Yüksek Öğretim Coğrafya Eğitiminde Öğrenci Merkezli Ders Uygulaması

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 24, 15.07.2019

Nazan Özür

Öz

Hayat
boyu öğrenme ve temel becerileri hedefleyen öğrenci merkezli öğretim sürecinde
öğrencinin, sadece bilgi düzeyinde değil, aynı zamanda analiz, sentez ve değerlendrime
gibi daha üst düzeylerde de aktif katılımı amaçlanır. Başka bir ifade ile öğrencinin,
bir içeriği analiz etme, yeniden yapılandırma, problem çözme, yeni ve özgün
düşünceler üretme gibi üst düzey becerilere sahip olması hedeflenir. Her
düzeyde öğrenci merkezli eğitimin yapılması belirtilen hedeflere kısa süre
içinde varılmasını sağlayacaktır. Dolayısıyla, yükseköğretimde de verilen
derslerin öğrenci merkezli uygulamalar içermesi, çağın gerektirdiği insan
profilinin yetiştirilmesi için gereklidir. O halde yükseköğretimde öğrenci
merkezli ders uygulamları, hem hayat boyu öğrenmeyi geliştirecek hem de temel
becerileri kazandıracak şekilde nasıl kurgulanabilir? Çalışmanın temel problemi
bu soru olmuştur. Araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Coğrafya Bölümü’nde Coğrafi Keşifler ve Yeni Dünya Coğrafyası Dersinde  2014-2015 öğretim yılı güz döneminde normal
ve gece öğretiminde okuyan öğrencilerle başlayan, 2016-2017 döneminde ve
2017-2018 öğretim yılı güz dönemlerinde tekrarları yapılan, öğrenci merkezli ders
uygulamasını konu alan bir durum çalışmasıdır. Veri toplama araçları katılımcı
gözlem bilgi formları, öğrenci görev kağıtları ve öğrenci ders değerlendirme
kağıtlarıdır. Öncelikle öğrenci merkezli ders etkinlikleriyle, buna uygun ölçme
değerlendirme yöntemleri tasarlanmıştır. Bir dönem içinde 10 haftalık süreyi
içerecek şekilde hazırlanan uygulama, hem ders sürecinde hem de sonucunda değerlendirilmiştir.
Dönem sonlarında, öğrencilerden bir açık uçlu soru karşılığında dersi
değerlendirmeleri istenerek görüşleri alınmıştır. Buna göre öğrencilerden, daha
kalıcı öğrendikleri, derste konuşma, yazma, düşünme ve okuma becerilerinin
geliştiği yönünde görüşler alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya eğitimi, yükseköğretim, öğrenci merkezlilik, üst düzey beceri

Kaynakça

• Açıkgöz, K.Ü. (2004). Aktif öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Aksoy, M. (Kış-2013). Kavram olarak hayat boyu öğrenme ve hayat boyu öğrenmenin Avrupa Birliği serüveni, BİLİG, 63, 23-48.
• Başaran, İ.E. (2005). Eğitim psikolojisi (11. Baskı). İstanbul:Atlas Yayıncılık.
• Başkan, G. (Bahar-2000). Yirmibirinci yüzyılda yükseköğretim vizyon ve eylem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim ve Denetimi. 22, 167-189.
• Beycioğlu, K. ve Konan, N. (Bahar-2008). Yaşam boyu öğrenme ve Avrupa eğitim politikaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7(24), 369-382. 06 Temmuz 2017’de <http://dergipark.gov.tr/esosder/issue/6140> adresinden alındı.
• Bonwell, C. and Eison A.J. (2001). Active learning: Creating excitement in the classrom. ASHE-ERIC Higher Education Reports. 11 Ocak 2018’de http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED336049.pdf adresinden alındı.
• Coşkun, M. (Yay.Haz.). (2011). Kuramdan Uygulamaya Yapılandırmacı Coğrafya Öğretimi. İstanbul: Marmara Kitap Merkezi.
• Demirel, Ö. (2003). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (5. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Diker-Çoşkun, Y. ve Demirel, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 42, 108-120.
• Doğanay, A. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Doğanay, H. (2014). Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Ankara:Pegem Akademi Yayınları.
• Duman, N. (2016). An example of the use of personel anology in the teaching geography:If i were a mineral. Educational Research and Reviews, 11(8), 721-731.
• Duman N. ve Şeyihoğlu, A. (2018). Coğrafya Öğretiminde drama ile desteklenmiş yapılandırmacılık 5E modeli ders planı ile ilgili görüşler. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 25-46.
• DPT. (2000). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı. DPT YÖK Özel ihtisas komisyonu raporu, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. 12 Temmuz 2017’de http://ekutup.dpt.gov.tr adresinden alındı.
• Erdem, E. ve Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 23, 81-87.
• EU. (2012). European union (Scrutiny) act 2002 report by the minister for education and skills on developments in the EU in the area of education & Training during the polish presidency. 1 July – 31 December. https://www.education.ie/en/The-Education-System/International/European-Union-Scrutiny-Act-2002.pdf11.01.2018 de 8:52 den alındı.
• Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güleç, İ., Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48.
• Kaleli-Yılmaz, G. (2014). Durum çalışması. M.Metin (Ed.) Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (s. 261-285). Ankara: PegemAkademi Yayınları.
• Karabağ s. ve Şahin S.(ed). (2007). Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kaya, H. E. (2014a). Küreselleşme sürecinde yaşam boyu öğrenme ve yetişkin eğitimi gerçeği. Akademik İncelemeler Dergisi, 9 (2), 91-111.
• Kaya, H. E. (2014b). Yaşam boyu öğrenme ve Türkiye. Ankara University Journal of Educational Sciences. 47 (1), 81-102.
• Mahiroğlu, A. (2005). Avrupa Birliği ülkelerinde yeni eğitim politikaları yaşam boyu öğrenme, Milli Eğitim Dergisi, Özel sayı, 167. 11 Ocak 2018 ’de <http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/167/orta3-mahiroglu.htm> adresinden alındı.
• MEB. (2014). Türkiye hayat boyu öğrenme strateji belgesi ve eylem planı (2014-2018). 12 Temmuz 2017 tarihinde <https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/013.pdf> adresinden alındı.
• Öztürk, M. (2014). Coğrafya eğitiminde araştırma. Ankara:PegemAkademi Yayınları.
• Özür, N. (2015). Keşifler ve Coğrafya. İstanbul:Yeditepe Yayınları.
• Parks, S. and Black H. (2014). Düşünme becerilerini geliştirme. İstanbul: Üze yayınları.
• Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gönül Yayıncılık.
• Sezer, A. (2017). Coğrafya Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Pegem Akademi.
• Sibley, S. (2003). Teaching and assessing skills in geography. Cambridge: Cambridge University Press.
• Soran, H., Akkoyunlu, B. ve Kavak, Y. (2006). Yaşamboyu öğrenme becerileri ve eğitimcilerin eğitimi programı: Hacettepe Üniversitesi örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 201-210.
• Sönmez, V. (1994). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (5. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Şahin, S. (2010). Coğrafyada çağdaş öğretim yöntemleri. R.Özey ve S.İncekara(Ed), Coğrafya Eğitiminde Kavram ve Değişimler. (s.127-161). Ankara:Pegem Akademi.
• Ünlü M. (2014). Coğrafya Öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• YÖK. (1981). Yüksek Öğretim Kanunu. 06 Temmuz 2017 de <http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf > adresinden alındı.
• YÖK (2010). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 Soruda bologna süreci uygulamaları. Ankara: Yükseköğretim Kurumu Yayınları.
• YÖK. (2015). Avrupa yükseköğretim alanı/Bologna süreci 2015 bakanlar konferansı Erivan bildirisi. 24 Ağustos 2017 ‘de http://yok.gov.tr/documents/10279/15644851/erivan_bildirisi.pdf/8bd7dc00-3b15-4b7f-b0a2-b13d84918b43 adresinden alındı.