Sosyal Bilimlerde Araştırma Yaklaşımları Çerçevesinde Din Eğitimi Biliminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 182 - 219, 30.06.2020

Emrah Gençer

Öz

Bilimsel araştırmaların nasıl yürütüldüğünü bilmek sosyal bilimler ve din bilimlerinde de önemli bir konudur. Araştırmalarda problemi ortaya koymak, problemin önemini ve amacını ortaya koymak, bu probleme uygun yöntem ve teknikleri belirlemek, araştırmayı ilerletme aşamalarını ve bu süreçte nelere dikkat edileceğinin bilinmesinden geçmektedir. Bu makalede; sosyal bilimlerde araştırma yaklaşımları çerçevesinde din eğitimi biliminde kullanılabilecek yöntem ve teknikler ortaya konmaya çalışılacaktır. Bilimsel bir çalışma hazırlanırken uygulanması gereken kurallar vardır. Önemli olan kurallardan birisi de araştırmacının konuyu bilimsel yöntem ve teknikler muvacehesinde yani bir metodoloji çerçevesinde hazırlaması gerekmektedir. Bu makalenin hazırlanmasının amacı da, Din Eğitimi Bilimi araştırmacıları için yöntem ve yaklaşım noktasında onlara ışık tutarak konu hakkında teknik bilgiler vermek, uygun örnekler ile konuyu pekiştirmeye çalışmaktır. Çalışmamızda; din eğitimi bilimi ile ilgili yapılan çalışmalar, sosyal bilimler alanında ortaya çıkan yöntem ve yaklaşımlar, nicel yaklaşım, nitel yaklaşım ve karma yaklaşım çalışmalarından hareketle literatür taraması yapılmıştır. Bu başlıklar çerçevesinde de var olan literatür incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Din Eğitimi Araştırma Yöntemi, Bilimsel Araştırma Yaklaşımları, Yöntem ve Yaklaşımlar, Sosyal Bilimlerde Yöntem ve Yaklaşımlar

Methods And Technıques Used In The Scıence Of The Relıgıon Educatıon In The Framework Of Research Approaches In Socıal Studıes

Öz

Knowing how researches are done is an important issue for social studies and theology. It’s all about stating the problem, explanining the importance and aim of the study, deciding on the techniques and methods suitable for the solution of the problem, stages of the process and knowing the things needed to be careful about. Methods and techniques used in the science of religion education in the framework of research approaches in social studies are revealed in this article. There are rules to obey while preparing a scientific study. One of the important rules is that the researcher must prepare the study using scientific methods and techniques. The aim of preparing this article is to give technical information to researchers of science of religion education about the subject while enlightening the researchers at the point of methods and techniques and reinforcing the subject with appropriate examples. In our study; the studies about the science of religion education, methods and approaches in the field of social studies are done literature review considering the information about quantitative approach, qualitative approach and mixed approach searching methods in literature. The literature that exist in the frame of these titles are examined.

Key Words: Religion Education, Ways Of Religion Education Research, Apporoaches Of Scientific Studies, Methods And Approaches, Methods And Approaches İn Social Studies.

Anahtar Kelimeler

Religious education, Apporoaches of scientific studies, methods

Kaynakça

• Acuner, Hacı Yusuf. “Türkiye’de Din Eğitimi Alanında Yapılan Lisansüstü Çalışmalarında Yöntem Sorunu”. t.y.
• Akyürek, Engin. Ortaçağ’dan Yeniçağ ’da Felsefe ve Sanat. İstanbul: Kabalcı, 1994.
• Altaş, Nurullah - Köylü, Mustafa. Din Eğitimi. 8. İstanbul: Ensar, 2017.
• Altun, Veysel K. “Din Eğitimi Alanındaki Bilimsel Çalışmaların Seyri Hakkında Bir Değerlendirme”. Artuklu Akademi 2/2 (28 Aralık 2015): 1-27.
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem Teknik ve İlkeler. 12. Ankara: Pegem Akademi, 2016.
• Bilgin, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi. Ankara: Gün Yayıncılık, 2001.
• Bozkurt, Sema Nur. Ortaokul-İmam Hatip Ortaokulu Kur’an-ı Kerim Dersi Öğretim Programının İncelenmesi (Afyonkarahisar Örneği). Yüksek Lisans, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim, 2019.
• Büyüköztürk, Şener - Kılıç Çakmak, Ebru - Akgün, Özcan Erkan - Karadeniz, Şirin - Demirel, Funda. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 14. Bs. Ankara: Pegem Akademi, 2013.
• Cebeci, Suat. Din Eğitim Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ, 2005.
• Coşkun, İlhan. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinin 2010 Yılı ve 2018 Yılı Öğretim Programlarının Din Eğitimi Açısından Karşılaştırılması -Merhamet Değeri Örneği-. Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
• Creswell, John W. - Brown, Martha L. “How Chairpersons Enhance Faculty Research: A Grounded Theory Study”. Review of Higher Education 16/1 (1992): 41-62.
• Creswell, John W - Bütün, Mesut - Demir, Selçuk Beşir. Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. 4. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2018.
• Çolak, Mikail. 7-12 Yaş Dönemi Çocuklara Yönelik Hz. Peygamber’i Anlatan Kitapların Dinî Gelişim Teorileri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2018.
• Doğan, Recai - Ege, Remziye. Din Eğitimi El Kitabı. 5. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.
• Erkuş, Adnan. Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. 3. Ankara: Seçkin, 2011.
• Gönç Şavran, Temmuz - Turhanoğlu, Ayşin Koçak - Suğur, Nadir - Çetin, Oya Beklan. Sosyolojide Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 2012.
• Güngör, Özcan. Bilimsel Araştırma Süreçleri Yöntem, Teknik ve Etiğe Giriş El Kitabı. 1. Ankara: Grafiker Yayınları, 2018.
• Gürbüz, Sait - Şahin, Faruk. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. 4. Ankara: Seçkin, 2017.
• Kalfa, Nazlı Tutku. Gençlik Dönemi İnanç Gelişimi ve Eğitiminde Etkili Olan Faktörler Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yüksek Lisans, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
• Karabulut, Hale. Yurt Dışındaki Türk Çocukları İçin Türkçe ve Türk Kültürü Dersinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi Açısından Değerlendirilmesi (İsviçre Örneği). Yüksek Lisans, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, 2019.
• Karakuş, Kübra. DKAB Öğretmenlerinin Aldıkları Din Eğitiminin, Duygusal Zekâ Düzeyleri İle Mesleki Öz-Yeterliliklerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma (İstanbul Anadolu Yakası Örneği). Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2020.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel, 2005.
• Keyifli, Şükrü. “Eğitim ve Din Eğitimi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/2 (2013): 103-126.
• Kırcaali İftar, Gönül - Bir, Ali Atıf - Özdamar, Kazım - Özmen, Ahmet. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 601 Cilt. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 1999.
• Koyuncu, Mehmet. Anadolu İmam Hatip Liselerinde Örtük Programın Tespiti (Konya İli Örneği). Yüksek Lisans, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
• Okumuşlar, Muhiddin. “Din Eğitiminin Bilimselliği/Neliği”. Din Eğitimi El Kitabı. 5. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.
• Özkan, Fatih. Türkiye’de İlahiyat Fakültelerinde Eğitim Gören Uluslararası Öğrencilerin Memnuniyet Düzeyleri. Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, 2019.
• Toper Kaygın, Azize - Aydın, Cüneyd, ed. Bartın Üniversitesi Uluslararası İslamofobi ve Terör Sempozyumu (01-02 Aralık 2016): Bildiriler Kitabı. Birinci baskı. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Tosun, Cemal. “Bir Anabilim Dalı Olarak Türkiye’de Din Eğitiminin Doğuşu, Gelişmesi ve Alanına Katkıları”. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2/1 (2009): 293-303.
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. 9. Ankara: Pegem Akademi, 2017.
• Ulu, Sakine. Bir Öğretim Yöntemi Olarak Hizmet Ederek Öğrenme Uygulamalarının Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerindeki Yeri ve Değeri. Yüksek Lisans, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, 2017.
• Yazıbaşı, Muhammed Ali. II. Meşrutiyet Dönemi Sıbyan/İptidai ve Rüştiye Mekteplerinde Ahlak Eğitim ve Öğretimi (1908-1918). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri (Din Eğitimi) Anabilim Dalı, 2014.
• Yin, Robert K - Günbayı, İlhan. Durum çalışması araştırması uygulamaları. 3. Bs. Ankara: Nobel, 2017.
• Zengin, Zeki Salih. “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Kur’an Kurslarının Kurulması ve Gelişimi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 11/2 (01 Haziran 2011): 1-24.