RUS DİLİNİN EDATLI BİRLEŞİK CÜMLE YAPILARININ TÜRKÇEYE AKTARIMINDA UYGULANABİLECEK ÇEVİRİ STRATEJİLERİ

Year 2021, Volume: 18 Issue: 70, 401 - 418, 15.06.2021

Leyla Dalkılıç

Abstract

Bu çalışmada Rus dilinde ilgi zamiri grubunda olan ancak birleşik cümlede bağlaca benzer işleve sahip olduğundan dolayı zamir özelliğinin dışında bağlaç sözcüğü olarak birleşik cümlenin yan tümcesinin öğesi olan “который” sözcüğünün edatla birlikte kullanımlarından oluşturulan birleşik yapıdaki cümle örnekleri ve bu cümlelerin Rusçadan Türkçeye aktarımındaki zorluklar örnek cümleler üzerinden açıklanarak incelenmektedir. Çalışmadaki cümle türleri yazılı türe dayanan ve konuşma dilinden farklı olarak kurallı kullanımı gerektiren ve kullanım alanı resmi-iş dili ile bilim dilini de içine alan basın-yayın stiline ait örneklerden oluştuğundan ötürü de Rus dilinde bu stil türünün sözdizimsel özelliklerine de kısaca değinilmektedir. Rus dilbiliminde bu cümleler, yan cümledeki bağlayıcı öğenin ana cümle hakkında bilgiye sahip olup bu bilgiyi yan cümleye aktararak taşıması veya ana cümledeki ifade ile ilintili olarak yan cümleyi oluşturmasından ötürü geleneksel olarak bağlayıcı cümleler şeklinde ifade edilirler. Buna karşılık bu cümle yapıları birçok Rus dili sentaks çalışmasında farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Ana cümledeki ana öğelerden bir tanesinin yan tümcede bir başka işlevde olması ve cümlenin devamının bağlaç sözcüğü yardımıyla ve çeşitli edatların anlamlarıyla daha da zorlaşması, kaynak dilden hedef dile çeviri süreçlerini güçleştirmektedir. Bu çalışmada amaç, bilhassa edatla birlikte açıklayıcı bağlaç kullanılarak oluşturulan cümle yapılarının Türkçeye aktarımındaki zorlukları incelemek, her iki dil arasındaki cümle kurulum farklarını ortaya koyarak bu cümlelerin aktarılabilme yöntemlerine ilişkin öneriler sunmaktır.

Keywords

Sentaks, Birleşik Cümle, Bağlaç Sözcüğü, Çeviri Stratejileri, Rusça-Türkçe.

References

• ABAKUMOV, S. İ. (1942). Sovremennıy Russkiy Literaturnıy Yazık. Moskva: Sovetskaya Nauka.
• AKİMOVA, G. N. (1955). Otnositelnıe Podçinenie v Nauçnoy Proze M.V. Lomonosova. Leningrad: Leningradksiy Gosudarstvennıy Universitet. Avtoref. dis. kand. filol. nauk. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• AKİMOVA, G. İ. vd. (2009). Sintaksis Sovremennogo Russkogo Yazıka. St. Petersburg: Fakultet filologii i iskusstv SPbGU.
• AKİMOVA, G. N. (2012). Oçerki po Sintaksisu Yazıka M. V. Lomonosova. St. Petersburg: SPbGU.
• AKERSON, F. E. (2016). Türkçe Örneklerle Dile Genel Bir Bakış. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• AKSAN, Y. (2002). “Tümce Konusu: Tanımı ve Kapsamı”. Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. Essen: Die Blaue Eule: 13-32.