DİJİTALLEŞMENİN VERGİ GELİRLERİ, VERGİ UYUM SÜREÇLERİ VE VERGİ POLİTİKALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: SEÇİLMİŞ ÜLKELER ÜZERİNE BİR İNCELENME (ALMANYA, FRANSA, ABD, İSVEÇ)

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 87, 1175 - 1197, 26.09.2025

Adnan Erdal , Bekir Pakdemirli , Ayşe Demirci

https://doi.org/10.56694/karadearas.1729403

Öz

21. yüzyılda teknolojide yaşanan ilerlemeler neticesinde hız kazanan dijitalleşme süreci, toplumların mali yapısı ve kamu politikaları üzerinde sarsıcı etkiler meydana getirmiş ve getirmeye de devam etmektedir. Bu etkiler, kamu politikaları üzerinde çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Dijital platformlar, teknolojik cihazlar ve diğer dijital gelişmeler geleneksel vergi sistemlerinin etkinliğini sorgulatmakta, adil vergilendirmenin sağlanabilmesi adına yeni mali düzenlemeler yapılmasını zorunlu hale getirmektedir. Dijitalleşmenin toplumun temel bir parçası olması ve teknolojinin mal ve hizmet alımı dahil ekonomik faaliyetler üzerindeki birçok alanda yaygın bir şekilde kullanılması özellikle vergi gelirlerinin yapısını, vergiye uyum süreçlerini ve devletlerin vergi politikalarını yeniden şekillendirmektedir.

Dijitalleşme, her ülkenin vergi sistemi açısından farklı etkiler meydana getirmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada dijitalleşmenin vergi sistemleri üzerindeki etkisi Almanya, Fransa, ABD ve İsveç üzerinden analiz edilerek, dijital dönüşümün vergi gelirleri, uyum süreçleri ve politika yapımı üzerindeki etkileri değerlendirilecektir. Aynı zamanda, uluslararası vergi politikalarında yaşanan güncel gelişmelere ve OECD’nin BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) girişimlerinin dijitalleşme sürecine nasıl yanıt verdiği de yer incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme , vergilendirme , vergi geliri , vergi uyumu , vergi politikası , dijital ekonomi , Almanya , Fransa , ABD , İsveç

Kaynakça

• AJALA, M. O. O., & Adegbie, F. F. (2020). “Effects of İnformation Technology on Effective Tax Assessment in Nigeria”, Journal of Accounting and Taxation, 12(4), 126-134.
• AKDOĞAN, T., & Yavuz, H. (2022). Dijitalleşme Perspektifinden Vergi Uyumu. Ankara: İksad Publishing House.
• AKKAYA, H. & Gerçek, A. (2019). “OECD ve Seçilmiş Bazı Ülkelerde Dijital Ekonominin Ver-gilendirilmesi: Türkiye İçin Çıkarımlar”, International Journal of Public Finance, 4(2), 166-188.
• BIRINCI, N. (2019). “Dijitalleşmenin Vergi Matrahına Etkisi ve Tek Taraflı Önlemler”. Maliye Dergisi, 176.
• Bundesministerium der Finanzen (BMF). (2020). 20 Jahre ELSTER – Steuererklärung el-ektronisch. https://www.bundesfinanzministerium.de
• Bundesministerium der Finanzen (BMF). (2024). Grundsätze zur ordnungsmäßigen Führung und Aufbewahrung von Büchern, Aufzeichnungen und Unterlagen in elektronischer Form sowie zum Datenzugriff (GoBD). https://www.bundesfinanzministerium.de/Content/DE/Downloads/BMF_Schreiben/Weitere_Steuerthemen/A bgabenordnung/AO-Anwendungserlass/2024-03-11-aenderung-gobd.html
• CAMPOS, M. A. (2021). “Digital economy and international taxation: the digital revolution and its impact on the discourse of international tax law (Doktora Tezi, Université Panthéon-Sorbonne-Paris I; Universidade de Brasília)”.
• CIAT, IOTA, IMF, OECD, International Survey on Revenue Administration, Table A.5 Net reve-nue collected by the tax administration: Total, https://data.rafit.org/regular.aspx?key=74180904
• ÇELENER, B. (2017). Di̇ji̇tal Ekonomi̇yi̇ Vergi̇lendi̇rme Yolunda Somut Bi̇r Adim: Di̇ji̇tal Hi̇zmet Vergi̇si̇nde Fransa örneği̇. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
• TOGAN, İ. (2012). “Bugünü Anlamak İçin Orta Asya Tarihine Bir Bakış”. Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Orta Asya Cumhuriyetleri Türk Dilli Halklar – Türkiye İle İlişkiler I. Kitap. (ed. Ayşegül Aydıngün - Çiğdem Balım). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayın-ları: 19-50.
• ÇEVIK AKA, D. (2023). “Üretimde Dijitalleşme ve İnsan Odaklılık: Endüstri 5.0” . Dijital Dö-nüşüm ve Dijitalleşme. (ed. Furkan Çelebi). İzmir: Duvar Yayınları: 42-55.
• DALLHAMMER, D., & Renelt, C. (2025). “Digitalization and Tax Control Frameworks”. WU In-ternational Taxation Research Paper Series, (2025-03).
• ETIM, R. S., Jeremiah, M. S., & Dan, P. B. (2020). “Tax Compliance and Digitalization of Nigeri-an Economy: The Empirical Review”. American International Journal of Social Science, 9(2), 42-50.
• EYIDOĞAN, Ezgi ve Demir, Oğuz. ‘‘Dijital Hizmetlerin Vergilendirilmesi: Dünyadan ve Türki-ye’den Örnekler’’, Working Paper Series, Cilt:3, Sayı: 2, 2022, ss. 01-15.
• GANGODAWILAGE, D., “Madurapperuma, W., & Aluthge, C. (2021). Use of technology to man-age tax compliance behavior of entrepreneurs in the digital economy”. International Journal of Scientific and Research Publications, 11(3), 366-370.
• HANRAHAN, David (2021). Digitalization as a determinant of tax revenues in OECD countries : a static and dynamic panel data analysis. In: Athens journal of business & economics 7 (4), S. 321 - 348.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2024). Hazine ve Maliye Bakanlığı 2024 Yılı Faaliyet Raporu. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2025/05/2024-HMB-Idare-Faaliyet-Raporu-384d6ddf0be92ec8.pdf
• HIDAYAT, M. and Defitri, S.Y., 2024. Digitalization and the Changing Landscape of Tax Compli-ance (Challenges and Opportunities). Accounting Studies and Tax Journal (COUNT), 1(1), ss.131-139.
• Huawei, (2024). Global Digitalization Index (GDI) 2024. Huawei Technologies Co., Ltd. https://www.huawei.com/en/gdi
• Internal Revenue Service. (2024). IRS Data Book. Publication 55-B (Rev. 5-2025).
• IONESCU, R.V., Zlati, M.L., Antohi, V.M., Vîrlănuță, F.O. and Stanciu, S., 2022. Quantifying the Digitalisation Impact on the EU Economy. Case Study: Germany and Sweden vs. Ro-mania and Greece. Amfiteatru Economic, 24(59), ss. 61-76.
• KARACA, C. (2021). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• KAYA, Ö. M. (2020). Dijital hizmet vergisi ve Türkiye uygulaması. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2), 137-168.
• MAZLUM, M. S. (2022). Dijitalleşme Kaynaklı Vergi Sorunları ve Çözüm Arayışları, (Ed. Mr. Luigi Pio Leonardo Cavaliere Dr. Ali Ahmad Dr. Ruhul Amin Sardar) 4. International CEO Communication, Economics, Organization & Social Sciences Congress, Hindistan, ss. 671-682.
• Ministère de l'Économie, des Finances et de la Souveraineté industrielle et numérique. (2023). Facturation électronique entre entreprises. https://www.economie.gouv.fr/cedef/fiches-pratiques/la-facturation- electronique-entre-entreprises
• OECD (2016), BEPS Project Explanatory Statement: 2015 Final Reports, OECD/G20 Base Ero-sion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264263437-en.
• OECD (2024), OECD Digital Economy Outlook 2024 (Volume 2): Strengthening Connectivity, Innovation and Trust, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/3adf705b-en.
• OECD (2022), OECD Reviews of Innovation Policy: Germany 2022: Building Agility for Suc-cessful Transitions, OECD Reviews of Innovation Policy, OECD Publishing, Paris, https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2022/10/oecd-reviews-of-innovation- policy-germany-2022_34a18c3c/50b32331-en.pdf.
• OECD (2022a), Tax Administration 2022: Comparative Information on OECD and other Ad-vanced and Emerging Economies, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/1e797131-en .
• OECD (2023), Tax Administration 2023: Comparative Information on OECD and other Ad-vanced and Emerging Economies, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/900b6382-en.
• OECD (2024), Tax Administration 2024: Comparative Information on OECD and other Ad-vanced and Emerging Economies, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/2d5fba9c-en.
• OECD (2020), Tax Challenges Arising from Digitalisation – Economic Impact Assessment: In-clusive Framework on BEPS, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0e3cc2d4-en .
• OECD (2021), Tax Challenges Arising from Digitalisation of the Economy – Global Anti-Base Erosion Model Rules (Pillar Two): Inclusive Framework on BEPS, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/782bac33-en.
• OECD (2025), Tax Challenges Arising from the Digitalisation of the Economy – GloBE Infor-mation Return (January 2025): Inclusive Framework on BEPS, OECD/G20 Base Ero-sion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/a05ec99a-en.
• OECD (2019), The Role of Digital Platforms in the Collection of VAT/GST on Online Sales, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/e0e2dd2d-en.
• Rödl & Partner (2018). Base Erosion and Anti-Abuse Tax (“BEAT”), http://www.roedl.net/us/tax_reform/key_business_tax_provisions/base_erosi on_and_anti_abuse_tax_beat.html.
• STRAUSS, H., Schutte, D., & Fawcett, T. (2021). An Evaluation of The Legislative and Policy Response of Tax Authorities to the Digitalisation of the Economy. South African Jour-nal of Accounting Research, 35(3), 239- 262.
• Skatteverket. (2022). Annual Report 2021.
• Skatteverket. (2024). Annual Report. https://www.skatteverket.se/
• SULLIVAN, A. M. (2018). Economic Analysis: Can Marked-Up Services Skip the BEAT?, https://www.taxnotes.com/tax-reform/economic-analysis-can-markedservicesskip-beat.
• WYCKOFF, A. (2019), “Going digital: Back to the future”, in OECD Observer, Vol. 2019, https://doi.org/10.1787/1249c88f-en.
• ZIVALI, B. S., & Demirli, Y. (2022). “Dijital Ekonominin Vergilendirmesinde Yaşanan Sorunlar: OECD-AB Tedbirleri ve Ulusal Çözüm Arayışları”. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 1124-1141. https://doi.org/10.11616/asbi.1146198