New Findings on Awareness and Foundations of Ketencı̇/Kettânî Ömer Pasha

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 203 - 216, 30.10.2023

Abdulkasim Gül

https://doi.org/10.57115/karefad.1337075

Öz

The lives of many of the Ottoman statesmen at the level of beylerbeyi can only be known with the help of archival sources when there is not enough information in other sources. The subject of this article, Ömer Pasha, known by the nicknames Ketenci and Kettânî, is also not well known in period works. One of the aims of this study is to create his biography with the help of nearly fifty years of archival records and period writers. On the other hand, the works and foundations left by Ömer Pasha have been attributed to another statesman with the same name. Another aim of our article is to address this situation and to reveal the connection between these works and Ömer Pasha.

Anahtar Kelimeler

Ömer Pasha, Elmalı, Tophane, masjid

Ketenci/Kettânî Ömer Paşa’nın Bilinirliğine ve Vakıflarına Dair Yeni Tespitler

Öz

Osmanlı devlet adamlarından beylerbeyi seviyesinde olanların birçoğu ancak resmi kayıtlar içinde saklıdır. Kayıtların müverrihler desteğiyle incelenmesi, bazen umulandan fazla malumatın ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu makalenin konusu olan Ketenci ve Kettânî lakaplarıyla bilinen Ömer Paşa da pek fazla tanınmayan beylerbeylerinden sayılabilir. Çalışmanın maksatlarından biri, henüz tespit edilememiş görevlerini ortaya çıkararak onun hayatının bizim için daha bilinir hale getirmektir. Diğer taraftan Ömer Paşa’nın bıraktığı eserler ve vakıfların aynı isimli bir devlet adamına mal edilmesi durumu vardır. Makalemizin diğer bir maksadı ise söz konusu eserlerle Ömer Paşa arasındaki ilişkiyi resmi kayıtlarla ortaya koymaktır. Makale esasen arşiv kaynaklarına ve müverrihlerin eserlerine dayanarak hazırlandı.

Anahtar Kelimeler

Ömer Paşa, Elmalı, Tophane, Mescid.

Kaynakça

• Akdağ, M. (2013). Türk halkının dirlik düzenlik kavgası Celâlî isyanları. Yapı Kredi Yayınları.
• Akkaya, Z. (1957). Vecihi devri ve eseri (1637-1661/1057-1071). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi].
• Aljaad, A. ve Ayas, M. (2018). Halep'teki Osmanlı camilerinin yönetimi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 239-262. https://dergipark.org.tr/tr/pub/guifd/issue/43119/522590
• Durgun, H. (2020). Ömer Paşa ve Elmalı’daki vakfı üzerine bazı tespitler. Vakıflar Dergisi, 54, 41-57. https://doi.org/10.16971/vakiflar.682872
• Erbil, B. (2019). Gazanfer Ağa, hayatı ve yaptırdığı eserler [Gazanfer Agha, his biography and waqfs]. (Tez No. 554083) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Erdoğan, M. K. (2010). XVI. yüzyılda Halep’te bir Osmanlı vakfı: Behram Paşa külliyesi. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 22, 1-26.
• Ersü, E. (1967). Elmalı’da Türk yapıları. [Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Evliyâ Çelebi, (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi seyahatnâmesi. Cilt I-VI. (Yay. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı). Yapı Kredi Yayınları.
• Eyice, S. (2007). Ömer Paşa külliyesi. İslam ansiklopedisi içinde. Cilt 34. 78-80. TDV.
• Gül, A. (2022). Erzurum beylerbeyi Kara Murad Paşa. Tarih ve Tarihçi, 1, 96-105. https://dergipark.org.tr/tr/pub/history/issue/74636/1226982
• Hasan Bey-zâde Ahmed Paşa. (2004). Hasan Bey-zâde târîhi, metin ve indeks (1003-1045/1595-1635). Cilt III. (Haz. Şevki Nezihi Aykut). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Hüseyin Ayvansarâyî, (1281). Hadîkatü’l-cevâmi‘. Cilt II. Matbaa-yı Âmire.
• İbrahim Peçevî. (1283). Tarih-i Peçevî. Cilt II. Matbaa-yı Âmire.
• İbrahim Peçevî. (1968). Peçevî tarihi. Cilt II. (Sad. Murat Uraz). Neşriyat Yurdu.
• İpçioğlu, M. (1996). Bir Osmanlı bütçesi örneği: 1622 tarihli ruznamçe defteri (XVII. yüzyıl başlarında Osmanlı kamu ekonomisinin tahlili denemesi). (A model of official transactions of Ottoman Empire dated 1622. A model of Ottoman budget (An analysis of the Ottoman public economy in early seventeenth century)). (Tez No. 51770) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kâtib Çelebi, (2017). Fezleke, (Osmanlı tarihi 1000-1065/1591-1655). Cilt I. (Haz. Zeynep Aycibin). Çamlıca Yayınları.
• Köşklü, Z. (2003). Antalya/Elmalı Ömer Paşa külliyesi. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 91-124.
• Mehmed Süreyya. (1996). Sicill-i Osmanî. Cilt IV. (Haz. Seyit Ali Kahraman). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Metin, M. (2006). Peçevî tarihi edisyon kritiği Bağdat nüshası (284-317 Metin, Dizin, Özel Adlar Sözlüğü) (Peçevi History). (Tez No. 209686) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Na‘îmâ Mustafa Efendi. (2014). Târih-i Na‘îmâ. Cilt I-II. (Haz. Mehmet İpşirli). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Orhonlu, C. (1970). Osmanlı tarihine âid belgeler, Telhisler (1597-1607). Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Öz, T. (2015). İstanbul camileri. Cilt II. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Selânikî Mustafa Efendi, (1999). Tarih-i Selânikî. Cilt I-II. (Haz. Mehmet İpşirli). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Şahin, D. (2003). XVII. yüzyılın ilk yarısında Anadolu’da Celâli hareketleri, (8 numaralı mühimme zeyline göre) (Beginnig of XVII. century Jalali Movements in Anatolia (According to 8 Numbered Mühimme Zeyl)). (Tez No. 140891) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Şahin, M. (2002). Kuyucu Murad Paşa’nın Celâlî seferi mühümmesi (1607). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. (Tez No. 125153) Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Topçular Kâtibi Abdulkadir (Kadrî) Efendi. (2003). Tarih, (metin ve tahlil). Cilt I. (Yay. Ziya Yılmazer). Türk Tarih Kurumu Basımevi.