A REVIEW ON THE LISENSING METHODS OF MINES IN TURKEY

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 128 - 166, 31.07.2025

Nilüfer Özdemir Mallı

https://doi.org/10.70011/kahd.1701670

Abstract

Pursuant to Article 168 of the Constitution, the exploration and exploitation of minerals under the sovereignty of the State by private law persons is subject to the permission of the administration. The constitutional obligation to regulate the procedures and principles regarding the exploration and exploitation of minerals by law has resulted in the licensing process being subject to strict rules. Among the methods that allow public services to be carried out by private legal entities—such as joint management, licenses, concessions, leasing, and build-operate-transfer—the "license" method was chosen and is regulated by the Mining Law No. 3213, dated June 4, 1985. The licensing procedures to be carried out according to the Law differ according to the mining activity to be carried out, the type of mine and ultimately the method of licensing. In our study, the legislation regarding the licensing process will be presented, and the licensing methods of "application" and "tender" will be explained; exceptional and specific cases related to licensing through the tender method will be examined, and tenders with facility requirements, which have been implemented in recent years, will be evaluated. Since public institutions and organizations, in addition to private legal entities, also carry out extensive activities in the field of mining, the exceptions included in the Law will also be addressed, and the duties and powers of public institutions, as well as court decisions related to the subject of the study, will be evaluated.

Keywords

Mining Law , Mining License , Mining Tender , Mining , Mining Institutions

TÜRKİYE’DE MADENLERİN RUHSATLANDIRILMA YÖNTEMLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Anayasanın 168. maddesi uyarınca Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan madenlerin özel hukuk kişilerince aranması, işletilmesi idarenin iznine tabidir. Aranması ve işletilmesine dair usul ve esasların Anayasa gereği kanunla düzenlenmesine ilişkin zorunluluk, ruhsatlandırma sürecinin katı kurallara bağlanması sonucunu da beraberinde getirmiştir. İzin yöntemi, kamu tarafından yürütülen faaliyetlerin özel hukuk kişilerine gördürülmesine imkân tanıyan müşterek emanet, ruhsat, lisans, iltizam, imtiyaz, yap işlet devret yöntemleri arasından “ruhsat” olarak belirlenmiş ve 4/6/1985 tarih ve 3213 sayılı Maden Kanunu ile ruhsatlandırma süreçleri düzenlenmiştir. Kanun’a göre yapılacak ruhsatlandırma işlemleri, yapılacak madencilik faaliyetine, madenin türüne ve nihai olarak ruhsatlandırma yöntemine göre farklılık arz etmektedir. Çalışmada ruhsatlandırma süreci ile ilgili mevzuata yer verilerek ruhsatlandırma yöntemleri olan “müracaat” ve “ihale” usulü açıklanmış, ihale yöntemi ile ruhsatlandırmaya ilişkin olarak istisnai ve özellikli haller incelenmiş ve son yıllarda uygulanmaya başlanan tesis şartlı ihaleler değerlendirilmiştir. Özel hukuk kişileri dışında kamu kurum ve kuruluşlarının da madencilik alanında geniş kapsamlı faaliyetler yürütmesi nedeniyle Kanun’da yer alan istisnalara da yer verilerek kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanlarına öneriler sunularak çalışma konusuna ilişkin yargı kararları değerlendirilmiştir.

Keywords

Maden Hukuku , Maden Ruhsatı , Maden İhalesi , Madencilik , Madencilik Kurumları

References

• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/Kaya, Cemil. Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, ISBN: 9789750295058, Ankara 2021.
• Aşula, Mustafa. Türkiye’de Medeni Kanun Bakımından Maden Rejimi ve Mülkiyeti, Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Matbaası, Ankara 1968.
• Çal, Sedat. Türk İdare Hukukunda Ruhsat, Seçkin Yayıncılık, ISBN: 9789750218873, Ankara 2012.
• Çevikçelik, Muradiye. “3213 Sayılı Maden Kanunu Uyarınca Maden Hukukunda Kamulaştırma Usulü”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24, S:1 (Ocak 2020): 329-60. https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.682811.
• Çitil, Bünyamin. Tüm Yönleriyle Maden Hukuku (Cumhurbaşkanlığı Sistemi KHK ve Kararnameleri Işığında), Seçkin Yayıncılık, ISBN: 9789750270918, Ankara 2018.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, İş Bankası Yay., Ankara 2017.
• Dilli, Ramazan Haslet. Cebeci Taş Ocaklarındaki Yüksek Şevlerin Duraylılıklarının Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2019.
• Duran, Lütfi. İdare Hukuku Meseleleri, İstanbul 1965.
• Dursun, Cemal. “Avrupa Kritik Hammaddeler Tüzüğü ve Türkiye İçin Önemi” ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi (2024/1) s.32-125.
• Dursun, Cemal. Maden Hukukunda Rödovans Sözleşmesi, Yetkin Yay., ISBN: 9786050512533, Ankara 2022.
• Fındıkgil, Yavuz. Maden Hukuku, İstanbul Teknik Üniversite Matbaası, İstanbul 1966.
• Göğer, Erdoğan. Maden Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No:441, Sevinç Matbaası, Ankara 1979.
• Gözler, Kemal. İdare Hukuku, Ekin Yay., ISBN: 786053276470, Bursa 2003.
• Gülan, Aydın. Maden İdare Hukukumuzun Ana İlkeleri ve Temel Müesseseleri Mevzuat ve Yargı kararları Işığında Eleştirel Bir Yaklaşım Denemesi, Lamure Yayınları, ISBN:9789944469173, İstanbul 2008.
• Günay, Ömer. Maden Hukuku Kavramlar, İlkeler, Tanımlar (Güncel Danıştay Kararlarıyla), Güncellenmiş İkinci Baskı, Seçkin Yayıncılık, ISBN: 9789750242748, Ankara 2017.
• Günday, Metin. İdare Hukuku, İmaj Yay., ISBN: 9789757852193, Ankara 2015.
• Kurt, Hayrettin. Türk Hukukunda Maden Ruhsatı ve Sicili (Birinci Bası), Yetkin Yayınları, ISBN:9786050506259, Ankara 2020.
• Nurdoğan, Ünsal/Mesut, Erol. Gelir Getirici İşlemlerde İhale Usulü Devlet İhale Kanunu, Seçkin Yayıncılık, ISBN: 9789750236723, Ankara 2016.
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi Yay, ISBN: 9789753682879, İstanbul 2004.
• Özdemir Mallı, Nilüfer. Madenlerle İlgili Yaptırım Uygulama ve Kentleşme Bağlamında Kısıtlama Yetkisi, Yetkin Yay., ISBN: 9786050513936, Ankara 2022.
• Özyakışır, Özkan. “Arazi Mülkiyetinin Kapsamına İlişkin ‘Cuius Est Solum İlkesi’nin Bir İstisnası: Türk Hukukunda Maden Mülkiyeti”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29, sy. 3 (Eylül 2021): 1659-92. https://doi.org/10.15337/suhfd.865956.
• Onar, Sıddık Sami. İdare Hukukunun Umumi Esasları, İstanbul Akgün Matbaası, İstanbul 1970.
• Sever, Mustafa/Tuğrul, Atiye. “Maden Bölgeleri Yönetmeliği Ve Maden Bölgeleri Kurulumu İle İlgili İlk Uygulama: Cebeci Maden Bölgesi Projesi”. MAPEG Maden ve İnsan Bülteni 2019, Yıl:2, Sayı:4., s. 22-33.
• Şağban, Eyüp Ensar. “Taş Ocakları Nizamnamesinin Hukuk Tarihi Açısından İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Topaloğlu, Mustafa. Maden Hukuku, Karahan Yay., ISBN: 9786054454051, Adana 2011.
• Topaloğlu, Mustafa. Maden Hukuku ile İlgili Makaleler. Vedat Kitapçılık, (Birinci Baskı), ISBN: 9786257421041, İstanbul 2019.
• Tuğrul, Atiye/Yılmaz, Murat. “Agrega Üretim Sahalarındaki Belirsizlik ve Risklerin Azaltılmasında Jeoloji ve Mühendislik Jeolojisi Araştırmaların Önemi”, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, Yıl:2023, Cilt:47, Sayı:2, 87-102.
• Türk, Hikmet Sami. “Madenlerin Devletleştirilmesi”, Prof. Dr. Akif Erginay’a 65 inci Yaş Armağanı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 460, 191-200.
• Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lügatı, Ankara 1991.
• Yeşilyurt, Cemal. “Maden Yasası Uygulama Yönetmeliği Hakkında Değerlendirmeler”, Madencilik Türkiye Dergisi, Yıl 4, Sayı 31, Haziran 2013, 102-106.
• Yıldız, Taşkın Deniz. İşletme İzin Sürecinin Madencilik Sektörüne Etkileri. İKSAD Yayınevi, 1. Basım, ISBN: 978-625-7897-95-2, Ankara 2020.
• Yıldız, Taşkın Deniz. “How can the effects of EIA procedures and legislation foreseen for the mining operation activities to mining change positively in Turkey?” Resources Policy, 72, 102018. DOI: 10.1016/j.resourpol.2021.102018. 2021.
• Yıldız, Taşkın Deniz. (2021a). “Possible effects of mining zone regulation on mining companies in Turkey & Evaluation of mining companies.” Resources Policy, 71, 102011. DOI: 10.1016/j.resourpol.2021.102011.
• Yıldız, Taşkın Deniz. “İşyeri açma ve çalışma ruhsatının (GSM) mevzuat ve madencilik sektörü açısından değerlendirilmesi: GSM ruhsatı ÇED kapsamına alınabilir mi?” Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2020, Sayı: 24 (2), s.145-169.
• Yılmaz, Ejder. Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, ISBN: 9786050517859, Ankara 2002.
• Yüksel, Özge. Üretimi Azaltılmış Maden Kentlerinin Gelişim Süreci ve Geleceği: Zonguldak Örneği, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014.