/20.500.14002/885
• Yetim, A. (2020). Sporda etik eğitiminin önemi ve gerekliliği. Spor ve Toplum Dergisi, 2(1), 45–59.
• Zeren, A., & Hasırcı, S. (2022). Türkiye’de sporla ilgili etik davranışlar ve fairplay örnekleri. Sağlık ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 47–50.